Lou Otten

Hoewel hij niet onverdienstelijk voetbalde, wordt Louis ‘Lou’ Otten toch vooral geroemd om het pestvaccin dat hij ontwikkelde. Voordat hij zich echter volledig op de bacteriologie toelegde, nam hij met het Nederlands elftal onder andere deel aan de Olympische Spelen van 1908.

Dat jaar was Lou Otten met zijn club, Quick Den Haag, al landskampioen geworden. Bij de Olympische Spelen moest het Nederlandse elftal genoegen nemen met brons, omdat zij in de halve finale met 4-0 van Engeland verloren. Uiteindelijk kwam Lou Otten twaalf keer uit voor Nederland.

Parallel aan zijn voetbalcarrière had Lou Otten geneeskunde in Leiden gestudeerd en zich in bacteriologie gespecialiseerd. Toen hij in 1911 stopte als voetballer, ging hij naar Nederlands-Indië om daar voor de Dienst der Pestbestrijding te werken. Twee jaar later kwam hij terug om in Amsterdam te promoveren. Zijn onderzoek toonde aan dat builenpest door rattenvlooien op ratten en cavia’s kan worden overgebracht. Na afronding van het promotieonderzoek vertrok hij weer naar Nederlands-Indië en werkte wederom voor de Dienst der Pestbestrijding. Enkele jaren later klom hij op tot inspecteur en vervolgens hoofd van de dienst.

In 1924 werd hij benoemd tot directeur van het Instituut Pasteur in Bandoeng. Hier deed Otten onderzoek naar de builenpest. Hij slaagde erin uit een laagvirulente pestbacil een levend vaccin te ontwikkelen dat door actieve immuniteit ongeveer zes maanden lang bescherming bood. In 1934 werd het vaccin op Java voor het eerst gebruikt en twee jaar later publiceerde Otten zijn resultaten in Indian Journal of Medical Research.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hij door de Japanse bezetter geïnterneerd en vervolgens gevangengezet. Toen hij vrijkwam was hij ernstig verzwakt – hij had dysenterie gekregen en was zo’n dertig kilo afgevallen. Hij keerde daarom terug naar Europa en wilde bij een verblijf in Zwitserland weer op krachten komen. Hij herstelde goed, maar overleed onverwacht in november 1946, waarschijnlijk ten gevolge van een hartritmestoornis.

Het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde wijdde een In Memoriam van maar liefst vier pagina’s aan Lou Otten. Daarin worden vooral zijn wetenschappelijke prestaties geprezen, maar ook zijn sportcarrière blijft niet onvermeld. Er wordt zelfs gesteld dat deze van invloed is geweest op zijn werk: ‘Het lijdt geen twijfel dat de gaven van den wedstrijdspeler ook zijn wetenschappelijke loopbaan hebben bepaald. Dat vlugge, sterke lichaam werd beheerscht door een geestelijkepersoonlijkheid van ongewone doorzettingskracht en ongewoon uithoudingsvermogen, daarbij even moedig, actief, stipt en nauwkeurig als agressief, critisch en gevoelig.’

overzicht arts en olympiër

Bronnen:

- Ned Tijdschr Geneeskd: ‘In memoriam Louis Otten’ 
- Etymologiebank: Pestvaccin van Otten