Avonddienst is genieten

Het is negen uur ’s ochtends. Voor mij zit een meisje van twintig, dat al jaren worstelt met verschillende communicatieve en sociale problemen. Ze vertelt dat ze vaak dingen zegt die niet op de juiste manier vallen, en dat ze dingen interpreteert op een andere manier dan hoe ze bedoeld zijn. Of het misschien autisme is. Ik druk haar op het hart dat het dapper is dat ze na al die jaren tóch naar de huisarts stapt. Ze vertrekt met een ontspannen energie om zich heen. Opluchting.

Het is elf uur ’s ochtends. Een moeder komt binnen met haar dochter van zestien, die een ingegroeide teennagel komt laten behandelen. En niet zomaar één, nee, het is er één van het kaliber rubor, calor, dolor, tumor en een onbescheiden voorraad purulent exsudaat. Zodra ze op de behandeltafel ligt, breekt het zweet haar uit. Complete paniek. Schreeuwen, huilen, spartelen – ze weet niet waar ze het zoeken moet. De naalden, scharen en handschoenen triggeren een soort traumarespons. De huisarts en ik zetten door. We spreken haar moed in – iets wat haar moeder niet kan en dus ook niet doet. Die had beter buiten kunnen wachten. Na heel veel gevoelsreflectie, overtuigende woorden en een sterk staaltje spierkracht van mijn kant – ze wíl wel meewerken, maar het lukt haar niet haar voet stil te houden – is de nagel netjes verdoofd, ingeknipt en zit er een mooi, dik verband omheen. Het meisje wil zo snel mogelijk weg, maar voordat ze de deur van de behandelkamer opentrekt, blijft ze even staan. Schamel sputtert ze uit: ‘Ja, ik vond het niet echt leuk, maar eh, toch bedankt.’ Trots.

Het is twee uur ’s middags. Als ik zijn naam roep, staat een gigantisch grote, jonge man op van het veel te kleine stoeltje, loopt naar binnen en gaat zitten op het wéér te kleine stoeltje. Hij is uitgebreid bekend bij de oncoloog en komt nu met benauwdheid, een klacht die pas sinds een week bestaat. Of het een longontsteking is. Ik lees nog een keer de correspondentie. Hij heeft al uitzaaiingen in zijn mediastinale lymfeklieren. Ik stel vragen en vraag hem dan om op de onderzoeksbank plaats te nemen. Hij gaat liggen, maar wordt direct enorm benauwd, dus verricht ik de rest van het onderzoek terwijl hij rechtop zit. Houdingsafhankelijke benauwdheid? Ik voel een klein knoopje in mijn maag. Dan hoor ik bijna geen ademgeruis in zijn linkerlong. De knoop in mijn maag wordt groter. Geen koorts. De knoop wordt dikker, strakker. Is dit nou zo’n niet-pluis-gevoel? Ik vraag hem even te wachten, terwijl ik zijn oncoloog bel. Toch maar snel een nieuwe PET-CT. Ik deel het mede aan de jongeman. Hij begrijpt het. Dapper zegt hij: ‘Het is wat het is, hè. Niets aan te doen.’ Ontroering.

Het is drie uur ’s middags. Een echtpaar neemt plaats en zodra hun achterwerken de stoelen raken, begint het gekibbel. Er wordt niet geschreeuwd, maar ruzie is het wel. De één wil meer leuke dingen doen met de ander, omdat zijn gezondheid steeds slechter wordt en zich bij haar het meest veilig en begrepen voelt. Maar die ander heeft het gevoel dat ze voor die eerste altijd klaar heeft gestaan, en zichzelf daarmee compleet heeft weggecijferd. De huisarts zit naast mij. Kijkt toe. Luistert geduldig. De oplossing? Meer betrokkenheid van het wijkteam en een afspraak bij de praktijkondersteuner. Want een dubbele burn-out op zeventigjarige leeftijd, dat is nu ook weer niet de bedoeling. Na afloop zak ik achterover, en zeg ik met een zucht: ‘Dus dat is óók wat je als huisarts kan betekenen.’ Ontzag.

Al deze emoties, realisaties, inzichten hebben mij in ieder geval één ding doen realiseren: ik hou van mensen. Want iedereen – echt íedereen – heeft zijn eigen, relatieve sores. En het is prachtig dat ik hen in deze kwetsbare momenten steun kan bieden, en dat ik onder al die laagjes van opluchting, trots en verdriet mag kijken. Zo kunnen wij als medemensen voor elkaar zorgen. En dat is wat telt.