Blinde transparantie - Voorzitter Raad Kwaliteit

Publicatie van contextloze praktijkvariatiegegevens. Onzorgvuldige berekeningen van het vermeende aantal onnodige operaties in Nederland. Een oproep tot het openbaar maken van niet onderzochte meldingen van incidenten bij de Inspectie voor de Gezondheidszorg. De zogenaamde ‘sterftecijfers’ als keuze-informatie voor patiënten. Maakt de wens tot transparantie ons inmiddels niet blind voor wat daadwerkelijk betekenisvol is?

Ik ben een groot voorstander van meer trans-parantie in de zorg: het vergaren en gebruiken van gegevens om te komen tot kwaliteitsinformatie die ook daadwerkelijk iets zegt. Die wat zegt als keuze-informatie voor de patiënt. En die wat zegt als verbeterinformatie voor de zorgaanbieder. Waar ook de verzekeraar, de Inspectie, de overheid wat aan heeft.

Bij de presentatie van de nieuwste (uit 2011) praktijkvariatiecijfers van zes electieve aandoeningen gaf Zorgverzekeraars Nederland (ZN) nadrukkelijk aan voortaan samen met medisch specialisten deze cijfers te willen duiden. De Orde van Medisch Specialisten en de wetenschappelijke verenigingen roepen de verzekeraars al jaren op tot meer samenwerking op dit gebied. Wij pakken deze handschoen dus graag op samen met ZN, maar ook samen met patiëntenorganisaties. Sterker nog: gezamenlijk onderzoek doen naar praktijkvariatie en hier duiding aan geven is een van de pijlers onder de campagne Verstandig Kiezen. Dit is een gezamenlijke campagne van ZonMw, de wetenschappelijke verenigingen en de Orde van Medisch Specialisten.

Maar er is nog zoveel meer informatie die wacht op duiding en ontsluiting, en waar alleen samenwerking ons echt verder brengt. De huidige trend om alles – geduid of niet – openbaar te maken heeft in elk geval de discussie over betekenisvolle indicatoren in een versnelling gebracht. Ten aanzien van medisch-inhoudelijke indicatoren ben ik ervan overtuigd dat die moeten gaan komen uit de door de beroepsgroep opgezette en op te zetten registraties, waar inmiddels voorbeelden van bekend zijn. We willen toe naar uitkomstindicatoren, daar lijkt iedereen het wel over eens te zijn. Als cardioloog heb ik geprobeerd te bedenken hoe die er bijvoorbeeld bij het hartinfarct uit moeten zien. Hoe snel de cardioloog een bloedvat open krijgt? Hoe lang de patiënt in het ziekenhuis ligt? Wanneer de patiënt weer aan het werk is? Hoe hij of zij zich een maand na afloop voelt? Ik kom er nog niet uit.

En zo zal het zijn met alle indicatoren: geschikt voor het een, minder voor het ander. Niet zwart-wit. Het past bij de geneeskunde, waar het ook vaak grijs is, en minder zonneklaar dan iedereen graag wil. Waar de professional en patiënt dagelijks moeten kiezen uit vele opties. En waar het een kwaliteitsindicator van de arts zal zijn in welke mate hij of zij de patiënt kan helpen bij het maken van de keuze die daadwerkelijk bij de patiënt past. Hoe hij of zij het gesprek aangaat in de spreekkamer, zich verdiept in de wensen van de patiënt. Maar natuurlijk ook kennis heeft van en kundig is in het (laten) uitvoeren van het gekozen diagnostische en zo nodig therapeutische pad.

Marcel Daniëls, bestuurslid OMS en voorzitter Raad Kwaliteit