Het goed(e) doen in tijden van schaarste

De schaarste aan personeel is op alle plekken in de zorg merkbaar. Al eerder lazen wij over burgers die zich bij geen enkele huisarts kunnen inschrijven, over de wachtlijsten voor (electieve) ingrepen en over de schrijnende ggz-problematiek, in het bijzonder voor de wat zwaardere psychiatrische gevallen. Ook de zorg voor werkenden staat onder druk, door het tekort aan bedrijfsartsen.

En dat tekort is nog groter dan het lijkt, want werkenden met een al dan niet werkgerelateerde zorgvraag weten lang niet altijd de bedrijfsarts te vinden. Dat kan zijn vanwege de onbekendheid met de mogelijkheid van een (anoniem) preventief consult, vanwege niet weten wie de aangesloten bedrijfsarts of arbodienst is, vanwege stigma (‘is er toch alleen om me aan het werk te schoppen’), omdat het de werknemer soms moeilijk gemaakt wordt een bedrijfsarts te spreken met allerlei bureautjes en taakgedelegeerden ertussen. Óf: omdat ze helemaal geen toegang hebben tot deze zorg. Zelfs zonder al deze potentiële zorgvragers mee te rekenen is het aantal bedrijfsartsen al te klein.

Daar komt bij dat het bovenstaande vooral van toepassing is op werknemers, dus degenen met een dienstverband en een werkgever. Zzp’ers en flexwerkers zijn al veel minder in beeld. Hoe zou dat zijn voor asielzoekers en statushouders, die dikwijls juist in ongelukkiger arbeids­omstandigheden werken en voor wie dus te beargumenteren is dat juist zij bedrijfsgezondheidszorg nodig hebben. Als bedrijfsarts zou ik graag zien dat elke werkende toegang heeft tot onze zorg.

Stel jezelf niet enkel de vraag of je het goed doet, maar ook of je het goede doet

Dat rijmt lastig met de constatering dat voor de groep die wél in beeld is er al te weinig bedrijfsartsen zijn.

Om het hoofd te bieden aan de schaarste: kijk naar wat er echt toe doet in je werk. Als professional is het zaak jezelf niet enkel de vraag te stellen of je het goed doet, maar ook of je het goede doet. Gelieerd aan personeelskrapte betekent dat dus ook een (lastige) keuze maken voor inzet waarin je meerwaarde het allergrootst is, en dat zo optimaal mogelijk uitvoeren.

In de week dat ik deze column schrijf gaan wij als beroepsvereniging in gesprek met onze leden over precies deze vraag. Het startschot van een periode waarin we een koers moeten kiezen, of op zijn minst een mening moeten uitdragen over hoe wij denken dat onze stelselverantwoordelijke (ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid) op deze uitdaging zou moeten handelen. Een lastig gesprek, maar ook een kans om ons vak te herijken en onze maatschappelijke toegevoegde waarde te vergroten. Om de woorden van een voormalige Britse premier te lenen: never waste a good crisis.

Tot slot, het onderwerp zorg voor statushouders is er een waar verschillende (sociaalgeneeskundige) werelden samenkomen en daarmee een goede katalysator voor samenwerking. Zo kun je bovendien met dezelfde hoeveelheid mensen meer zorg leveren. Verwacht daarom later dit jaar nog in Medisch Contact een leesstuk samen met de KAMG en de NVVG.