Een vinger in de politieke pap

Namens de landelijke artsenfederatie KNMG lobbyt Mark van den Anker in Den Haag, bijvoorbeeld over de numerus fixus, de langstudeerboete of de vergoeding van bepaalde medicijnen. Het doel? Actief bijdragen aan het politieke en publieke debat en daarmee de kwaliteit van de gezondheidszorg bevorderen. Linda Groothuijse

Mark van den Anker (32) is sinds september 2011 de vooruitgeschoven post van de KNMG in politiek Den Haag. Als adviseur public affairs volgt hij de politieke ontwikkelingen nauwlettend, woont commissievergaderingen bij, onderhoudt contacten met politici en hun adviseurs, adviseert over de strategie en begeleidt de lobbytrajecten. Voor een lobbyist in de gezondheidszorg is er de komende jaren genoeg werk aan de winkel. Van den Anker: ‘Naar verwachting zullen de zorguitgaven in de periode 2012-2017 met 18 miljard euro stijgen tot 82 miljard euro. Dit komt onder meer door de vergrijzing en het toenemend aantal meervoudig chronisch zieken. Daarmee is de begroting van het ministerie van VWS koploper op het gebied van de staatsuitgaven. Dat er allerlei organisaties zijn die de besluitvorming trachten te beïnvloeden is dus niet zo verwonderlijk. Er moeten keuzes worden gemaakt, waardoor de urgentie almaar groter wordt. Daarom is de gezondheidszorg hét hete politieke hangijzer van de komende jaren.’

Numerus fixus
Ook studenten geneeskunde hebben regelmatig met politieke besluitvorming te maken. Neem bijvoorbeeld de numerus fixus. In het vorige regeerakkoord was afgesproken om het vastgestelde aantal studenten helemaal af te schaffen, maar zo ver wilde minister Edith Schippers van VWS in haar voorstel begin dit jaar nog niet gaan. De overheid staat nu borg voor de bekostiging van een bepaald aantal opleidingsplaatsen. De medische faculteiten bepalen zelf of zij meer studenten gaan aannemen. Daarnaast speelt een kwaliteitsselectie aan de poort – op examencijfers en motivatie – een belangrijkere rol. De decentrale selectie zal in een periode van vijf jaar gefaseerd worden ingevoerd. Hoe staat de KNMG tegenover dit voorstel? ‘Wij vinden een verdere verruiming van de numerus fixus ongewenst’, zegt Van den Anker. ‘Een blijvend groeiend aanbod van artsen schept zijn eigen vraag. Liever zien we de aandacht uitgaan naar de zorgvraagontwikkeling in de toekomst en de daaruit volgende zorgbehoefte. Daarnaast is er volgens ons onvoldoende bewijs dat door decentrale selectie de kwaliteit van de student en de toekomstige arts toeneemt. De KNMG pleit ervoor om eerst een krachtige, valide en uniforme selectiemethode te ontwikkelen.’

De juiste mensen
Het standpunt van de KNMG over de numerus fixus is gevormd door haar beleidsmedewerkers, de achterban en het KNMG Studentenplatform. Hoe zorg je er als adviseur public affairs voor dat deze visie bij de juiste mensen in Den Haag terechtkomt? Van den Anker: ‘Dankzij kennis van wettelijke procedures en inzicht in de politieke verhoudingen weet ik wie ik wanneer het beste kan benaderen. Ik onderhoud goede contacten met medewerkers en adviseurs van ministers en Tweede Kamerleden. Zij leveren niet alleen de input, maar houden ook de pen vast waarmee de wetsvoorstellen worden geschreven.´
Wat heeft de KNMG zoal gedaan om de afschaffing van de numerus fixus tegen te gaan? ‘We hebben een krachtige position paper naar alle politieke partijen gestuurd en de woordvoerders van verschillende partijen actief benaderd. Ook hebben er diverse gesprekken met vertegenwoordigers van de coalitiepartijen plaatsgevonden’, vertelt Van den Anker. Hoewel de visie van de KNMG niet volledig is overgenomen, zijn haar diverse kanttekeningen wel ter harte genomen. ‘Het draagvlak om de numerus fixus af te schaffen is groot. Je kunt niet altijd winnen. Soms moet je wat inleveren en blij zijn met de successen die je wel hebt behaald.’

Gezond boerenverstand
Volgens Van den Akker moet een goede lobbyist vooral zijn huiswerk goed maken. ‘Je moet beschikken over een zeer brede algemene interesse, een bepaalde mate van nieuwsverslaving en het talent om dossiers en informatie snel eigen te maken. Daarnaast zijn sterk ontwikkelde sociale vaardigheden en een gezond boerenverstand een vereiste. Je moet aanvoelen wanneer je iets het beste aan de kaak kunt stellen of juist beter kan laten rusten. Timing is ontzettend belangrijk in het lobbyproces, evenals het vermogen om onderscheid te kunnen maken tussen hoofd- en bijzaken. Een overkill aan informatie kan immers een averechts effect hebben.’

Agenda voor de Zorg
In de ‘Agenda voor de Zorg’ hebben vertegenwoordigers van consumenten, patiënten, zorgaanbieders, zorgverleners en zorgverzekeraars een aanbod gedaan aan het nieuw te vormen kabinet. De KNMG is een van de ondertekenaars van deze gezamenlijke visie. ‘De initiatiefnemers van deze agenda geven aan de ambitie te hebben de zorg te verbeteren en de zorguitgaven te beperken. De KNMG vindt het cruciaal om als medische beroepsgroep bij de besluitvorming een vinger in de politieke pap te hebben. We willen niet alleen ergens tegen zijn, maar artsen proactief mee laten denken en met concrete alternatieven komen. En met een nieuw kabinet worden de kaarten opnieuw geschud. Dat brengt weer volop uitdagingen en kansen met zich mee’, aldus de lobbyist.

Belangen geneeskundestudenten
Ook in de toekomst blijft de KNMG zich hard maken voor de belangen van de geneeskundestudenten. Van den Anker: ‘We gaan een eventuele invoering van een sociaal leenstelsel voor studenten nauwgezet volgen. Daarnaast zet de KNMG zich in voor het versterken van de kwaliteit van de vervolgopleidingen en de discussie over het meebetalen door aiossen aan de opleiding. Dat er bezuinigd moet worden staat vast, maar dat mag niet ten koste gaan van de kwaliteit van de Nederlandse zorg. En ook niet van de (toekomstige) artsen.’