Federatienieuws
Linda ten Hove
6 minuten leestijd
Federatienieuws

Het mooie vak van de verzekeringsarts

Plaats een reactie
Getty Images
Getty Images

De verzekeringsarts beoordeelt wie in aanmerking komt voor sociale verzekeringen en vertaalt daartoe iemands ziekte of gebrek naar mogelijkheden om nog te functioneren.

Als afgestudeerd arts ligt de wereld van de geneeskunde open. Wat is dat, geneeskunde? Eén definitie is dat de geneeskunde het vakgebied is waarin het menselijk functioneren centraal staat en bekeken wordt vanuit het lichamelijke en het geestelijke oogpunt.1 Vanuit deze definitie heeft men het over genezen van ziekte en letsel. Dit maakt dat veel afgestudeerde artsen zich op het pad van de genezer begeven. Als huisarts of als medisch specialist. Hoe mooi is het als de gevolgen van ziekte en letsel beperkt blijven en niet leiden tot blijvende beperkingen.

De harde werkelijkheid is dat ziekte en letsel niet altijd restloos te genezen zijn. Sommige ziekteverschijnselen zijn slechts te onderdrukken qua ernst en gaan gepaard met beperkingen. De gevolgen van letsel kunnen door ingrepen beperkt worden, maar blijvende verschijnselen zijn niet altijd te voorkomen. Dit kan betekenen dat mensen hun leefwijze moeten aanpassen of zelfs gebruik moeten maken van hulpmiddelen.

Het feit dat de genezende tak van de geneeskunde beperkingen niet kan voorkomen of kan oplossen heeft ertoe geleid, dat er vanuit de geneeskunde nieuwe wegen zijn ingeslagen.

Taken die al bestaan

Er zijn artsen actief geworden op het vlak van beoordelen van de gevolgen van ziekte en letsels en met name de blijvende gevolgen. Ze bekijken niet alleen het functioneren, maar ze relateren dat aan het leven van alledag. Dit heeft geleid tot de ontwikkeling van de verzekeringsarts. Maar als je kijkt naar de ontwikkelingen door de jaren heen, dan bestaan de taken van de ver­­zekeringsarts al heel lang. In de 19de eeuw en in de eerste helft van de 20ste eeuw werden zij uitgevoerd door niet nader gespecialiseerde artsen.

De geneeskunde heeft zich in de loop der jaren ontwikkeld tot een heuse wetenschap. Kennis wordt voort­durend bijgeschaafd. Zowel over het functioneren van de mens, als over ziekte, letsels, gevolgen van ziekte en letsels, mogelijke behandelingen en de beperkingen die dit alles met zich meebrengt. Hierin is het vak­­gebied van de verzekeringsarts geen uitzondering geweest. Eind jaren 60 heeft dit geleid tot het oprichten van een wetenschappelijke vereniging, de NVVG, de Nederlandse Vereniging voor Verzekerings­genees­kunde.

Voorzieningen in de arbeidssfeer

De verzekeringsarts was oorspronkelijk vooral betrokken bij de sociale verzekeringen. De naam van het specialisme is daaraan gerelateerd. De sociale verzekeringen compenseren het verlies van inkomsten bij arbeidsongeschiktheid vanwege medische problemen en verstrekken voorzieningen in de arbeidssfeer dan wel de leefsfeer, ter bevordering van de deelname aan de maatschappij voor de werkende populatie: de Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering, (WAO 1967). Kenmerkend is dat de vergoeding datgene betreft, dat door ziekte en of gebrek verloren is gegaan. De te treffen voor­zieningen betreffen geen algemeen gebruikelijke middelen. Later – met de Algemene arbeids­ongeschiktheidswet, de AAW in 1976 – kwamen daar o.a. voorzieningen voor de jongere leeftijdsgroep bij, werd het volgen van onderwijs ondersteund en werden er inkomensvoorzieningen getroffen voor zelfstandigen en jonggehandicapten.

Vanuit veranderde politieke inzichten is het verzekerings­geneeskundig werk er vanaf 1994 anders uit gaan zien. Er is niet zozeer een verbreding van taken ontstaan als wel een verandering van kaders. De werkzaamheden van de verzekeringsarts zijn, door de schifting tussen de uitvoering van de arbeidsongeschiktheidsbeoordelingen voor werknemers, de arbeidsongeschiktheidsbeoordelingen bij zelfstandigen en de beoordeling van belastbaarheid van alle Nederlanders in het kader van participatie en zelfredzaamheid, feitelijk verdeeld over drie zuilen.

Het UWV

Het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) is verantwoordelijk gebleven voor de uitvoer van de sociale verzekeringen. Dit betreft de inkomensverzekeringen voor werknemers: Wet Werk en Inkomen naar Arbeids­vermogen (WIA), Ziekte­wet (ZW), Werkloosheids­uitkering (WW)). Ook heeft het UWV een aantal taken gekregen vanuit de participatiewet (de Wajong, het doelgroepenregister).

Het werk van de verzekeringsarts betreft de vertaling van ziekte/gebrek naar mogelijkheden en beperkingen. Aandacht is er voor allerlei factoren die een rol spelen bij het herstel van de mogelijkheden en het in stand houden van de beperkingen. Hierbij maken we gebruik van de Inter­national Classification of Functioning, Disability and Health (ICF).

Opvallend is de komst van bedrijfsartsen bij het UWV. Dit heeft te maken met het feit dat de ziektewetbeoordelingen aansluiten bij de werkzaamheden van de bedrijfsarts, omdat de mensen die een beroep doen op de ziekte­wet veelal vanuit een werkende positie komen.

