Eén op de vijf jonge artsen zou niet opnieuw voor studie geneeskunde kiezen
6 reactiesJonge artsen al dan niet in opleiding (aniossen en aiossen) en arts-onderzoekers werken met z’n allen gemiddeld 6,2 uur per week over, waarvoor het merendeel geen compensatie ontvangt. Eén op de vijf zwangere jonge artsen kreeg tijdens de zwangerschap de vraag om tóch diensten de draaien - hetgeen in strijd is met de cao-arbeidstijdenwet. Het zijn cijfers uit de Nationale a(n)ios enquête Gezond en veilig werken 2024 van de Jonge Specialist (DJS).
Verreweg de meesten (96%) van die ruim tweeduizend ondervraagde jonge dokters zijn trots op het vak dat ze gekozen hebben. Opvallend is evenwel dat ruim één op de vijf (22%) aangeeft níet opnieuw voor dezelfde studie te kiezen. Dat ligt voornamelijk aan de arbeidsomstandigheden, zoals de hoge werkdruk, het aantal overuren, administratieve lasten en een gebrek aan autonomie. Zo vindt 38 procent van de ondervraagden de werkdruk te hoog. Ook is ruim één op de vier (27%) ontevreden over de werk-privébalans. Idealiter zouden de meeste (78%) jonge artsen tussen de 31 en 40 uur werken, inclusief diensten en overuren. Maar in realiteit werken zij gemiddeld 44,6 uur per week.
Capaciteitsproblemen
Een opvallend resultaat, vindt DJS, is dat veel van de aniossen (49%) die initieel nog in het ziekenhuis wilde werken, nu in de enquête aangeven dit niet meer te willen. Reden: de werkdruk. De belangenorganisatie heeft in deze editie voor het eerst specifiek gekeken naar het effect van capaciteitsproblemen op de werkdruk van jonge dokters. Deze zijn duidelijk van invloed op de werkdruk en het werkplezier, zo signaleert DJS. Daarnaast is gekeken naar afspraken rond ouderschap, het voorkomen van burn-out en ongewenst gedrag op de werkvloer. DJS-voorzitter Kirsten Dabekaussen: ‘Jonge artsen zijn duidelijk enorm bevlogen en trots op het vak, maar er zijn verbeteringen nodig in de arbeidsomstandigheden om ze voor de toekomst te behouden.’
DJS onderzoekt sinds 2015 de arbeidsomstandigheden en zet tweejaarlijks een enquête uit. Het onderzoek is dit keer ingevuld door 2.027 respondenten, van wie de meerderheid aios (71%), een kwart anios en een klein deel arts-onderzoeker (4%). De meeste ondervraagden zijn vrouw (72%).
Volgende week toelichting op de resultaten van DJS-enquête in MC9
Lees ook-
Marieke van Twillert
Marieke van Twillert is sinds eind 2015 journalist bij Medisch Contact. Arbeidsmarkt en internationale gezondheidszorg hebben haar speciale aandacht, maar ze volgt ook het levenseindedebat, medische technologie en internationale gezondheid. Marieke is een van de presentatoren van MC de Podcast en schrijft geregeld een bijdrage voor de rubriek Media en Cultuur.
P.J. Mitra
arts en jurist gezondheidsrecht, onafhankelijk medisch adviseur ArtsTotaal, Schaijk
Ik denk dat we moeten ophouden met het woord 'bevlogen' steeds te willen koppelen aan het artsenberoep.
Alsof dat goedmaakt, dat voor de meeste artsen de arbeidstijden niet zijn zoals bij een kantoorbaan en andere banen (zeg maar gerust: de maatsch...appelijke norm). En bovendien, dat er al vele jaren een soort geïnstitutionaliseerde waanzin rond gaat, dat gratis (over/meer)werk de norm zou moeten zijn, bijvoorbeeld om te rationaliseren dat een overdracht of onderwijsuren (direct relevant voor het daadwerkelijk verrichte werk) geen betaalde werktijd zouden inhouden.
We kennen allemaal wel die voorbeelden van arts-assistenten met werkweken van formeel 38 uur, die eigenlijk eerder 50 uur aantikken, of nog heel veel meer. En ook dienstblokken met flagrante overschrijdingen van de Arbeidstijdenwet, of onbetaalde weekenddiensten met betaling enkel voor de oproep. En dan hebben we het nog niet over jarenlang als ANIOS of 'onderzoeksarts' aan het lijntje worden gehouden om misschien een keer een opleidingstraject in te mogen gaan, om vervolgens als een soort reizend circus met je prille gezin het land door te gaan om chef de clinique te mogen zijn voor steeds zes tot twaalf maanden, omdat ervaren wordt, dat veel te moeizaam plaats wordt gemaakt in maatschappen.
Wellicht is het voorgaande een cynische weergave van eigen observaties en kan het elders ook beter, maar onze eigen kinderen zouden we dat toch ook niet aan willen doen?
Natuurlijk, het artsenvak is op zichzelf een roeping, anders kom je ook niet door zulk een intensieve en lange basisopleiding heen. Maar het beroep moet van het vak worden onderscheiden. Het beroep betaalt de hypotheek, de belegde boterham, de kinderopvang om dit mogelijk te maken en ook de leuke dingen, waar ook de jongere artsen graag mee bezig willen zijn, waar echt helemaal niets onredelijk aan is.
Zolang er niet gaat worden betaald naar de verantwoordelijkheden die gedragen worden (letterlijk 'leven en dood', in veel gevallen) en over-/meerwerk niet gecompenseerd wordt in tijd of geld, zullen zeker steeds meer artsen ons beroep ontvallen of de directe zorg uitgaan, wat toch jammer is van die ca. 150.000 euro per persoon die het rondom 2010 kostte (nu vast nog veel meer). En uiteindelijk zullen alle huidige artsen zelf ook ooit goede zorg willen, toch?
