'Het groepsgevoel is hier veel sterker'

Robert Scherpbier (54) woont sinds 2009 in China met zijn echtgenote. Eerst werkte hij voor de World Health Organization en sinds 2011 als hoofd Health & Nutrition and Water, Environment & Sanitation van Unicef in Beijing. Zijn inmiddels volwassen zoon en dochter studeren in Utrecht.

‘Ik ben opgeleid als tropenarts, maar kwam al snel in aanraking met public health. Ik houd van het opzetten van preventie- of voorlichtingsprogramma’s waarmee je meer mensen bereikt dan met curatieve zorg. In Ghana werkte ik als district director of health, waarbij ik verantwoordelijk was voor alle gezondheidsprogramma’s in een district van honderdduizend inwoners en de leiding had over tweehonderd mensen. Ik vond het prachtig om met de auto op pad te gaan om hele dorpen te vaccineren. Om gezondheidsbeleid te kunnen beïnvloeden wilde ik voor een internationale organisatie werken. Toen onze kinderen klein waren, hield ik me vanuit Zwitserland bezig met de bestrijding van kinderziekten bij de World Health Organization.

De grootste stappen kan ik zetten met Unicef, de grootschaligheid waarmee we in China werken is ongekend. We hebben hier honderd pilotgebieden met honderd- tot vijfhonderdduizend inwoners en kijken naar het gezondheidseffect van verschillende interventieprogramma’s. Zo hebben we bijvoorbeeld de moeder- en babysterfte enorm laten afnemen. In het verleden vond meer dan 50 procent van de bevallingen onbegeleid thuis plaats. We gaven voorlichting over de voordelen van bevallen in het ziekenhuis en subsidieerden moeders die dat deden. Al snel bevielen daardoor bijna alle moeders in onze pilotgebieden in het ziekenhuis. Hierdoor daalde de moeder- en zuigelingensterfte met meer dan 5 procent per jaar. De overheid pikte deze resultaten op en stelde de ziekenhuisbevalling als norm. Inmiddels bevalt 95 procent van de Chinese vrouwen in het ziekenhuis.

In sommige opzichten lijkt de Chinese cultuur veel op de Nederlandse. De normen en waarden liggen dicht bij elkaar en ook de manier van communiceren: open, direct en oplossingsgericht. Maar het groepsgevoel is veel sterker. Als ik het vermoeden heb dat iemand een afwijkende mening heeft ten opzichte van de groep – ook al heeft hij gelijk en de rest van de groep niet – dan moet ik hem daar niet aan blootstellen. Gezichtsverlies vermijden is heel belangrijk.

Ik vind mijn internationale werk nog te interessant om al terug te keren naar Nederland. Hoewel Nederland een van de grootste spelers is op het gebied van ontwikkelingshulp, wordt er maar weinig gebruikgemaakt van de expertise van artsen die daar veel ervaring mee hebben. Nederland zou internationaal een belangrijkere rol kunnen krijgen als daar meer aandacht voor kwam.’