‘Het is tijd voor verandering: laten we samen werken aan volksgezondheid’

Het is de hoogste tijd voor verandering in de zorg. Daar zijn de artsen M+G Henk Jans en Jessie Hermans het helemaal over eens. Preventie moet prioriteit krijgen, met als basis de samenwerking tussen het medische, het preventieve en het sociale domein. Als het aan hen ligt zal en kan het KAMG-congres van 16 februari ‘Samen werken aan Volksgezondheid’ daar zeker aan bijdragen.

Jullie zijn allebei commissieleden en verzorgen een deelsessie tijdens het congres. Welke thema’s staan centraal?

Henk Jans: ‘Overkoepelend natuurlijk ‘volksgezondheid’, in de breedste zin van het woord. In de medische wereld gaat het vaak over zorg en ziekte, en minder over gezondheid en gedrag en alles wat daarmee samenhangt. Nu corona “voorbij” is, zien we pas hoezeer de volksgezondheid daaronder te lijden heeft gehad en stellen we ons de vraag hoe we de zorg beter kunnen vormgeven om een gezonde samenleving te realiseren. Om daarover na te denken hebben we een aantal thema’s uitgewerkt in plenaire sessies en verschillende deelsessies.’

Jessie Hermans: ‘De keynote-sprekers, de hoogleraren Jan Kremer en Misja Mikkers, verzorgen een kritische beschouwing op wat er gaande is in de zorg. Dan gaat het onder meer over passende zorg en de betaalbaarheid van de zorg. De thema’s van de deelsessies sluiten aan bij de adviezen voor een gezondere samenleving uit het essay van KAMG “Samen Werken aan Volksgezondheid”. Er zijn deelsessies over armoede en bestaansonzekerheid, gezonde leefstijl, gelijke toegang tot de zorg en planetary health. Belangrijk ook is het thema digital health-technologie, dat we plaatsen in het kader van het monitoren van de volksgezondheid en de evaluatie van interventies. Daarnaast geef ik zelf, met collega­arts M+G Vionne van der Borden, een sessie over samen werken en opleiden. Ik geloof namelijk echt dat gezamenlijk opleiden, intra- en interprofessioneel, aan de basis kan staan van de transitie en vernieuwing in de zorg. En dat het nodig is voor een sterke publieke gezondheidszorg’.

Jans: ‘We zien nu pas hoezeer de volksgezondheid te lijden heeft gehad onder corona’

Wat beogen jullie met het congres?

We willen de adviezen van het essay verbinden aan concrete acties. Daarom werken we per deelsessie toe naar twee ‘krantenkoppen’, die we tijdens het congres plenair bediscussiëren, en waar we ook na het congres mee verder gaan. Het gaat om acties die we zelf, individueel, op de eigen werkplek, maar ook als koepel gaan realiseren, met onze partners uit het medische, preventieve en sociaal domein. En, ook niet onbelangrijk: we bespreken hoe we het samen werken aan volksgezondheid hoog op de politieke agenda krijgen, zodat we echt gezamen­lijk stappen kunnen zetten.

Het congres is in eerste instantie bedoeld voor artsen M+G natuurlijk. Maar we nodigen breder uit. Het thema is immers sámen werken aan volksgezondheid. Daar willen we naar toe. Het zou een geweldige stimulans zijn als ook medisch specialisten, huisartsen, specialisten ouderen­geneeskunde, bedrijfsartsen, verzekeringsartsen, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de politiek, zorg­verzekeraars en verdere collega’s uit de eerste lijn en het sociaal domein. En vanzelfsprekend geneeskundestudenten. Want iedereen heeft het nu over passende zorg en over preventie, maar dat vereist een grote verandering in de zorg en die kunnen we alleen mét elkaar realiseren.

Hermans: ‘We bespreken hoe we het samen werken aan volksgezondheid hoog op de politieke agenda krijgen’

Waarom juist sámen werken aan volksgezondheid?