We hebben met zijn allen er dus een belang bij om de jongere artsen op hun plek te willen laten voelen, met ook de bijbehorende, enigszins overeenkomende financiële incentives die ze met een opleiding rechtsgeleerdheid, economie of informatica ook hadden gehad.
Welk percentage van de huidige artsen zou ook alweer, volgens recent onderzoek, de opleiding tot arts aanraden aan eigen kinderen? Alle alarmbellen hadden allang op rood moeten staan, wat mij betreft althans.
Verder ook wat collega Ros zegt. Decentrale selectie filtert primair op hoge cijfers op de middelbare school, niet op EQ en ook niet op intrinsieke motivatie. Dit werkt, mijns inziens althans, per definitie diversiteit (en daarmee maatschappelijke risicospreiding ten aanzien van een toekomstbestendige zorg) tegen.
[Reactie gewijzigd door Mitra, Peter John op 18-02-2025 17:29]
C.G. Vos
Chirurg, Groningen
"dat veel te moeizaam plaats wordt gemaakt in maatschappen."
Niet geheel on-topic, maar toch wil ik er op reageren. U doet wat wel vaker gebeurt. De schuld van het jonge klaren probleem in de schoenen schuiven van maatschappen. Er wordt niet "te m...oeilijk plaats gemaakt in maatschappen". Ongeveer een derde van de medisch specialisten is vrijgevestigd. Als het aan de maatschappen ligt, waarom worden er dan niet massaal meer specialisten aangenomen in alle vakgroepen in bijvoorbeeld academische centra en vakgroepen met een loondienst constructie?
Hoewel er financiële overwegingen kunnen zijn om wel of niet uit te breiden moet er ook wel werk voor de aan te nemen jonge klaren zijn, en plek (lees personeel/capaciteit) op de OK en afdelingen en daarbij moet er per aandachtsgebied voldoende exposure per persoon aan bepaalde pathologie zijn om je certificering op orde te houden.
Verder natuurlijk helemaal met u eens dat aankomend collega's behandeld moeten worden zoals we zelf behandeld zouden willen worden.
arts, huisarts np , Almere
Het lijkt er op dat dit ook uitgaat van het principe dat de hoeveel tijd gelijk staat aan kwaliteit . Terwijl aangetoond is dat dokters die moe zijn geen goede dokters kunnen zijn.
P.J. Mitra
arts en jurist gezondheidsrecht, onafhankelijk medisch adviseur ArtsTotaal, Schaijk
Exact. Zo weet ik van een instelling, waar de arts-assistenten, in ieder geval nog tot enkele jaren geleden, driemaal aaneengesloten 8 dagen in dienst moesten werken (formeel 12 uur weekenddag + 8x5 doordeweeks + 12 uur weekend; met altijd uitloop, n...ooit echt rust) in progressieve dienstblokken van 3 weken, met steeds maar een weekenddag rust ertussen en altijd een reanimatiesein op zak, met de dienstdoende specialist ook verder niet in huis en zorg over meerdere afdelingen waaronder vitale bedreiging en SEH.
Dit heeft met verantwoorde zorg geen raakvlakken, nog daargelaten met zorg voor adequate werkomstandigheden en begeleiding van jonge collega's.
arts , huisarts np, Almere
Precies !
Vroeger ooit een boek gelezen dat heette ' wedstrijd zonder winnaars"
Over dat als je tijd uitleent aan je werkgever je ook een gedeelte van je autonomie kwijt raakt over je tijd, en zeker met een prikklok mentaliteit,
Er zijn rechtsza...ken gevoerd en gewonnen over kwartiertjes bij klanten service die dan niet betaald werden ...
J.M. Ros
bedrijfsarts
Ergens toch wel schokkend, aangezien de komende jaren rond hun opleiding en, voor hen die dit toch willen, promotieonderzoek de werkdruk niet per se minder wordt. De kans dat diversen van hen alsnog voor het vak verloren gaan lijkt mij zeker niet ger...ing. Dat zij het wel een mooi vak vinden lijkt dan bij een vijfde van kennelijk niet genoeg om henzelf te overtuigen weer dit vak te kiezen als zij de kans zouden krijgen.
Als bedrijfsarts kom ik ook in andere sectoren mensen tegen die ondanks de Begeisterung voor hun vak zichzelf niet de rest van hun werkzame leven terugzien in hun vak. Misschien doordat zij na hun 25e anders in het leven komen te staan? Misschien doordat ze van tevoren een verkeerd beeld hadden van hun studie en wat er bij het vak en hun werk komt kijken?
Een schone taak ook voor hen die betrokken zijn bij de selectie van aankomende studenten en bij open dagen deze factoren zonder opsmuk ook te benoemen. Ik weet zeker dat bij de selectie aan de poort veel zeer gemotiveerde aankomend studenten geen kans krijgen om de opleiding te volgen simpelweg doordat ze uitgeloot worden. En dit in een tijd met forse schaarste bij diverse vakgroepen...
En tevens, en daar komen we terug bij het onderzoek, een schone taak voor vakgroepen die ondanks de werkdruk en behoefte om alles rond te krijgen zullen moeten beseffen dat het voor ons allemaal lonender is om aanstaande collegae binnenboord te houden en ze niet het plezier in het vak te ontnemen. Durf in gesprek te gaan met elkaar, en wees ook bewust dat de jonge garde hongerig is naar kennis, niet naar een gedwongen way of life die zonder kritiek maar eigen moet worden gemaakt.