Op weg naar de hospice reanimeren? Wat denk je zelf?
12 reactiesBij een 60-jarige patiënte uit mijn huisartsenpraktijk wordt keelkanker ontdekt. Hoewel ze werkzaam was in de gezondheidszorg, is ze zelf vooral zorgmijdster. Ze woont alleen en wil liever geen zorg en vindt het ook niet nodig dat ik haar regelmatig zie. Zo af en toe bel ik haar, meer om zelf contact te houden.
Twee jaar later laat haar broer, de enige mantelzorger, weten dat ze toch wel erg achteruitgaat. Bij een daaropvolgend gesprek zegt zij dat ze als het echt niet meer gaat eventueel wel naar de plaatselijke hospice wil. Bij navraag is er op dat moment ook plaats, maar zij is er dan nog niet aan toe.
Na drie weken belt ze mij met het verzoek om nu wel een plekje voor haar te regelen. Dat lukt na enkele dagen. Op de dag van opname regel ik een ambulance omdat ze inmiddels te verzwakt is om op een andere manier naar het hospice te gaan.
Tot mijn verbazing word ik in de loop van de ochtend gebeld door een ambulancebroeder met de vraag of er iets bekend is over het reanimatiebeleid bij deze patiënte.
Wat had hij verwacht? Dat iemand, die naar een hospice gaat om daar te sterven, onderweg bij een hartstilstand nog even gereanimeerd zou moeten worden? Is dit ultieme advanced care planning of doorgeschoten protocollaire geneeskunde?
Patiënte is na drie dagen in de hospice in alle rust in haar slaap overleden.
GJ Bonte
Neuroloog, Dalfsen
@Lettinga: Als ik alle verwijzingen zou moeten weigeren waarin geen specifieke vraag vermeld staat, zou ik de helft minder patiënten zien. Soms wordt me dat te gortig, in het geval een onleesbaar handgeschreven kladje als verwijsbrief, of een verwijs...brief waarin achter "vraagstelling" niets vermeld staat, en ik maar ergens uit de notitie van het SOEP-systeem moet opmaken waarvoor patiënt verwezen wordt. Daar spreek ik huisartsen soms op aan, overigens niet tot grote tevredenheid kan ik u vertellen.
Ik denk niet dat de schrijver van dit praktijkperikel de bedoeling had om de ambulanceverpleegkundige belachelijk te maken zoals u suggereert. Ik denk dat ie bedoeld heeft dat de ambulanceverpleegkundige zich niet moet verschuilen achter een protocol of afspraak zoals al veel te vaak gebeurd, maar zelf zijn conclusie's had kunnen trekken. Zo lees ik het tenminste. Natuurlijk is een Niet-Reanimeren briefje snel geschreven, maar we moeten niet naar de Duitse situatie waarin een patiënte schriftelijk "aufgeklärt" moet worden over het minste of geringste wat er met hem of haar gebeurd. Dat is volgens mij de les die hieruit te leren is. Gebruik uw gezonde verstand, en laat dat gezonde verstand niet het zwijgen opleggen door allerlei protocollen, afspraken en formulieren.
Roelof Lettinga
Anesthesioloog, Medisch Manager Ambulancezorg, Haren
@ collega Bonte,
U hebt helemaal gelijk, zelf nadenken is een groot goed. Dat heeft de ambulanceverpleegkundige ook gedaan. Het punt dat ik van belang vind is het maken van een overdracht. Vertaald naar de neurologische praktijk: Neemt u genoegen ...met een verwijzing: " verdenking neurologisch probleem, gaarne zelf nadenken" of bent u van mening dat de verwijzer de bekende relevante informatie in zijn overdracht hoort te vermelden?
In ieder geval past het volgens mij niet om een collegazorgverlener die conform geldende afspraken en zorgvuldig medisch handelen graag een goede overdracht wil belachelijk te maken. En dat is wat in dit praktijkperikel wel gebeurt.
GJ Bonte
Neuroloog, Dalfsen
@Oldenbeuving: Dat een niet-reanimeren verklaring ook op medische gronden afgegeven kan worden is mij bekend. Dat doet niets af aan de door mij geschetste situatie: Als de dokter geen niet-reanimeren verklaring afgeeft, bijvoorbeeld omdat hij of zij ...dat niet wil doen of niet durft te doen tegen de wil van de familie of patiënt in, gaat de ambulanceverpleegkundige hem of haar dan wel reanimeren? Zelf nadenken kan echt geen kwaad.
Geert Oldenbeuving
AIOS Anesthesiologie, Utrecht
Beste dr. Bonte,
Een niet reanimeren verklaring kan ook op medische gronden worden bepaald.
