Blog Boris: Codetaal

Het medische jargon is met al zijn tongbrekende termen voor een buitenstaander soms onbegrijpelijk. ‘Waarom kunnen jullie niet gewoon Nederlandse namen gebruiken?’, vroeg iemand mij laatst. Ik had niet direct een antwoord paraat op deze op zichzelf logische vraag. Uiteindelijk antwoordde ik maar iets van ‘niet overal is een goede Nederlandse naam voor’. Dat is op zich waar, maar wat er niet is kan natuurlijk nog bedacht worden door een groep wijze mannen en vrouwen in nette kledij op het hoofdkantoor van Van Dale Woordenboeken. Een flipover ernaast – zij gruwelen van dit Angelsaksische woord, maar dat ding staat er ongetwijfeld – en de brainstormsessie kan beginnen.

Maar waarom al die moeite? Zoals het nu gaat, functioneert het systeem immers ook. En dat patiënten de medische terminologie niet altijd begrijpen, kan ook juist een voordeel zijn. Sommige benamingen kunnen namelijk als een soort ‘codetaal’ gebruikt worden. Vermeldingen in het dossier als ‘PHPD-syndroom’, ‘fibromyalgie’ of ‘dhr houdt van een drankje’, zeggen voor een arts méér dan ze op het eerste gezicht lijken. Uitermate handig.

Toch zou het mooi zijn als er ook een soort codewoord zou ontstaan tussen arts en patiënt. Vooral op die momenten waarop je in de anamnese een vraag stelt waarop in principe een kort en bondig antwoord gegeven kan worden, maar waarbij soms lange verhalen worden afgestoken. Het op een beleefde manier onderbreken en iemand terugbrengen bij de vraag valt niet altijd mee. Zou het niet mooi zijn als we collectief afspreken dat we met slechts één ‘codewoord’ iemand duidelijk mogen maken dat een antwoord korter moet en dat iedereen weet: hij bedoelt het beleefd, maar om tijd te besparen gebruikt hij nu even het ‘bottere’ codewoord. Zou prachtig zijn. Ik pleit voor ‘Mand!’, wat in verschillende kringen al met deze betekenis gebruikt wordt in navolging van de man met het mandje die door televisiemaker Maxim Hartman werd geïnterviewd. De moeite waard om terug te kijken. ‘Mand!’ Roep het een paar keer achter elkaar en je weet: dit kan groot worden.

Boris