De verzekeringsarts vertaalt ziekte/gebrek naar mogelijkheden en beperkingen

Verzekeringsmaatschappijen

De verzekeringsmaatschappijen zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van individueel afgesloten verzekeringen. De zelfstandigen (al dan niet met personeel) waren na het verdwijnen van de AAW en de verplichte publieke verzekeringen niet meer tegen loonverlies bij arbeidsongeschiktheid verzekerd. De verzekeringsmaatschappijen, die al meerdere verzekeringen kenden, sprongen in dit gat. De particuliere arbeidsongeschiktheidsverzekeringen namen daardoor een vlucht. De medisch adviseurs zagen zich in toenemende mate geconfronteerd met de verzuimende verzekerden. Inmiddels zijn vele medisch adviseurs via een zijinstroomopleiding opgeleid tot verzekeringsarts en is de verzekeringsarts in dienst van verzekeringsmaatschappijen een feit.

De verzekeringsarts bij de verzekeringsmaatschappijen heeft o.a. een taak bij de beoordelingen van verlies van arbeidsmogelijkheden door ziekte of ongeval. Daarnaast beoordeelt de verzekeringsarts bij de verzekeringsmaatschappijen o.a. ook de samenhang tussen schade en ziekte/letsel (causaliteit) en bestaande beperkingen vanuit ziekte en ongeval bij nog-niet-verzekerden (acceptatie).

Lokale overheden

De lokale overheden zijn sinds de invoering van de Wet Voorzieningen Gehandicapten, (WVG 1994) verantwoordelijk voor de zelfredzaamheid en de participatie van al haar inwoners. Deze wetgeving sloot aanvankelijk aan bij de AAW. Inmiddels zijn er al twee grote wijzigingen geweest en is de naam gewijzigd naar de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Naast de Wmo voeren de lokale overheden tal van wet- en regelgevingen uit, die te maken hebben met zelfredzaamheid en participatie. Hieronder ook de arbeidsongeschiktheid van de niet-werkenden en het borgen van middelen van bestaan voor de mensen zonder inkomen. Enkele verzekeringsartsen zijn, vanwege hun expertise vanuit het werk voor de uitvoeringsinstanties Gemeenschappelijk Administratiekantoor, (GAK) en Gemeenschappelijke Medische Dienst, (GMD), beide voorlopers van het huidige UWV, meegegaan naar een door deze instanties opgerichte adviesorganisatie. Deze staat thans bekend onder de naam Argonaut Advies. In de loop der jaren zijn meerdere adviesorganisaties ontstaan. Er is, ter borging van kwalitatief goede beoordelingen, een profiel­registratie (arts indicatie en advies KNMG) ontstaan. Dit betreft een fusie van taken van de arts maatschappij + gezondheid en de verzekeringsarts.

De verzekeringsartsen doen beoordelingen in het kader van een trits van wetgevingen en regelingen, met elk hun eigen kader. Ook hier is er steeds weer de vertaling van ziekte en gebrek naar mogelijkheden en beperkingen.

Wat maakt het specialisme van de verzekeringsarts zo mooi?

Nooit klaar met leren

Een verzekeringsarts is nooit klaar met leren. Steeds weer komen er nieuwe ziektebeelden, nieuwe behandelingen en nieuwe inzichten over wat belasting doet met het lichaam. Om de vertaling vanuit ziekte en letsel naar mogelijkheden te maken en om een voorspelling te doen over de duurzaamheid kan een verzekeringsarts dus niet op ooit opgedane kennis teren. Dit maakt dat ook verzekeringsartsen volop meewerken aan onderzoek en levenslang leren noodzakelijk is voor hen.

Een verzekeringsarts werkt met mensen. Mensen die in het leven van alledag tegen beperkingen aanlopen. Wij kunnen doorgaan waar de behandelende sector stopt. Door de beperkingen, maar ook de mogelijkheden in kaart te brengen kunnen we, samen met anderen, bekijken waar oplossingen getroffen moeten worden. In relatie tot participatie in bijvoorbeeld werk en maatschappijen, maar ook in relatie tot de zelfredzaamheid. Mensen zijn niet altijd blij als we vanuit medische overwegingen niet meegaan met hun overtuigingen over de beperkingen, of hen motiveren en stimuleren om secundaire schade door bijvoorbeeld inactiviteit te voorkomen. Het vraagt een positieve en oplossingsgerichte benadering. Het vraagt meebewegen binnen de kaders en ook helderheid scheppen over de kaders.

Een verzekeringsarts werkt samen met arbeidsdeskundigen als het over werk gaat, met re-integratieadviseurs als het over nog te vinden werk gaat, met adviseurs als het over voorzieningen gaat, met juristen als het over verzekerd recht gaat, met opdrachtgevers over de gewenste beoordeling en met cliënten om voor hen tot een goed oordeel te komen. Het samenwerken is niet alleen fijn vanuit menselijk oogpunt, maar nuanceert de visie en verrijkt de kennis.

Dit alles maakt mijn vak als verzekeringsarts mooi.

Voetnoot

1 https://www.ensie.nl/bas-vreugdenhil/geneeskunde

Federatienieuws
Op dit artikel reageren inloggen
Reacties
  • Er zijn nog geen reacties
 

Cookies op Medisch Contact

Medisch Contact vraagt u om cookies te accepteren voor optimale werking van de site, kwaliteitsverbetering door geanonimiseerde analyse van het gebruik van de site en het tonen van relevante advertenties, video’s en andere multimediale inhoud. Meer informatie vindt u in onze privacy- en cookieverklaring.