Erik Fokke (1950) studeerde economie aan de VU en geneeskunde aan de UvA . Midden jaren tachtig werkte hij een aantal jaren als onderzoeker in het AMC en ook in de VS aan oncogene papillomavirussen. Sinds 1990 werkt hij als huisarts in Amsterdam en was hij lange tijd ook verbonden aan de huisartsenopleiding VUmc. Daarnaast volgde hij een muziekopleiding aan de Schumann Akademie en werkte hij freelance voor VPRO Radio 4 en verschillende muziektijdschriften. Van de diverse boeken die hij schreef zijn nog verkrijgbaar Mozart & de Lage Landen (2006) en Het oog van de meester, essays over kunst en geneeskunde (2018).
Sinds hij in 2005 als jongste deelnemer op het Arthur Rubinstein Concours in Tel Aviv sterk de aandacht trok, verliep de carrière van de Duits-Russische concertpianist Igor Levit voornamelijk crescendo. Maar corona trekt zich van beroemd-zijn niets aan. De lockdown betekende ook voor Levit gekluisterd zijn aan huis en geen optredens meer in uitverkochte concertzalen. Dat bracht Levit ook iets goeds.
De kaalslag in de muzieksector door corona is enorm. Om die reden kwam er meer dan goed nieuws uit Amsterdam toen cellist en Biënnale-directeur Maarten Mostert eind vorige maand kon meedelen dat het programma voor de Cello Biënnale 2020 voor het grootste deel kan plaatsvinden zoals dat vóór corona is bedacht.
Een lang bestaand thema in de westerse literatuur is het Faust-thema. In Doctor Faustus (1947) van Thomas Mann verkoopt de fictieve componist Adrian Leverkühn zijn ziel aan de duivel om de volmaakte compositie te schrijven.
In de meest dodelijke vier weken van de twintigste eeuw, de oktobermaand van 1918, bezweken miljoenen mannen tussen de 20 en 40 jaar aan de Spaanse griep en niet aan de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog, zoals men zou kunnen denken. Onder die mannen waren vele kunstenaars.
Een manier om naar de grote Italiaanse cineast Federico Fellini – dit jaar honderd jaar geleden geboren – te kijken is dat hij in veel van zijn films niet alleen liet zien wat vrouwen in hem opriepen, maar dat hij ook een cinematografisch beeld wilde creëren van de ideale vrouw, net zoals de beeldhouwer Pygmalion dat deed met Galatea in de Metamorfosen van Ovidius.
In de laatste periode van zijn leven worstelde Gustav Mahler (1860-1911) met talloze problemen. Kort na de dood van zijn dochtertje Putzi kwam aan het licht dat hij hartproblemen had. Ook zijn huwelijk met Alma dreigde op de klippen te lopen, zodat een wanhopige Mahler in de zomer van 1910 te rade ging bij Sigmund Freud, die op dat moment op vakantie was in Noordwijk aan Zee. Beide heren ontmoetten elkaar in Leiden, waarbij Freud de grootste angsten van de componist wist te verjagen.
De muziek van Beethoven wordt over het algemeen opgedeeld in drie stijlperioden: vroeg, midden en laat. Deze verschillende stijlen zijn het best hoorbaar in Beethovens strijkkwartetten. Edoardo Saccenti en collega’s onderzochten de strijkkwartetten om te zien of er een verband was tussen de drie stijlen en de doofheid van de grote componist. Daarbij stuitten de onderzoekers inderdaad op een verband.
Vanaf de tijd dat Beethoven er zelf mee naar buiten kwam, is er door artsen gespeculeerd over de oorzaak van zijn doofheid. Tegenwoordig denkt men dat de juiste diagnose cochleaire otosclerose is. De Amerikaanse musicoloog en Beethovenspecialist Robin Wallace stelde zichzelf een andere vraag: ‘Hoe kon Beethoven ondanks zijn doofheid op zo’n hoog niveau blijven componeren?’
Muziek heeft directe toegang tot het domein van het onderbewustzijn, schrijft de Duitse musicoloog Christoph Rueger in zijn onderhoudende, informatieve boek De muzikale huisapotheek. In winkelcentra kan muziek de kooplust stimuleren, maar muziek is ook in staat om mensen met gezondheidsklachten op de been te houden. Van dit laatste was Franz Liszt zich zeer bewust.
In 1722 en 1723 componeerde Johann Sebastian Bach het eerste boek van Das wohltemperierte Klavier, een bundeling van vierentwintig fuga’s, elk voorafgegaan door een preludium. Samen met boek 2 wordt dit werk in onze tijd algemeen beschouwd als een van de grootste exercities in contrapunt uit de Europese muziekgeschiedenis. Mozart, Beethoven, Schumann en Wagner beschouwden het al als hun muzikale bijbel.
