De verzekeringsarts in de hoofdrol in de nieuwste hitserie?

Al lang wordt er gesproken over de zogenoemde ‘mismatch’ tussen de aantallen arbeids­ongeschiktheids­beoordelingen die gedaan moeten worden en het aantal beoordelingen dat de huidige verzekerings­artsen (geregistreerd en in opleiding) met de huidige werkwijze uitvoeren.

Als gevolg hiervan wachten veel mensen die een uitkering hebben aangevraagd maandenlang op een beoordeling bij het UWV. Het is zelfs zo ernstig, dat er in een rapportage van de Rekenkamer onlangs is gesteld dat de wet WIA niet meer uitvoerbaar is. Het probleem is dus groot.

Sinds enkele jaren wordt weer toe­­nemend aandacht besteed aan het werven van (toekomstig) verzekeringsartsen. Deze missie blijkt niet gemakkelijk. En niet alleen binnen de verzekerings­geneeskunde, maar in het gehele extramurale werkveld geldt dat de animo niet enorm is. Dit is in groot contrast met de ziekenhuisspecialismen, waar de pas afgestudeerde artsen strijden om een opleidingsplaats. Om meer inzicht te krijgen in dit probleem zijn vanuit de KNMG en de NFU projecten opgezet, waar wij als NVVG aan deelnemen. Eén van de items die hierin naar voren komt, is het niet direct positieve imago van de extramurale vakken, en dit geldt ook voor de verzekeringsgeneeskunde. Waarom kiezen afgestudeerde basisartsen niet zo snel voor het vak verzekerings­geneeskunde?

De vooroordelen

Onbekend maakt onbemind en voor velen is het vak van verzekeringsarts onbekend terrein. Op televisie zien we in series als E.R. of Grey’s Anatomy de spanning en sensatie in het ziekenhuis, maar niet op de kantoren van het UWV of verzekeringsmaatschappijen. Toch kan men door berichten vanuit de media zich een beeld vormen van het werk van de verzekeringsarts, maar dit is dan vaak geen positief beeld. Wat namelijk in de media verschijnt zijn berichten van negatieve ervaringen van cliënten die lang moesten wachten op een beoordeling en vervolgens geen uitkering kregen ondanks hun heftige ervaren klachten.

Daarnaast wordt er weinig aandacht besteed aan het vak­gebied verzekeringsgeneeskunde tijdens de studie geneeskunde en een coschap op ons gebied is maar voor enkelen weggelegd. Maar wanneer men aan de kleine groep coassistenten die bij ons een coschap hebben gelopen, vraagt naar hun ervaringen met het vak, geven velen aan dat zij een veel positiever beeld hebben gekregen van het werk en dat zij niet wisten dat het zo leuk was. Nog meer bewijs dat het vooral onbekendheid is met het vak die de populariteit beïnvloedt.

Uit de vragen of opmerkingen die verzekeringsartsen (in opleiding) krijgen van anderen (collega’s, familie en vrienden, cliënten) blijkt dat men over het algemeen niet weet wat wij werkelijk doen. En als iemand vraagt of het leuk is om ‘afkeuringsarts’ te zijn, dan onderstreept dit maar weer hoe onbekend het vak is.

De realiteit

Het werk van verzekeringsartsen omvat veel meer dan alleen ‘keuren’ . De verzekeringsarts speelt een belangrijke rol in het ondersteunen van individuen bij het omgaan met arbeids­ongeschiktheid en het bevorderen van hun welzijn. Verzekeringsartsen gebruiken hun expertise om de medische situatie van individuen te beoordelen en te begrijpen hoe hun aandoeningen en beperkingen van invloed kunnen zijn op hun werkvermogen. Het gaat niet alleen om beoordelen of iemand arbeidsongeschikt is, maar er wordt ook gekeken naar de behoeften van het individu en hoe diegene ondersteund kan worden om terug te keren naar werk of om passende alternatieven te vinden.

De verzekeringsgeneeskunde is een zeer interessant en uitdagend vakgebied waarin alle pathologie die er is voorbijkomt (behalve passend binnen de kinder­geneeskunde en geriatrie). De uitdaging zit hem in het correleren van ziekte met het functioneren en daarin dienen alle factoren die hierop van invloed kunnen zijn, te worden meegenomen. Daarom wordt ook samengewerkt met andere zorgverleners, zoals huisartsen en specialisten in het ziekenhuis, om een volledig beeld te krijgen van de medische situatie. Een veelgenoemde term is ‘holistisch’; de verzekeringsarts is niet alleen bezig met het vaststellen van beperkingen die het gevolg zijn van ziekte of gebrek, maar kijkt ook naar de effecten van de ziekte op het dagelijks leven van de individuen.

Wat daarnaast als zeer prettig wordt ervaren binnen het vakgebied is de manier van spreekuur doen. De verzekeringsarts draagt geen witte jas en staat naast de patiënt (of beter: cliënt). Er wordt ruim de tijd genomen om cliënten de aandacht te geven die nodig is; één uur uittrekken om met cliënten te praten voor de verzekeringsgeneeskundige beoordeling is niet ongewoon.

Verder zijn de werktijden van verzekeringsartsen in zekere zin flexibel en er kan vanuit huis gewerkt worden aan het uitwerken van dossiers of zelfs door telefonisch of beeldbelspreekuur te doen (bij passende casuïstiek). Artsen worden daarnaast vrijgelaten of zelfs aangemoedigd voor het uitvoeren van neventaken binnen het vakgebied, bijvoorbeeld leiderschapstaken of wetenschappelijk onderzoek. En dan blijft er vaak ook nog wat tijd over voor kantoorhumor en koffieautomaat-kletspraat.

Ten slotte heeft het werk van verzekeringsartsen impact op de maatschappij. Door een juiste beoordeling van de arbeidsongeschiktheid helpen verzekeringsartsen bij het waarborgen van de duurzaamheid van sociale zekerheidsstelsels en dragen ze bij aan het bevorderen van een eerlijke verdeling van middelen. Door de adviezen van verzekeringsartsen kunnen meer mensen op een passende plek deelnemen in de maatschappij, wat helpt bij de huidige tekorten op de arbeidsmarkt. Maar bovenal zijn zij arts en streven zij naar gezondheidswinst voor de cliënten in de spreekkamer.

De vraag of het leuk is om ‘afkeuringsarts’ te zijn, onderstreept hoe onbekend het vak is

De toekomst

Het moge duidelijk zijn dat er een onjuist beeld heerst van het werk van een verzekeringsarts. Hoe kunnen wij het imago van de verzekeringsarts gaan veranderen? Wat wellicht nog wel het meest belangrijk is, is dat de verzekeringsartsen trots(er) mogen worden op hun eigen vak en dit meer mogen uitdragen naar anderen. Dit kan een mooie eerste stap zijn. Daarnaast moet meer bekendheid met het vak gecreëerd worden. Wellicht is Netflix geïnteresseerd in het maken van een moderne spin-off van Medisch Centrum West, met intrigerende casuïstiek over geclaimde arbeidsongeschiktheid? Voor de televisie kan hier dan indien gewenst nog wat liefde, drama en verdriet op de werkvloer bij bedacht worden… Zomaar een ideetje. Maar tot het zo ver is, nodigen wij pas afgestudeerde artsen en collega’s uit andere vakgebieden van harte uit om eens met ons in gesprek te gaan over ons vak of wellicht zelfs eens in de praktijk mee te kijken.