Oud nieuws
5 reactiesHerinnert u zich ook nog die geweldige colleges van imponerende hoogleraren waarin ons duidelijk werd gemaakt dat we ‘nooit de zon moesten laten ondergaan’ over een appendectomie voor een acute appendicitis?
Ik moest er even aan terugdenken toen ik een recente meta-analyse in JAMA las waaruit bleek dat antibiotica inmiddels in veel gevallen een acute appendectomie kunnen vervangen. En zo zijn er talloze bezweringen en apodictische wijsheden die ons als medisch studenten op het hart zijn gedrukt maar die in latere jaren onzin bleken te zijn.
Zo was het voorschrijven van bètablokkers aan een patiënt met hartfalen altijd een ‘kunstfout’ en mochten penicilline en erytromycine nooit worden gecombineerd. En moesten patiënten met een trombosebeen altijd een week bedrust houden. Misschien is wel de beste les die uit dergelijke – achteraf incorrecte – uitspraken getrokken kan worden dat medische uitspraken waarin de worden ‘altijd’ of ‘nooit’ voorkomen meestal (niet altijd dus) onjuist zijn.
Het is geen nieuws dat het artsdiploma slechts een tussentijds brevet van vermogen is
Medische kennis heeft tegenwoordig een korte halfwaardetijd. Wat in de collegebanken nog hepatitis non-A non-B heette, is nu een eenvoudig behandelbare virale infectie. Prednison helpt echt niet bij een anafylactische reactie. ‘Type A persoonlijkheid’ (u weet wel: het opgefokte-taxichauffeurtype) als oorzaak voor een maagzweer is vervangen door een helicobacter, en die bacterie is ook alweer op weg naar de uitgang. En dat je van insuline dik wordt, staat alleen nog maar in de Libelle. De vergankelijkheid van actuele medische kennis en de daaruit volgende noodzaak om telkens kennis te vernieuwen, leidt wel eens tot het misverstand dat studenten niet zoveel hoeven te weten, maar vooral moeten leren hoe ze dingen kunnen opzoeken. Een vergissing, want iedereen met enige praktische ervaring weet dat je alleen maar effectief kunt opzoeken vanuit een solide en brede basis van goed gefundeerde medische kennis.
Het is geen nieuws dat het artsdiploma slechts een tussentijds brevet van vermogen is en dat voor het beoefenen van de geneeskunde op hoog niveau voortdurend updaten van kennis en nieuwe inzichten noodzakelijk is. Er zijn natuurlijk volop congressen, tijdschriften, e-learnings en nascholingsbijeenkomsten en hoe ijverig zijn we allemaal niet bezig om onze accreditatiepuntjes te verzamelen en vast te leggen. Maar tegelijkertijd is het onduidelijk of al die activiteiten werkelijk bijdragen aan het actueel houden van medische kennis bij professionals. Bijna al onze nascholing betreft passieve informatieoverdracht, een beproefd ineffectieve manier om kennis te vergaren. William James, hoogleraar psychologie in Harvard en auteur van het standaardwerk The Principles of Psychology schreef al in 1890: ‘A curious peculiarity of our memory is that things are impressed better by active than by passive repetition’ en veel onderwijsdeskundigen zijn er daarom van overtuigd dat het toetsen van kennis een van de beste manieren is om kennis op te doen. Ik zou er dus voor willen pleiten dat we bij elke herregistratie een door onze wetenschappelijke verenigingen op te stellen kennistoets met succes doorstaan. Laten we onszelf, ons vak en onze competentie om moderne geneeskunde te bedrijven serieus nemen en bewijzen dat we onze patiënten behandelen volgens moderne inzichten en de best beschikbare kennis op ons vakgebied.
pdf
Jan Dijk
, Amsterdam
Een reactie op het redactioneel van Marcel Levi dat ik nu lees: Ik zeg het vaak kortweg zo. Wat ze ons als arts 40 jaar geleden leerden doen we nu absoluut niet meer. Ik vrees dat we over 40 jaar hetzelfde zullen zeggen.
Frans Ploegmakers
huisarts n.p., Dordrecht
Ik herinner me die colleges ook nog goed. Wat het vaak erger maakt is dat op moeilijke momenten de mens graag wil terugvallen op "zekerheden", absolute waarheden. Vaak heb ik me op nascholingscursussen bekocht gevoeld als alle oude zekerheden werden ...afgepakt. Het kan niet anders. Leven is leren, en dat maakt het juist interessant.
Dirk Corstens
psychiater, Maastricht
Prachtige column. Als student was ik mateloos geïntrigeerd door de neurofysiologie. De betreffende colleges ervoer ik echter als teleurstellend. Ik besloot enkele handboeken te bestuderen voordat ik ter examen ging; en het dictaat 'uit protest' niet ...te bestuderen. Ik kreeg een vier. Een maand later haalde ik een zeven nadat ik twee uur het flinterdunne dictaat had bestudeerd. Prefab-kennis werd getoetst. Het verhaal van de Canadese dokters die het aandurfden om de appendicitis te behandelen met cefalosporinen en dat gerandomiseerd vergeleken met de koninklijke weg, de appendectomie, vertel ik vaak. Dat beschouw ik als echt praktische en baanbrekende medische wetenschap. Op basis van kritische reflectie. Kennistoetsen van wetenschappelijke verenigingen dragen het gevaar in zich dat ze prefab kennis toetsen. Wetenschappelijke verenigingen baseren zich vaak op de grootste gemene deler. Over reviews en meta-analysen merkte Ioannidis op: 'Instead of promoting evidence-based medicine and health care, these instruments often serve mostly as easily produced publishable units or marketing tools' (The Mass Production of Redundant, Misleading, and Conflicted Systematic Reviews and Meta-analyses. The Milbank Quarterly, 2016; 94 (3): 485-514). In mijn vak, de psychiatrie, hebben we dwarse kennis nodig. Niet vaklui die elkaar alleen maar napraten of die tegenspraak slechts als aanval kunnen zien. Een vraag voor een kennistoets zou kunnen zijn: Zijn er dubbelblind placebo-gecontroleerde RCT's van neuroleptica bij mensen met een eerste psychose? A. ja, want ze zijn eerste keus in de richtlijn. B. ja, maar onvoldoende bewijskracht. C. Nee, in het geheel niet. Het juiste antwoord is C! www.madinamerica.com/2017/05/psychiatry-defends-its-antipsychoticscase-study-of-institutional-corruption/ Tegenspraak organiseren en toetsen is hoogst noodzakelijk, willen we echt verder kunnen komen.
Wim van der Pol
ex BIG geregistreerde ziekenhusiapotheker, Delft
Ik ben het eens met dr Levi over de herregistratie methodiek, want het toetsen op arbeidsuren en cursuspunten is geen zekerheid voor kennis en competentie. Hoe dat beter kan zal pas in de volgende eeuw blijken, denk ik, tenzij wij nu gaan experimente...ren en aandurven om jarenlange ervaring stevig mee te laten wegen.
JH Leenders
huisarts, Leeuwarden
Vlg bovenstaand artikel is een artsdiploma een tijdelijk brevet van vermogen, met korte halfwaardetijd.
Impliceert dat nu dat de opleiding voldoende " actief leren" / toetsen bevat , of kan daar ook nog een inhaalslag gemaakt worden.
Mutatis mutandis... geldt dat natuurlijk ook voor het basisonderwijs en het V.W.O.