‘Zet euthanasiewens bij Alzheimer ook op video’

Een patiënt bij wie net de diagnose Alzheimer is gesteld en die in een later stadium van de ziekte euthanasie wil, moet die wens niet alleen op schrift vastleggen, maar ook op video. Voor de arts die aan zijn wens wil voldoen, is dat een steun in de rug, ook tegenover de wetgevende macht.

Dat voorstel doet mevrouw H.C. Renardel de Lavalette (81) in een brief aan onder meer de Stichting Alzheimer Nederland, de Hersenstichting en de redactie van Medisch Contact. In tv-programma’s als ‘Rondom tien’ pleitte zij er al eerder voor om de euthanasiewens van een beginnende Alzheimerpatiënt te respecteren, juist als deze zijn wens niet meer kan bevestigen.

‘Mensen bij wie net de diagnose is gesteld, weten wat hun te wachten staat’, zegt zij ter toelichting. ‘Als zij dan een verklaring tekenen, doen zij dat uit een heilige angst voor ontluistering. Leggen zij dat ook op video vast, dan kunnen anderen later uit hun lichaamstaal opmaken hoezeer ze het werkelijk menen.’

Verpleeghuisarts Bert Keizer vindt het een uit-dagende gedachte: ‘Het dwingt je om hierover na te denken.’ Uiteindelijk, zegt hij, zal zo’n videoband niet veel uitmaken: ‘Als die is bedoeld om de arts te overtuigen, stuit je op hetzelfde probleem als bij een schriftelijke verklaring, namelijk dat de persoon die de wens uitte niet dezelfde is als de persoon met wie je nu te maken hebt. Als hij bedoeld is voor de patiënt zelf, heb je ook een probleem. Vrijwel niemand zal zich herkennen als de persoon die op die band staat, en reageren met: “Ja, nu weet ik het weer!” En zou iemand dat al doen, dan moet je toch een gesprek voeren en een second opinon vragen aan een tweede arts. Maar als dát mogelijk is, heb je die videoband helemaal niet nodig.’

Johan Legemaate, beleidscoördinator Gezondheidsrecht bij de KNMG, ziet evenmin veel in het voorstel: ‘In de WGBO en de Euthanasiewet wordt de schriftelijke verklaring genoemd. Die mag je als arts niet zomaar naast je neerleggen. Maar dat is hier het probleem niet. Het werkelijke probleem is de discrepantie tussen iemands wil destijds en de feitelijke situatie nu. Toen wist de patiënt zeker dat hij in die situatie niet meer zou willen leven. Maar nu is hij het lijden voorbij, rookt zijn sigaartjes en is verliefd op de buurvrouw. Dat los je niet op met een videoband.’

Renardel de Lavalette is allerminst overtuigd: ‘Men wil maar niet zien dat het wel degelijk om één en dezelfde persoon gaat. Die van meet af aan de zekerheid wil hebben om waardig te mogen sterven.’ << JV