Miquel Bulnes: 'Ik wil iets maken wat ik zelf heb bedacht'

Romanschrijver en medisch microbioloog Miquel Bulnes heeft een passie voor schrijven, maar wil zeker ook arts blijven. Niet omdat hij zo graag 'met mensen werkt' trouwens. Henk Maassen

Ik heb niet veel te vertellen’, is het eerste wat Miquel Ekkelenkamp enigszins schuchter zegt tegen zijn bezoeker. Dat hij vervolgens ruim een uur aan het woord is, logenstraft die mededeling gelukkig. Niet zo verrassend eigenlijk, want de arts Ekkelenkamp heeft als de schrijver Bulnes juist heel veel te vertellen; het afgelopen jaar brak hij door bij een groot publiek met de ruim zeshonderd pagina’s dikke roman Het bloed in onze aderen (zie kader). Het boek was een breuk in zijn oeuvre, dat zich tot dat moment uitsluitend afspeelde in de wereld van de gezondheidzorg.

Ekkelenkamp wilde altijd al schrijven, maar niet per se over gezondheidszorg. Het begon met een kort verhaal over een ziekenhuis dat uitgroeide tot de roman Zorg. Het waren niet zozeer concrete ervaringen die Bulnes daarin verwerkte, als wel een gevoel: ‘Het gevoel dat ik als aankomend arts nog veel te weinig wist, dat ik te weinig ervaring had om het geheel te overzien.’ Later werkte hij als onderzoeker in het lab. ‘Ik ben niet bijzonder handig, veel van mijn proeven gingen verkeerd.’ Droogjes: ‘Toen heb ik Lab geschreven.’

Het bloed in onze aderen is een heel ander soort boek. Hoe kwam je op het idee?
‘Ik wilde een historische roman schrijven en het moest over Spanje gaan. Ik dacht aan de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939, red.), maar een roman over mensen die elkaar drie jaar lang doodschieten, leek me bij nader inzien niet zo interessant. Ik kwam toen uit bij de strijd die Spaanse troepen uitvochten in het Marokkaanse Rifgebergte tegen lokale opstandelingen, nu ruim negentig jaar geleden, en de nasleep daarvan in Spanje. Delen van Marokko waren destijds door Spanje gekoloniseerd. Om van die tumultueuze tijd die voorafging aan de burgeroorlog een beeld te krijgen, moest ik bronnen raadplegen. Ik heb veel kranten en ooggetuigenverslagen uit die tijd gelezen, die de feiten leverden voor mijn roman.’

Hoe verhoudt zich je ambitie om schrijver te worden tot je keuze om ook arts, meer precies medisch microbioloog te willen zijn? Waarom niet fulltime schrijven?
‘Ik heb meerdere interesses. Er is niets mooiers dan iets te maken wat je helemaal zelf hebt bedacht – een boek of een gebouw – ik heb daarom ook wel overwogen om architect te worden. Ik heb nu een aanstelling voor 80 procent, maar werk de volle werkweek. De vrije dagen spaar ik op, zodat ik straks wat langer achtereen aan een nieuwe roman kan werken. Ik zou nooit helemaal willen stoppen met arts-zijn. Maar ik ben niet zoals sommige collega’s, die klinisch werkend arts zijn omdat ze graag “met mensen werken”. Dat doe ik ook graag, maar dan liever met collega’s dan met patiënten. Aanvankelijk wilde ik infectioloog worden, maar de poli vond ik toch minder afwisselend en interessant dan ik had verwacht. Toen heb ik gekozen voor medische microbiologie. Ik houd van klinisch toegepast onderzoek, maar een grote academische onderzoekscarrière ben ik niet aan het opbouwen. Ik geloof dat ik nu twintig hits op PubMed heb; dat hadden er inmiddels toch wel een stuk of honderd moeten zijn, als ik grotere wetenschappelijke ambities zou koesteren.’

Ook als medisch microbioloog pak je de pen en laat je van je horen op opiniepagina’s en in columns. Ik denk aan je kritiek op de griepvaccinatie bijvoorbeeld.
‘Ja, maar dat is ergernis. Het is niet zozeer dat er evidence is dat vaccinatie niet werkt, er is na al die tientallen jaren dat de vaccinatie bestaat, nog steeds geen bewijs dat het zinvol is. The Lancet is het met me eens, The Cochrane Collaboration ook. Maar ik ga me er niet blijvend druk over maken; er zijn te veel andere dingen waarop ik ook kritiek heb. Zoals de golf van registreren, controleren en verantwoorden die nu over de gezondheidszorg heen komt.
Ik was ooit assistent cardiologie. Een groot deel van mijn werk bestond uit het dicteren van brieven. Ik zag de klappers met te dicteren brieven groeien. Op een gegeven ogenblik was het wegwerken van die klappers belang-rijker dan dat ik die dag mijn patiënten goed had gezien. Zoiets dreigt ook bij die zucht alles te willen registreren. Het mag geen surrogaatdoel worden. Ik vind dat je steeds moet kunnen uitleggen wat het oplevert voor de patiënt. Kun je dat niet, dan moet je het achterwege laten.’

Wat is het onderwerp van je volgende roman?
‘Dat zal weer een historische roman zijn. Ik heb Utrecht rond 1600 overwogen – commercieel misschien een aantrekkelijker onderwerp – maar het wordt het middel-eeuwse Spanje rond 1100 toen de Moren daar op hun retour waren.’

En waar schrijf je het beste?
‘In de nationale bibliotheek in Madrid. Daar werkt het internet heel slecht, en daar zitten vooral oudere heren – dus dan word ik ook niet afgeleid door mooie, jonge dames.’

miquelbulnes.nl