Sneller door de opleiding: een logische keuze - Voorzitter OMS

In het najaar van 2013 werd door alle betrokken veldpartijen met het ministerie van VWS het opleidingsakkoord gesloten. Hierdoor kon een rigoureuze generieke verkorting op de medisch-specialistische vervolgopleidingen worden afgewend. Een mooi resultaat. Maar ook een forse taak en verantwoordelijkheid. Er ligt een resultaatsverplichting, wat inhoudt dat in 2022 alle aiossen gemiddeld 4,8 maanden korter hun opleiding tot medisch specialist moeten doorlopen of beter gezegd 4,8 maanden sneller. Maar hoe?

De implementatie van het competentiegericht opleiden is al enige tijd in volle gang, maar zeker niet uitontwikkeld. Veel opleiders zien dat de snelheid waarmee een aios zich bepaalde competenties eigen maakt varieert per individu. Nieuw is het individualiseren van de opleidingsduur in de medisch-specialistische vervolgopleiding. De nieuwe regelgeving van het College Geneeskundige Specialismen (CGS) maakt deze omslag mogelijk. Was er tot voor kort per specialisme een van te voren gefixeerde opleidingsduur, straks is de snelheid waarmee de individuele aios in staat is zich competenties eigen te maken en bekwaamheidsniveaus te behalen de bepalende factor. Vanuit de basisgedachte dat de inhoud leidend is. Daar is onderwijskundig weinig op aan te merken.

De komende jaren zullen aiossen en het opleidingsteam nog veel moeten investeren om te groeien in hun nieuwe rollen. De aios wordt zelf (nog) meer verantwoordelijk voor inzicht in eerder verworven competenties en het sturen van het leerproces. Het portfolio is hierbij een handzaam instrument. Opleidingsteams moeten zich verder professionaliseren. Er is duidelijk behoefte aan toetsinstrumenten
en handvatten om competenties in beroeps-situaties objectief te kunnen beoordelen. We zullen tijdens dit proces op lastige dilemma’s stuiten.

Positief is dat de meer excellente aiossen sneller het curriculum kunnen doorlopen en zo eerder de opleiding kunnen afronden. Maar menig aios zal de resterende opleidingstijd willen gebruiken voor verdere verdieping, om verder te groeien in verantwoordelijkheid of omdat de arbeidsmarkt krap is. Vanuit het perspectief van de aios alleszins begrijpelijk. Maar je kunt je afvragen of oneigenlijk gebruik van opleidingstijd in tijden van krimp maatschappelijk nog verantwoord is.

Terug naar het opleidingsakkoord. De nieuwe regelgeving laat toe dat een aios zo lang als nodig en zo kort als verantwoord kan worden opgeleid. Met individualisering en een competentiegericht curriculum is dit mogelijk. Een uitdaging voor zowel aiossen als opleiders. De komende jaren zal er met deze benadering op een kwalitatief verantwoorde manier gewerkt worden aan het realiseren van de opgelegde bezuinigingen. Een gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle wetenschappelijke verenigingen.

dr. Marianne ten Kate-Booij, voorzitter Raad Opleiding van de Orde van Medisch Specialisten