Een slechte gok van de overheid 

Een slijterij die ingrijpt als iemand iedere dag een fles wijn koopt. Een tabakszaak die bijhoudt hoeveel iemand rookt en de verkoop aan een klant stopt wanneer deze de vastgestelde limiet bereikt. Het klinkt misschien absurd, maar dit is precies wat er gaande is in de wereld van online gokken.

In 2021 werd het online gokken gelegaliseerd en de casino’s vierden feest. Niet onterecht want het aantal accounts van online gokkers is in de tweede helft van 2022 ruim verdubbeld naar 860.000, waarvan ruim 60 procent nieuwkomers waren. In januari van dit jaar bedroeg het bruto-inkomen 124 miljoen euro, een stijging van 39 procent ten opzichte van dezelfde maand in 2021, toen er 90 miljoen euro werd opgehaald. De eerste cijfers voor 2023 wijzen erop dat de groei van deze bruto-inkomsten onverminderd doorgaat.¹ 

De overheid heeft online gokken gelegaliseerd met als doel een veilige omgeving voor gokkers te creëren en maatregelen voor verslavingspreventie te implementeren. Echter, de verantwoordelijkheid voor deze preventie werd grotendeels gedelegeerd aan de gokindustrie zelf. Inderdaad: de slager die het eigen vlees keurt. En dus gebeurde wat velen al vreesden: het aantal gokverslaafden is sindsdien toegenomen.²  

Pervers systeem 

Bij de legalisering van het gokbeleid bouwde de overheid vanzelfsprekend zorgvuldigheidseisen in. Hierbij zijn de adviezen van verslavingsexperts echter onvoldoende meegenomen. Om verslaving te voorkomen moet ieder casino een ‘verslavingspreventiebeleid’ hebben. Zo wordt van het casino verwacht in te grijpen als gokkers problematisch gedrag vertonen. Maar er zijn geen richtlijnen over wanneer en hoe ingegrepen moet worden, waardoor elk casino zelf het eigen preventiebeleid mag bepalen. En dit lijkt een pervers systeem. Casino’s hebben immers geen belang bij te snel of te sterk ingrijpen, daarmee worden immers de inkomsten van het casino geschaad. Of is het onwetendheid? Toezichthouder de Kansspelautoriteit (Ksa) trok onlangs de harde conclusie dat online gokbedrijven niet adequaat ingrijpen om spelers te beschermen die in korte tijd veel geld verliezen of tekenen van gokverslaving vertonen.³ De overheid legt de verantwoordelijkheid om spelers te beschermen bij de casino’s maar neemt zelf onvoldoende maatregelen.  Na lang aandringen van de Tweede Kamer is er sinds 1 juli 2023 een verbod op ongerichte gokreclames op televisie, radio, in printmedia en buitenreclame, zoals billboards. Maar gerichte reclame op internet, via advertenties en direct mail blijft toegestaan, met het argument dat spelers op de hoogte moeten zijn van legale opties. Dit creëert echter een paradox: hetzelfde beleid dat gokkers wil beschermen, moedigt hen indirect aan om te spelen.  

Gokverslaving leidt tot sociale en gezondheidsproblemen 

De excessieve gokkers leggen druk op onze samenleving. Er is een complexe samenhang tussen problematisch gokgedrag en sociale en gezondheidsproblemen. Slapeloosheid, verminderde sociale activiteit, verlies van inkomen en huiselijk geweld zijn mogelijke gevolgen van gokverslaving.⁴ Daarnaast kan gokverslaving resulteren in een vermindering van de maatschappelijke participatie met kans op verlies van baan of uitval bij studie. 

Als we onze bevolking gezond willen houden moeten we naar een brede aanpak van gezondheidsbeleid. Ik heb het al eerder gezegd, voor ons dokters is het vaak dweilen met de kraan open. Sinds online gokken legaal werd, is het aantal gokverslaafden dat zich meldt bij klinieken toegenomen, gok­­verslaafden zijn jonger dan voorheen en schulden lopen soms op tot tienduizenden euro’s.⁵ Dat brengt sociale, psychische en lichamelijke problemen met zich mee, en dus moet de gezondheidszorg aan de bak. Waarbij zorgprofessionals slechts pleisters kunnen plakken omdat ze de oorzaak van deze problemen niet weg kunnen nemen.  

Gezondheid moet centraal staan in beleidsontwikkeling 

Het overheidsbeleid dat aanvankelijk logisch leek om online gokken uit de schaduw te halen en meer toezicht mogelijk te maken, blijkt in zijn uitvoering funest voor het welzijn en welbevinden van mensen. Daarom is het zo belangrijk om bij de ontwikkeling van beleid aandacht te besteden aan mogelijke implicaties voor de gezondheid van burgers en daar prioriteit aan te geven én te luisteren naar deskundigen. 

Gezondheid moet een integraal onderdeel vormen van het beleidsontwikkelingsproces, omdat het niet alleen een fundamenteel mensenrecht is, maar ook een drijvende kracht achter economische groei, sociale inclusie en algemeen welzijn. Als we streven naar een duurzame en gezonde samen­leving, kunnen we niet gokken op de uitkomst van onze maatregelen. Het is essentieel om bij het begin van elk beleidsontwikkelingsproces rekening te houden met mogelijke gezondheidseffecten. Gezondheid van burgers moet centraal staan in besluit­vormingsprocessen als we willen dat gezondheid en welzijn in ons land voor iedereen toegankelijk zijn. Hier profiteert de economie uiteindelijk ook van. 

voetnoten

1 Markt online kansspelen groeit - Kansspelautoriteit 

2 ‘Meer gokverslaafden sinds invoering kansspelwet’ | RTL Nieuws 

3 Online kansspelaanbieders moeten sneller en beter ingrijpen bij mogelijke probleemspelers - Kansspelautoriteit 

3 Markt online kansspelen groeit - Kansspelautoriteit 

4 Kennissynthese Kansspelverslaving, gokgerelateerde schade en gokproblematiek (trimbos.nl) 

5 Nieuwe kansspelwet zorgt voor meer gokverslaafden | Trouw