Zorgtaal (4): ‘U mag’ 

Vraagt u nog weleens aan een ander of iets mag? Vast niet. Ja, misschien uw baas of u dan en dan vakantie mag, of een ter plaatse bekende of u hier wel mag parkeren. Zo vaak als we als kind vroegen: ‘Mag ik wat lekkers?’ of ‘Mag ik bij Timo spelen?’, zo zelden vragen we als volwassenen nog een ander of iets mag. Mag ik geeft een toestemming vragen aan, waarbij iemand anders dan jij over het onderwerp de macht heeft (beide woorden hebben dezelfde herkomst).

Maar hoewel we zelf nog amper om toestemming vragen, blijken we die in de zorg ongevraagd wel veelvuldig te verlenen. Als u als patiënt het ziekenhuis binnenwandelt mag u zich aanmelden en mag u even plaatsnemen in de wachtkamer, totdat de dokter u binnenhaalt. U mag dan uzelf even uitkleden. Met een beetje mazzel mag u na afloop langs de balie en mag u daar een vervolgafspraak maken. Als die nieuwe afspraak niet al te lang op zich laat wachten, mag u van geluk spreken.

En dat is raar. Een patiënt heeft helemaal niet gevraagd of hij al die dingen alsjeblieft mocht doen. Die dacht echt niet van tevoren: ‘Oehhhhhh, ik hoop toch zó dat ik in een weinig comfortabele stoel een halfuur te lang op die dokter mag wachten. Ik duim dat ze het goed vinden!!’ Laat staan dat iemand zich verkneukelend afvroeg: ‘Please, please, pleaeaeaeaease, laat hem zeggen dat ik al mijn kleren uit moet doen, zodat ik helemaal naakt voor een totaal onbekende sta!’ Of anders gesteld: wanneer was de laatste keer dat u iemand een vreugdesprongetje zag maken of een yesss!-vuist zag ballen, toen u een van de genoemde mag-zinnetjes gebruikte?

Ik snap het wel. De zorgverlener bedoelt overal waar hij mag zegt keihard moet. Alleen, dat komt én onvriendelijk over én heel erg níét samen beslissen. Het klinkt in woord zoals het in de zorg eigenlijk nog steeds best behoorlijk in daad is: de patiënt betaalt, maar de zorgverlener bepaalt. Door mogen te gebruiken zetten we patiënten op het verkeerde been. Even denkt die: ‘O, dat is vriendelijk’, om bij het uittrekken van de tweede sok tot de ontdekking te komen: ‘Wácht eens even…!’ Netjes moeten zeggen waar we dat ook bedoelen is voor beide partijen confronterend, maar ook een prachtig breekijzer om een aantal zaken in de zorg anders aan te pakken. 

Oftewel: Een patiënt mag, dat zou dus eigenlijk niet meer moeten mogen. Een patiënt mogen is overigens heel wat anders. Dat mag natuurlijk altijd. En een prima uitgangspositie voor mooiere zorg.