Mijn naam is overigens Oldenbeuving.
GJ Bonte
Neuroloog, Dalfsen
@Oldenbeuvel en Van Der Veen: Jullie hechten blijkbaar nogal aan het belang van de niet-reanimeren verklaring. Ik speel even de advocaat van de duivel: wat als patiënt en familie niets willen weten van een dergelijke verklaring? Bepaald niet ondenkba...ar in onze multiculturele samenleving. Dan toch maar wel reanimeren, op weg naar het hospice, tot de dood er op volgt? Verklaring is verklaring toch, als ik jullie gedachtengang volg? Dus bij een succesvolle reanimatie, dan maar omgekeerd en terug naar het ziekenhuis? Denk je net iemand ontslagen te hebben naar het hospice om daar rustig te overlijden, krijg je hem terug op de SEH omdat er geen Niet-Reanimeren verklaring was, en de ambulancebroeder het oordeel van de arts volgde.
Janet van der Veen
, specialist ouderengeneeskunde, sinds kort niet meer praktiserend
Naar mijn ervaring handelt de ambulancebroeder in dit prakrijkperikel terecht met zijn vraag over het reanimatiebeleid (MC 33/34-2017: 21).
Als specialist ouderengeneeskunde meldde ik bij ambulancevervoer altijd in goed overleg – zelfs schriftelijk ...mét handtekening – de gemaakte afspraak over het reanimatiebeleid, zélfs als dat gezien omstandigheden – zoals in dit geval – overduidelijk lijkt te zijn.
Voor zover ik weet kunnen ambulancemedewerkers hierover niet zelf beslissen, maar dienen zij te varen op het besluit van de behandelende arts.
Dit praktijkperikel zou dan – als mijn overwegingen kloppen – een verkeerde voorstelling van zaken geven.
Geert Oldenbeuving
Anesthesioloog i.o., Utrecht
Vermoedelijk keek de ambulance-verpleegkundige naar de patiënt en dacht dat het niet verstandig was om patiënt te reanimeren. Daarom wilde hij daarvoor toestemming van de behandelend arts. Want er hoeft maar één boze broer, zus, kind, partner (etc) ...te zijn en je kan je verantwoorden bij de tuchtrechter. Er werd waarschijnlijk wel degelijk goed nagedacht door de verpleegkundige. @ dr. Bonte: waar het protocol (niet?) werd gevolgd (reanimatiebeleid vermelden/overdragen) begon (stopte?) gelukkig het nadenken van de verpleegkundige.
jos rensing
huisarts, den haag
Vraag aan redactie:
Ik lees dat " A. Cigaar, radioloog n.p.", zich weer vertoont ( 16-08-2017 17:09).
Heeft u uw beleid tav deze troll gewijzigd of glipte hij/zij ditmaal door uw controles?
GJ Bonte
Neuroloog, Dalfsen
@Lettinga: Zoals ik al vaker heb gesteld: waar het protocol begint, eindigt het nadenken. Natuurlijk heeft de ambulancebroeder formeel gelijk. Maar hij had ook naar patiënte kunnen kijken en naar het eindpunt van het transport en dan zijn conclusie k...unnen trekken. Het zou een zegen zijn als de verschillende hulpverleners in de zorg wat meer hun gezonde verstand zouden gebruiken, in plaats van hun best te doen om het protocol te volgen en in dit geval de overdracht compleet te maken. Een formuliertje met daarop NR zou nooit belangrijker moeten zijn dan het gezonden verstand.
Roelof Lettinga
Anesthesioloog, Medisch Manager Ambulancezorg, Haren
Goed werk van de ambulanceverpleegkundige! Hij kon in de overdracht van de huisarts geen afspraken over behandelbeperkingen of het reanimatiebeleid vinden. Hij vond dat deze afspraken bij deze patiënte zeer relevant zijn. Dus heeft hij de verantwoord...elijke arts benaderd om de overdracht compleet te maken. Volgende keer in één goede overdracht doen?
A.Cigaar
radioloog n.p., arnhem
Ik veronderstel dat de broeder zich wilde indekken, want hij zal niet de eerste zijn die wordt geknipt en geschoren door het artsengildebij calamiteiten.
Geert Oldenbeuving
Anesthesioloog i.o., Utrecht
Ambulancemedewerkers weten bij uitstek hoe schrijnend veel (potentiële) reanimatie-situaties zijn. Dat neemt niet weg dat zij bepaalde verplichtingen hebben. Ik denk dat de broeder in kwestie gedoe achteraf wilde voorkomen. Een besluit om niet te rea...nimeren bij afwezig beleid wordt in het ziekenhuis waar ik werk door een arts gemaakt.