Jessie Hermans: ‘Je zou de zorg en het denken over zorg moeten kantelen. Geneeskundestudenten worden nu vooral opgeleid met het idee: ik word een dokter met een witte jas in het ziekenhuis. Maar de publieke gezondheidszorg, de eerstelijnszorg en het sociale domein zijn in feite de kern van de gezondheidszorg. Daar worden problemen als eerste gesignaleerd en de zorg voor het grootste deel afgehandeld. Samenwerking tussen deze domeinen, en met de tweede lijn, is nodig om een gezonde samenleving te realiseren. Die insteek zou ook het zwaartepunt van de opleidingen moeten zijn.

Artsen M+G en eerstelijnsartsen zijn hard nodig om de omslag naar preventie te bewerkstelligen. Juist hier zie je dat de instroom in de vervolgopleidingen achterblijft en vacatures lastig te vervullen zijn. In de deelsessie over samen werken en samen opleiden gaan we hier dieper op in en bespreken we hoe we dit tij kunnen keren.’

Henk Jans: ‘We moeten volksgezondheid integraler aanpakken en artsen minder zien als óf medisch specialisten óf sociaal geneeskundigen: we zijn artsen, artsen die in hun loopbaanontwikkeling een keuze hebben gemaakt voor een bepaald vakgebied. Volksgezondheid zou een gezamen­lijke focus moeten zijn, waardoor de zorg en de winst uit ieders vakgebied elkaar versterkt. Dat kán door domeinoverstijgend te werken. Als je gezondheid écht hoog in het vaandel hebt staan als arts, vind ik dat je ook aan de basis moet werken: aan het bevorderen van preventie en publieke gezondheid. Wat zou het goed zijn als we elkaars congressen bezoeken.’

Jessie Hermans: ‘Precies, en dus ook gezamenlijk werken aan een sterke preventie-infrastructuur. En waarom zou je bijvoorbeeld als jeugdarts, kinderarts, huisarts en kinderpsychiater niet een gezamenlijk opleidingsdeel hebben? Dat maakt de zorg zoveel effectiever.’

Het belang van preventie en publieke gezondheid wordt steeds meer gezien.

Henk Jans: ‘Er zijn, in tegenstelling tot jaren geleden, best veel jonge dokters die een uitgesproken beeld hebben van hoe de wereld er op dit moment uitziet. Hoe we daarmee moeten omgaan en wat de gevolgen daarvan zijn voor de gezondheid en de zorg. Zeker het concept ‘planetary health’ leeft onder de jonge generatie artsen: er zijn veel jonge artsen die beseffen dat je als je iets wil doen aan de gezondheid van mensen, je dit niet kunt doen zonder dit te verbinden met de gezondheid van onze planeet.’

Jessie Hermans: ‘Omdat het belang steeds meer onderkend wordt zou het enorm helpen als we de expertise van artsen M+G breder benutten. Artsen M+G zijn immers juist opgeleid om de omslag naar preventie voor een gezondere samenleving te helpen vormgeven. Waarom werken er bijvoorbeeld niet veel meer artsen M+G als adviseur publieke gezondheid bij VWS, gemeenten en GGD-en?’

Henk Jans: ‘Het lastige aan het werken aan volksgezondheid is dat al het werk daarbinnen zo versnipperd is. En als er iets moois uitkomt, is daarna meestal het geld op om het verder uit te rollen.’

Jessie Hermans: ‘Daarom is het ook goed dat staatssecretaris Van Ooijen van VWS een lezing houdt tijdens het congres. Hij zet zich in voor het verbinden van verschillende preventieprogramma’s. Onze nieuwe voorzitter, Karine van ’t Land zal met hem daarover in gesprek gaan tijdens het congres’.

Welke rol hopen jullie dat dit congres gaat spelen in die kanteling in de zorg?

Dit congres staat in een traditie van congressen. Maar de context is echt veranderd, zeker na corona: iedereen heeft het over preventie, over passende zorg, de juiste zorg op de juiste plek: onder meer de medisch specialisten en zéker ook huisartsen maar ook de Nederlandse Federatie van umc’s. Dit is hét moment om deze transitie te bewerkstelligen. Met dit congres leggen we een basis door concrete acties te benoemen gebaseerd op wetenschap en op onze expertise. De daadwerkelijke ontmoeting geeft energie en inspiratie, het verbindt ons met elkaar. Wij zetten in op samen werken aan ónze volksgezondheid.

Lees hier het manifest.