Van bloedstroom en pneuma naar de ommeloop van vochten

Van bloedstroom en pneuma naar de ommeloop van vochten, Evert Lamfers, Uitgeverij Aspekt, 283 blz., 39,95 euro.

bestellen

‘Pak dat boek maar jongen, niet bang zijn, sla het open en laat je meevoeren door de afbeeldingen, mooi hè?’ Met deze woorden spoorde de bekende Amsterdamse antiquaar Max Israël geneeskundestudent Evert Lamfers ooit aan om in zijn achterkamer De humani corporis fabrica libri septem (1543) van Andreas Vesalius ter hand te nemen.

Wanneer hij in 2017 als cardioloog met pensioen gaat valt bij hem het besluit om een boek te wijden aan de ontdekkers van de bloedsomloop, waarin Vesalius een belangrijke rol speelt. Waarom kostte het de mensheid, verdeeld over drie continenten, ongeveer 4600 jaar voordat William Harvey op 17 april 1616 met een college over de circulatie van de bloedstroom waarin het hart als pomp fungeert voor een ‘ommekeer in de cardiologische fysiologie’ zorgt?

Nog beter dan de titel Van bloedstroom en pneuma naar de ommeloop van vochten geeft de ondertitel de inhoud weer: ‘Over de ontdekkers van de bloedsomloop’: die leren wij tegen het decor van de tijd bijna persoonlijk kennen. De auteur is niet wars van humor. De aanval van Vesalius op Galenus wordt beschreven als een ‘soort Champions League’. Het moet voor Onze-Lieve-Heer, die ons de binnenbekleding van een bloedvat als belangrijkste ‘orgaan’ gaf, ‘een enorme domper’ zijn geweest dat sommige cellen niet langer dan vier minuten zonder zuurstof kunnen. En Leonardo da Vinci wordt op het CWZ in Nijmegen, waar de auteur werkzaam was, uitgenodigd voor de jaarlijkse CT-cursussen over kransslagaders. De elf levendig geschreven hoofdstukken van dit boek kunnen direct worden omgewerkt tot een serie podcasts of televisieprogramma’s.