ANW-actieplan zet iedereen in actiestand 

De ANW-zorg is een complex probleem dat niemand in zijn eentje kan oplossen. Daarom ligt er een gezamenlijk actieplan van LHV, VPH, InEen en NHG. Volgens LHV-bestuurslid Aard Verdaasdonk vraagt het actieplan inzet van alle huisartsen, huisartsenposten én de overheid. ‘Dit plan gooit een steen in de vijver.’

Over geen ander onderwerp waren de meningen in huisartsenland zo verdeeld. Zes jaar is erover gedacht en gedebatteerd. ‘We wilden een actieplan waar alle huisartsenorganisaties achter konden staan. Dat is gelukt’, zegt Verdaasdonk. ‘Het plan biedt geen kant-en-klare, definitieve oplossing, al werd dat misschien wel gehoopt. We maken wel een aantal belangrijke keuzes en komen met oplossingen voor de korte termijn en de lange termijn. Ik begrijp heel goed dat we hiermee niet iedereen blij maken. Daarom zeggen we ook: ga in de regio’s met elkaar in gesprek. Beslis als huisartsen samen hoe je in de regio hieraan vorm wil geven. Zie ons plan als steen in de vijver.’ 

Dag- en nachtzorg  

‘Een van de lastigste vragen was of we de spoedzorg ’s nachts niet zouden moeten afstoten’, zegt LHV-­beleidsadviseur Patricia Brands. De nachtdiensten worden namelijk als het zwaarst ervaren. Soms moeten huisartsen de dag daarna gewoon weer in hun praktijk aan het werk. Toch gaat het ANW-actieplan die kant niet op.’ 

‘We houden vooralsnog vast aan 24/7-huisartsenzorg’, bevestigt Verdaasdonk. ‘Mede op basis van de enquête in 2021 en vele gesprekken over de kernwaarden van de zorg. Patiënten met urgente klachten hebben ook ’s nachts huisartsenzorg nodig. Maar het is niet gezegd dat de ontkoppeling van spoedzorg in de nacht met de dagzorg er nooit komt. Het is een optie die we onder­zoeken voor het geval andere oplossingen niet genoeg helpen.’  

‘We houden vooralsnog vast aan 24/7-huisartsenzorg’

Gedeelde verantwoordelijkheid 

Een andere lastige knoop die is doorgehakt, gaat over de verantwoordelijkheid voor de diensten. Brands: ‘Al doen niet-praktijkhouders doorgaans de helft van de diensten, de praktijkhouders blijven contractueel verantwoordelijk voor de invulling daarvan. Als een waarnemer ziek wordt, moet de praktijkhouder toch inspringen. Praktijkhouders ervaren dat als een zware verantwoordelijkheid, zeker in regio’s waar weinig waarnemers zijn die diensten kunnen overnemen. Het actieplan neemt daarin stelling: het kiest voor een gedeelde verantwoordelijkheid, op basis van vrijwilligheid. Brands: ‘Alle huisartsen die aan een huisartsenpost verbonden zijn, plannen zelf de diensten in die zij willen doen, via een online roostertool. Dit geeft iedereen vroegtijdig inzicht en duidelijkheid. De huisartsenpost zorgt ervoor dat alle diensten ingevuld worden en dat er een achtervanger beschikbaar is als een huisarts uitvalt.  

Spoed is spoed 

De drukte op de huisartsenpost zelf wordt ook aangepakt. ‘De lijn wordt ‘spoed is spoed’, zegt Brands. ‘Dat betekent dat alleen patiënten met de hoogste urgentie, U1 of U2, worden gezien. We zetten regionale aanjagers in die dat beleid op huisartsenposten gaan bevorderen. Patiënten met U3 of hoger worden naar hun eigen huisarts verwezen. Ze kunnen met hun minder acute hulpvraag daar de volgende ochtend terecht. Hier ligt nog wel een uitdaging voor dienstdoende triagisten en huisartsen. Zij moeten heel consequent zijn en de zorg in de nacht alleen tot spoedzorg te beperken.’  

Hogere vergoeding  

Een belangrijke actie moet van de overheid komen. Brands: ‘Het vrije roosteren slaagt alleen als het aantrekkelijker wordt om je ook in te plannen voor nachtdiensten en diensten op feestdagen. Om dat te bereiken, moeten de tarieven omhoog. Er moet verschil worden gemaakt tussen de dag, de avond en de nacht, en tussen een gewone weekenddag en een feestdag.’ Verdaasdonk: ‘De tariefkwestie is een cruciale schakel in het actieplan. Met de tijdige bekendmaking van de nieuwe ANW-tarieven, komt de NZa tegemoet aan een van de voorwaarden die de LHV stelde ten aanzien van het Integraal Zorgakkoord (IZA). Het is straks aan de ledenvergadering om zich uit te spreken over de invulling van de randvoorwaarden van het ‘Nee, tenzij’ van de huisartsen.

‘De tariefkwestie is een cruciale schakel in het actieplan’

Stip op de horizon  

‘Het ANW-actieplan kijkt ook naar de lange termijn. Een toekomstbestendige spoedzorg vraagt uiteindelijk een structurele oplossing’, zegt Verdaasdonk. ‘De huisartsenzorg worstelt met een tekort aan mensen, maar onze ketenpartners in de spoedzorg ook. Dat probleem kunnen we alleen gezamenlijk oplossen. De stip op de horizon is een geïntegreerde spoedpost waar alle ketenpartners in de spoedzorg samenwerken. Dat vraagt om beleidsmatige, financiële en organisatorische veranderingen die niet zomaar geregeld zijn. Het blijkt complex om de schotten in de zorg naar beneden te halen. Daarom gaan we nu eerst aan de slag met de oplossingen voor de korte termijn.’ 

Haken en ogen 

Verdaasdonk begrijpt goed dat de actielijnen haken en ogen hebben, met name voor niet-praktijkhoudende huisartsen. ‘Zij raken voor hun gevoel mogelijk een stuk van hun vrijheid kwijt en misschien ook een deel van hun financiële voordeel, omdat zij op een krappe waarnemersmarkt een hoger tarief konden vragen. Daar staat tegenover dat zij meer zeggenschap en zekerheid krijgen over de diensten die ze kunnen doen. Iedereen kan diensten lang van tevoren en mogelijk ook op vaste momenten inplannen. Mijn hoop is dat deze aanpak het voor niet-praktijkhouders aantrekkelijker maakt om praktijkhouder te worden.’ 

De ontwikkelingen in de regio worden vanuit de lande­lijke organisaties op de voet gevolgd. Brands: ‘We krijgen veel vragen, onder meer over de concentratie van huisartsenposten in de nacht, de roostertool en over de consequenties voor het ondernemerschap van waar­nemend huisartsen. Die vragen zoeken we precies uit beantwoorden we. Verder komen we met instrumenten en middelen om huisartsenposten te ondersteunen.’ 

Meer weten over het ANW-actieplan?
Kijk op LHV.nl: Huisartsen samen voor toekomstbestendige ANW en het thema Acute zorg en ANW-zorg