Ramadan

Je kunt soortgenoten pas te lijf gaan als je ze de kenmerken van de soort afneemt en ze inferieur maakt: de extreme gevolgen van xenofobie. Het gebeurt bij chimpansees maar door de eeuwen heen ook en helaas tot op de dag van vandaag bij een biologische variant: de mens.

Weinig verheffend is het dat de mens het te lijf gaan bij zijn volle verstand doet, geraffineerder en vaak dodelijker. Wereldwijd maken wij ons er schuldig aan. Of we tolereren deze ontmenselijking van hele groepen ‘soortgenoten’ met alle dramatische gevolgen van dien. Hersenonderzoeker en emeritus hoogleraar neurobiologie Dick Swaab, liet er afgelopen zondag in het tv-programma Zomergasten (herhaling op 6 augustus) geen misverstand over bestaan: De politicus die de groep mensen die deze week aan de ramadan begonnen zijn, collectief neerzet als ‘gevaar voor de samenleving’ speelt in principe met vuur.

Ik ben een anti-xenofoob en hou juist van mensen omdát ze zo verschillend zijn. Het wordt zo saai anders, ook in de patiëntenzorg. Maar ik zit wel met vragen als: Zou een arts die moslim is, ook vasten deze maand? En waarom? En wetende dat zwangeren en zieken zich niet hoeven te houden aan de ramadan, hoe bespreken zij dat met hun patiënten? MC-journaliste Simone Paauw ging het ze vragen (Dokter in de vastenmaand).

Als kind heb ik – komend uit een katholiek nest – in de periode vóór Pasen wel gevast, maar dat ging niet verder dan ‘geen snoep’ en na afloop het bewaartrommeltje leegschrokken. En op vrijdag nooit vlees, maar dat omzeilden wij katholieken, door dan maar vis te eten. Echt vasten – zo kunnen wij leren van onze moslimcollega’s – kan leiden tot bezinning en introspectie. Voorwaar een activiteit waar elke Nederlander zich best wat meer mee bezig zou mogen houden.

Voor u als arts is het goed om te weten waarom het zo belangrijk is voor moslims om met de ramadan mee te doen. Als u het hen zonder kennis en begrip ontraadt, ontneemt u ze iets van grote waarde. Weeg dat dus goed af. Maar nu we weten hoe kwetsbaar de foetus in de baarmoeder is en hoe onomkeerbaar het effect is voor het zich ontwikkelende brein van geringe hoeveelheden alcohol, tabak, medicijnen, maar ook vasten, dan volg ik Dick Swaab in zijn advies afgelopen zondag aan zwangeren in Zomergasten: gewoon niet doen.

Ben Crul