Meer van Nicoline van der Sijs

Is in de lorum zijn, dronken zijn, een ziekte? Ik ben niet competent om daarover een uitspraak te doen...

Waarom noemen we een ziekte die ontstaat door vitamine­gebrek scheurbuik? Je buik scheurt er toch niet van? Scheurbuik is ontleend aan het Middelnederduitse schorbük.

Het woord heimwee stamt uit het Duits: Heimweh is voor het eerst in 1592 in een Zwitsers geschrift genoemd.

Het woord roos wordt gebruikt voor het afschilferen van de huid onder het hoofdhaar. Waar komt dit woord vandaan? Daarover zijn de geleerden het niet eens.

Wat is de overeenkomst tussen witte vloed, mee-eter en gerste­korrel? Het antwoord kan kort zijn: de verschijnselen bezitten geen overeenkomsten, maar de namen ervoor wel!

In de vijftiende eeuw duidde men met het woord pocke, poc een puistje, een blaar of, meestal in het meervoud, de kinderziekte pokken aan.

In principe bestaat er geen relatie tussen de vorm van een woord en zijn betekenis:....

Een ontsteking aan de vinger noemt men fijt. Het is niet direct duidelijk waar dit woord vandaan komt. De oorsprong wordt helderder als we de oudere vormen bekijken.

Over de herkomst van het woord griep bestaat een hardnekkig misverstand. Regelmatig lezen of horen we namelijk dat dit woord zou zijn afgeleid van het Russische werkwoord chripet’ (hees zijn, hoesten).

De ziekten roodvonk en rodehond worden beide gekenmerkt door rode vlekken; vandaar het rood als eerste deel van de benamingen.

Iemand die wispelturig is en voortdurend van stemming verandert, wordt maanziek genoemd. Een echte ziekte is het tegenwoordig misschien niet, maar daar dacht men vroeger anders over.

Taalkundige Nicoline van der Sijs laat wekelijks de oorsprong zien van een bekende medische term.

Met ‘beroerte’ duidt men een stoornis van de hersenfunctie aan door onvoldoende bloedvoorziening.

Een lintworm is een lange, witte, lintvormige ingewandsworm.

Het woord ‘toeval’ wordt in de medische context gebruikt voor: een aanval van vallende ziekte.

Een likdoorn wordt ook wel ‘eksteroog’ genoemd. Deze naam, die al in de veertiende eeuw voorkwam, lijkt voor de hand te liggen: een likdoorn heeft immers wel iets weg van het oog van een ekster.

Aambeien zijn knobbelachtige zwellingen van de aderen aan de endeldarm.

Waarom noemt men plotseling optredende pijn in de lendenspieren ‘spit’?