RAILZ: nieuwe richtlijnen voor de langdurige zorg

Het is belangrijker dan ooit dat artsen in de lang­durige zorg op basis van de laatste inzichten en kennis de juiste diagnoses kunnen stellen en een behandeling kunnen starten, stoppen of bijstellen. Immers: De langdurige zorg staat voor complexe uitdagingen, zoals toenemende zorgzwaarte en een tekort aan zorgprofessionals. In het nieuwe, meerjarige RAILZ-programma bundelen Verenso, de vereniging van specialisten ouderengeneeskunde, en NVAVG, de Nederlandse Vereniging Artsen Verstandelijk Gehandicapten, hun krachten. Over een periode van vier jaar werken ze aan de ontwikkeling van maar liefst dertien monodisciplinaire richt­lijnen en handreikingen voor artsen in de langdurige zorg.

Het programma RAILZ – Richtlijnen artsen in de langdurige zorg – is dit jaar gestart en richt zich op zowel specialisten ouderengeneeskunde als artsen VG (artsen verstandelijk gehandicapten). Het wordt gefinan­cierd door het Ministerie van Volksgezond­heid, Welzijn en Sport.

Kwaliteitsproducten

De ontwikkelingen in de langdurige zorg gaan snel. Door een toenemende zorgzwaarte van patiënten en meer complexe problematiek is er een grote behoefte om vakkennis van artsen en actuele wetenschappelijke inzichten te vertalen in kwaliteitsproducten die handvatten bieden voor in de praktijk. ‘Deze producten zijn helpend om artsen in hun werk te ondersteunen en het vak verder te ontwikkelen’, stelt Jacqueline de Groot, specialist ouderengeneeskunde en voorzitter van Verenso. Matijn Coret, arts VG, beaamt dit. ‘Ik ben enthousiast dat we door RAILZ langjarig de kwaliteit van de langdurige zorg een impuls kunnen geven.’

Richtlijnen

Richtlijnen vormen de spil van kwaliteitsbeleid. Daarom is richtlijnontwikkeling een belangrijke activiteit van wetenschappelijke verenigingen zoals Verenso en de NVAVG.

RAILZ richt zich op het ontwikkelen en implementeren van zowel medisch inhoudelijke richtlijnen, als van handreikingen die artsen ondersteunen in de praktijk van de langdurige zorg. Denk bijvoorbeeld aan de ontwikkeling van een richtlijn over virale luchtweg­infecties waarin onder andere het recent ontwikkelde behan­del­advies van covid en de verouderde richtlijnen Influenza samen zullen komen in een actuele versie.

‘Artsen VG en specialisten ouderengeneeskunde hebben veel vergelijkbare uitdagingen’

Samenwerking

De leden van Verenso en NVAVG zijn allemaal werkzaam in de langdurige zorg. ‘Wij hebben tijdens de covidperiode ontdekt dat artsen VG en specialisten ouderengeneeskunde op veel terreinen vergelijkbare uitdagingen hebben. We hebben goede ervaringen in de samenwerking en zetten die in dit programma graag voort’, zegt Matijn Coret. ‘In het behandeladvies covid en rondom de Wzd (Wet zorg en dwang, red.) werd al intensief samengewerkt. Goed dat we de krachten in dit programma nu weer gaan bundelen’, vindt Jacqueline de Groot.

Binnen RAILZ trekken Verenso en NVAVG zoveel mogelijk samen op bij het ontwikkelen van richtlijnen en handreikingen. Virale luchtweginfecties is een voorbeeld van een gezamenlijke richtlijn, maar bijvoorbeeld de richtlijn diabetes wordt alleen voor specialisten ouderengeneeskunde ontwikkeld; de handreiking bevolkingsonderzoek alleen voor artsen VG. Er wordt actief afstemming gezocht met andere partijen op het gebied van richtlijnontwikkeling, zowel binnen de langdurige zorg (SKILZ/Vilans) als met andere artsenorganisaties (NHG/FMS), om kwaliteits­producten zorgbreed goed op elkaar aan te laten sluiten.

Passende zorg en duurzaamheid

Het oplopende tekort aan zorgprofessionals vraagt om het passend inzetten van zorg en behandeling. Ook daar kan RAILZ een bijdrage aan leveren. Bijvoorbeeld door in de richtlijnen aandacht te besteden aan de inzet van ondersteunende zorgtechnologie. Ook wordt bij alle richtlijnen en handreikingen het thema duurzaamheid meegenomen.

Start

In totaal zullen er binnen het programma RAILZ dertien richt­lijnen en handreikingen worden ontwikkeld. In 2023 is een start gemaakt met de ontwikkeling van de gezamenlijke richtlijn Virale luchtweginfecties en de herziening van de Verenso richtlijn Diabetes. Andere richtlijnen die binnenkort opgepakt worden is de handreiking Bevolkingsonderzoek door de NVAVG. De NVAVG voegt de oude handreiking Cyclusregulatie en de oude richtlijn Anticonceptie en kinderwens samen tot een integrale richtlijn.

Implementatie

Binnen RAILZ staat implementatie hoog op de agenda. Om goed aan te sluiten bij de behoeften, wordt gestart met een onderzoek onder onze achterban. Inspiratie zal ook geput worden uit de succesvolle pilot van het kennisspel dat Verenso ontwikkelde samen met RedGrasp. Het kennisspel zette aan tot gesprekken tussen artsen en verpleegkundig specialisten, waarbij ze antwoorden vergeleken en actief informatie opzochten. Een goed voorbeeld van hoe kennis uit richtlijnen effectief in de praktijk gebracht kan worden.

Binnen het RAILZ-programma wordt ook ingezet op het ontwikkelen van een gezamenlijke Verenso/NVAVG-richtlijnendatabase en het updaten en onderhouden van de kwaliteitscyclus binnen de twee beroepsverenigingen. Ten slotte behoort ook het deelnemen aan of de coördinatie van externe richtlijnen tot een van de doelstellingen van RAILZ.

Monodisciplinair

Binnen RAILZ wordt gewerkt aan monodisciplinaire richtlijnen. Verenso en NVAVG werken daarnaast binnen SKILZ (Stichting Kwaliteitsimpuls Langdurige zorg) samen met andere partijen aan het ontwikkelen van multidisciplinaire richtlijnen die zich richten op zorgprofessionals van uiteenlopende beroepsgroepen in de langdurige zorg.

Toekomst

Het RAILZ-programma heeft een looptijd van vier jaar. De ambitie is om het programma daarna langjarig voort te zetten.