Boek: Ervaring niet vereist - Léonie Holtes

Nagelaten document. Een jonge psycholoog over haar werk in een tbs-kliniek

Als Léonie Holtes als studente psychologie aan haar stage in een tbs-kliniek begint, vraagt ze zich af of de patiënten die daar zijn gehuisvest wel beter kunnen worden. Wanneer ze een halfjaar later als psycholoog in dezelfde kliniek werkt, vraagt ze zich af of sommige patiënten eigenlijk wel ziek zijn. Haar ervaringen zijn onlangs gepubliceerd in het boek Ervaring niet vereist en doen op veel plaatsen denken aan Anatomie van het gevoel, het boek waarin Alexander van Es (pseudoniem van Ignace Schretlen) ruim dertig jaar geleden openhartig verslag deed van zijn twijfels als aankomend arts. Waar Van Es zich vooral verbaasde over het gebrek aan empathie bij sommige artsen, verbaast Holtes zich vooral over het gebrek aan wetenschappelijk bewijs bij vrijwel alle trajecten die een patiënt binnen de tbs doorloopt.

De beslissing van de rechter om iemand psychologisch te laten onderzoeken, het Pro-Justitia rapport, de risicotaxaties binnen de tbs-kliniek en de behandelingen, het blijkt allemaal voor een groot deel op quasiwetenschappelijk drijfzand te berusten. Zo zwalkt Holtes tussen haar gebrek aan ervaring enerzijds en een gebrek aan overtuigende theorie anderzijds steeds wanhopiger door de gangen van de kliniek. Uiteindelijk besluit ze te stoppen als psycholoog en een journalistieke studie op te pakken. Enkele jaren later overlijdt ze, wrang-ironisch genoeg aan de gevolgen van een psychiatrische aandoening. Met Ervaring niet vereist laat Holtes een document na dat het verdient om net zoveel maatschappelijke stof te doen opwaaien als Anatomie van het gevoel destijds deed. - Michiel Hordijk

Ervaring niet vereist, Léonie Holtes, Podium, 225 blz., 18,50 euro.