Huisartsen gezocht! Maar hoe?

1. Geef elke vwo-scholier een gelijke kans om dokter te worden

Schaf decentrale selectie en de gewogen loting af. Elke vwo-scholier met een geschikt profiel en diploma krijgt door loting een even grote kans om dokter te worden. Het feit dat ‘de beste’ dokter niet te definiëren valt, betekent ook dat het onmogelijk is daarop te selecteren. Sterker nog, het zou de diversiteit aan artsen ten goede komen. Eveneens voorkomen we hiermee dat scholieren in 5 vwo al beginnen aan medisch-­wetenschappelijk onderzoek, om zo meer kans te hebben geneeskunde te mogen studeren. Door deze idiotie creëren en selecteren we overijverige pubers die gevoed worden met de gedachte dat verdieping in specialistische materie nodig is om dokter te mogen zijn. Een ongezonde tunnelvisie. We hebben dokters nodig met een gezonde nieuwsgierigheid over de volle breedte van de basale geneeskunde, want dat is nou net de kern van de huisartsgeneeskunde.

2. Verleng de duur van de coschappen in de eerstelijnszorg

De eerstelijnszorg heeft een onterecht imagoprobleem. Vraag kersverse eerstejaarsstudenten geneeskunde in de collegezaal of ze denken dat ze later medisch specialist worden en de meeste zullen hun hand opsteken. Dat is ook niet gek. Dr. House is immers geen huisarts en de McSteamy’s en McDreamy’s uit Grey’s Anatomy zijn geen specialisten ouderengeneeskunde. Daarnaast maakt het zien van een harttransplantatie meer indruk dan iets horen over de bijzondere relatie met een specifieke chronische patiënt of over zoiets vaags als het ‘nietpluisgevoel’. Voor die laatste twee geldt: pas als je het hebt ervaren, besef je hoe bijzonder het is. Om de kans daarop te vergroten zullen coschappen binnen de eerstelijnszorg flink moeten worden uitgebreid. Ook als dit ten koste gaat van coschappen in het ziekenhuis. En om die uitbreiding te kunnen realiseren zijn veel meer geld, (praktijk)ruimte en middelen nodig. Daarvoor moeten gemeenten en de betrokken ministeries bijspringen.

3. Individualiseer de huisartsopleiding

Een gebrek aan (mede)zeggenschap of zelfbeschikking is een van de redenen waarom werknemers de zorg verlaten. Dat is ook een les voor de huidige strikt uniforme huisartsenopleiding. Sommige artsen die aan de huisartsopleiding beginnen, hebben al jaren klinische ervaring of hebben een talent voor gespreksvaardigheden en andere artsen hebben niet of nauwelijks behoefte aan uren intensieve gevoelsreflectie. Geef deze huisartsen in opleiding de ruimte om zich te ontwikkelen op de gebieden waar zij, en hun opleiders, vinden dat dit zinvol is. Dit maakt de opleiding doeltreffender en bovenal versterkt het de mate van zelf­beschikking van de arts. Dat maakt de huisartsopleiding niet alleen aantrekkelijker voor de huidige generatie jonge artsen, maar ook voor medisch specialisten. Bijvoorbeeld degenen die twijfelen over hun huidige baan, of jonge klaren zonder baan en toekomstperspectief – hoe spijtig ook.

4. Ontwikkel betaalde fellowships voor huisartsen

De huisartsgeneeskunde zou zich kunnen onderscheiden door betaalde fellowships van één of twee jaar te ontwikkelen voor huisartsen.

Bijvoorbeeld fellowships zoals:

• ‘Ondernemerschap in de huisartsenpraktijk’. De basis is opleiden tot praktijkhouder. In een veilige omgeving de kneepjes van het praktijkhouderschap leren. Daarnaast leren hoe je innovaties kan ontwikkelen en in de eigen praktijk kan implementeren.
• ‘Robotica & digitalisering’. In samenwerking met masterstudenten technische genees­kunde en technische universiteiten werken aan projecten die de huisarts gaan ondersteunen op het gebied van ICT en robotica.
• ‘Duurzaamheid’. Gericht op het optimaliseren van uithoudingsvermogen van systemen, mensen en processen binnen de eerstelijnszorg. Hoe gaan we efficiënt om met minder?

‘Zorgsamenwerking’. Gezamenlijk met trainees van een gemeente, zorgverzekeraar, zorgconsultant, (wijk)verpleegkundige en iemand van de NZa in één klas. Met als gezamen­lijke opdracht: organiseer duur­zame, toepasbare en doelmatige zorg voor een fictieve stad. Leer elkaars motivatie, uitdagingen en grenzen kennen.

Mede door een klein gedeelte van het geld dat bestemd is voor medische wetenschap hiervoor beschikbaar te maken, kunnen deze fellowships worden gerealiseerd. Het kunnen volgen van fellowships maakt de opleiding aantrekkelijker voor een grotere groep artsen, artsen met een bredere interesse dan de patiëntenzorg alleen. Bovendien worden op deze manier huisartsen opgeleid die kunnen bijdragen aan oplossingen voor de problemen die de toekomstige zorgvraag gaat geven.

5. Voorzie beginnende praktijkhouders van een startkapitaal

Het financiële risico dat gepaard gaat bij het overnemen of opstarten van een huisartsen­praktijk ligt nu volledig bij de huisarts. Goodwill, de gestegen rente, energie- en bouwkosten belemmeren (jonge) huisartsen om die stap te zetten. Dat moet anders. Om jonge praktijkhouders de ruimte te geven om, bijvoorbeeld, een praktijk op te knappen en daarvoor het financiële risico te verlagen, zouden zij – hiermee doel ik op de individuele huisarts, niet de snelle jongens van een grote keten – een start­kapitaal van de zorgverzekeraar moeten krijgen. Als gift. Dit geld kan uitsluitend gebruikt worden voor het realiseren, opknappen of toekomstbestendig maken van een huisartsenpraktijk. Zo kan er een pand voor praktijkruimte gekocht worden of elders ruimte gehuurd worden om de huidige praktijk te verbouwen. Of het geld kan gebruikt worden om de ICT te vernieuwen, personeel en management te reorganiseren en/of op te leiden. Daarbij is het belangrijk dat de zorgverzekeraar de huisarts begeleidt waar nodig. Dat verhoogt het werk­plezier en zorgt dat de huisarts langer praktijkhouder blijft. Dat zorgt weer voor minder kostbare verwijzingen naar het ziekenhuis, waarmee de zorgverzekeraar de investering terugverdient.

Auteur

Bernard Leenstra
huisarts, Hilversum

Contact

b.leenstra@lhv.nl
cc: redactie@medischcontact.nl