Kijken naar lichamen

In de herfst van 2010 wordt het nieuwste landschapskunstwerk van de internationaal gerenommeerde kunstenaar Antony Gormley op de strekdam bij Lelystad onthuld.

Exposure gaat het heten en het is een stalen constructie van meer dan 25 meter hoog die een gehurkte menselijk figuur voorstelt. Momenteel zijn de typische huidloze beelden van Gormley onder andere te zien in New York; als zelfmoordenaars staan ze daar op een paar hoge gebouwen.

Gormley onderhoudt een prachtige website waarop voorbeelden van zijn kunst zijn te zien, en waarop tevens enkele verhelderende essays en interviews over zijn werk zijn te vinden. Daaruit wordt al gauw duidelijk dat zijn visie op het menselijk lichaam niet in een paar zinnen is samen te vatten. In ieder geval gebruikt hij vaak zijn eigen lichaam als basis voor zijn werk. Gormley beschouwt het lichaam als de plaats ‘waar alles gebeurt’.

Intrigerend is nu dat filmmaker Pat van Boeckel in zijn korte documentaire Het Lichaam als leraar de kijk van Gormley op het menselijk lichaam verknoopt met die van een jonge Taiwanese arts in opleiding, Lee Ning Ning. Zoals de beelden van Gormley geen huid meer hebben, maar wel een lichaam, zo open
en bloot zijn ook de lichamen waarop studenten geneeskunde hun anatomie moeten
leren.

Bij Lee Ning Ning komt daar nog iets bij: hij werkt in een boeddhistisch ziekenhuis. Hoe verhoudt zich de boeddhistische kijk op het lichaam tot die van Gormley? Wanneer is een lichaam een ding; wanneer een persoon? Of is ‘het’ altijd een persoon? HM