Samen beslissen: hoe doe je dat?

Shared decision making, een begrip dat steeds vaker in de collegebanken genoemd wordt. Samen kunnen beslissen over wat voor de patiënt het beste is. Tot nu toe heb ik er nog niet zo veel mee te maken gehad. Tenslotte was er – over het algemeen – bij atriumfibrilleren niet veel twijfel over het feit dat je levenslang bloedverdunners moet slikken. Net zo goed bij hypertensie, ook dan krijgen patiënten, naast leefstijladviezen, vaak een pilletje voorgeschreven. En als je het echt niet wilt, dan doe je het niet. Kort door de bocht misschien, maar daar valt weinig samen aan te besluiten wat mij betreft.

Dit beeld van ‘dit is de behandeling en dit gaan we doen’ verandert zodra ik op de radiotherapie kom. De uitdaging van dit coschap zit hem vooral in het continu afwegen van bepaalde keuzes. Juiste voorlichting geven. Kansen berekenen. Deze kansen in begrijpelijke taal toelichten. Want stel hè, je hebt borstkanker. Je kunt gaan bestralen, maar je kunt het ook niet doen. Niet doen geeft misschien minder zekerheid over het wegblijven van de ziekte, wel doen geeft meer kans op bijwerkingen. Soms zit je in de situatie waarin je zelfs kunt kiezen welk deel je laat bestralen. De gehele borst én okselklieren of alleen de borst. En bij dat eerste zitten er als vanzelfsprekend meer bijwerkingen aan. Waar kies je dan voor? Wat is voor jou belangrijk? Kun je jezelf over vijf jaar in de spiegel aankijken en denken: dit was de juiste keus?

Soms is het overduidelijk waar een patiënt voor gaat kiezen. Als de emotie en spanning vooropstaan, kun je er bijna al van uitgaan dat ze het zekere voor het onzekere zullen gaan nemen. Maar als de bijwerkingen je zo tegenstaan, wie ben ik dan om te zeggen dat je iets toch wél zou moeten doen? De kracht zit hem dan in het luisteren, voorlichten en ruimte geven. En als je er nog even over na wilt denken, bellen we over een week even.

Mooi om op deze manier te leren wat ‘shared decision making’ betekent. En, misschien kijk ik er over een hele tijd toch anders naar. Misschien als ik dat ene pilletje voor een te hoge bloeddruk voorschrijf aan die ene patiënt die pillen zo haat omdat hij al tachtig pillen slikt voor van alles en nog wat. Eerst maar eens samen bespreken wat voor deze patiënt nu eigenlijk belangrijk is.