Solenoïde

Solenoïde, Mircea Cărtărescu (vertaling: Jan Willem Bos), De Bezige Bij, 879 blz. 45 euro.

bestellen

‘Boekarest is geen stad, maar een gemoedstoestand, een diepe zucht, een deerniswekkende en nutteloze kreet. Het is als met bejaarden die niets meer zijn dan lopende wonden, gestolde weemoed zoals bloed stolt op afgeschaafde huid.’

Met Solenoïde produceerde de Roemeense schrijver Mircea Cărtărescu (1956) een turbulente roman, waarin je als lezer bijkans verzuipt, door een mengeling van dromen, surrealistische vertellingen en jeugdherinneringen. Op bijna elke bladzijde staat de waanzin om een hoekje te grijnzen. Solenoïde telt bijna 880 pagina’s. Met onder meer 2790 keer het woord ‘Help!’, acht bladzijden in totaal. We volgen een gefrustreerde leraar Roemeens in een achterbuurt van Boekarest. Op zijn twintigste is hij vernederd toen zijn gedicht ‘De val’ (!) werd afgekraakt. Diep gekrenkt noteerde hij alles wat hij meemaakte, las en bedacht in zijn dagboek: het manuscript van Solenoïde.

Opmerkelijk is Cărtărescu’s voorkeur voor anatomische structuren en vlinders of mijten. Het mooiste verhaal gaat over het ploeterende, wriemelende volkje schurftmijten. Ze leven in de krochten van de huid in de driehoek tussen duim- en wijsvinger van Palamar, de oude bibliothecaris uit Boekarest.

Cărtărescu’s exuberante stijl met eindeloze zinnen doet je als lezer soms naar adem happen. Hilarisch zijn de scènes over knotsgekke leraren en de schooldirecteur Borcescu die geen gelegenheid voorbij laat gaan om te roepen dat je beter niet kunt trouwen. Overigens slaat de verteller die raad in de wind, hij trouwt en krijgt een dochter. Kleurrijk is de portier Ipsas, een zigeuner en alcoholist, die de leraren ten onrechte beschuldigen van diefstal. Tot zijn verdriet maakt Ipsas op een gruwelijke manier kennis met de ‘bovenaardse dimensie’, waaruit hij als een anatomisch preparaat terugkeert.

De kans bestaat dat u afhaakt. Maar wie doorbijt is verzekerd van een rijke leeservaring. Aan het slot ziet de mislukte dichter zichzelf in het mortuarium in vitrines liggen: talloze dode figuren, chronologisch in duizenden verschijningsvormen, op een rij. Medici denken onwillekeurig terug aan de snijzaal.