Hoe heb jij geslapen?

‘Slecht.’ In stilte tuurt hij nog even naar zijn scherm, voordat hij zich bedachtzaam naar mij omdraait. ‘Ik heb slecht geslapen. Gisteren heb ik mij nog tot laat bekommerd om het tekort bij de doktersassistenten. Ik zit in mijn maag met die euthanasie van binnenkort. Ik kon de slaap gewoon niet vatten.’ Dan ontspant zijn voorhoofd en uit het samengeknepen rode streepje onderin zijn gelaat ontvouwt zich een tandrijke glimlach. ‘En jij?’ Ik hang in de deurpost, geïmponeerd, in stilte.

Het is een Montenegrijns beleefdheidsritueeltje om ’s ochtends te vragen hoe iemand geslapen heeft. Een luttel ‘En jij?’ volstaat als antwoord en tevens als afronding van het gesprek. Ik heb het steevast gedurende mijn coschappen gevraagd aan artsen, gewoon om te weten wat voor vlees ik in de kuip heb. Het antwoord varieerde van een vluchtig ‘ja’ op zijn best, naar – echt waar – ‘wat een rare vraag’, gevolgd door negeren, op zijn slechtst. De huisarts bij wie ik mijn coschappen liep, gaf oprecht antwoord op mijn vraag en durfde zich, door daarover uit te wijden, kwetsbaar op te stellen. Dat had ik niet eerder meegemaakt.

Die openheid en kwetsbaarheid waren kenmerkend voor mijn coschap. Elke dag, nadat wij onze ochtendspreekuren hadden gedraaid, liepen wij een rondje met zijn hond, waar wij reflecteerden op de situaties van de ochtend en de dag ervoor. Mijn problemen werden gekenschetst en beantwoord met eerst een luisterend oor, en daarna feedback, of juist een aanmoediging. Hij was onderzoekend, aftastend, en probeerde open te zijn, niet belerend.

En hij leerde graag van mij. Hij vroeg om feedback op moeilijke situaties, of vroeg aan mij wat ik vond van huidige maatschappelijke kwesties in de geneeskunde. Hij toonde interesse in mijn kennis van muziek en kunst, en over hoe taal en cultuur zich in de Balkan verhoudt tot gezondheid. Daarna moedigde hij mij aan om mijn eigen persoonlijkheid te gebruiken in het spreekuur. Om mijn liefde voor muziek, kunst en cultuur te betrekken en om mijn Montenegrijnse achtergrond te gebruiken om verbinding te maken met patiënten.

Ik voelde mij in mijn kracht gezet doordat mijn mening werd gewaardeerd, en doordat de persoon die ik ben eindelijk eens betrokken werd in mijn werk. Doordat ik actief nadacht over hoe ik mij als dokter wil verhouden tot de patiënt, en door de vrijheid die ik daarin kreeg, werd ik meer dokter. En dat gun ik elke dokter.

Ik hoor de specialist al tegensputteren dat hier geen tijd en ruimte voor is. En hoewel de tijd en ruimte die er aanwezig was voor mijn leerproces erg fijn was, en mij zeker een betere dokter heeft gemaakt, ligt de focus wat mij betreft meer op een open en kwetsbare houding.

Aan alle supervisors: wees een open en kwetsbare mentor. Erken af en toe de inzet van een coassistent of een beginnend arts. Toon empathie voor onze pogingen om het hoofd boven water te houden. Vraag aan je ondergeschikte hoe het gaat, wat diens indrukken zijn. Wat er goed gaat, en wat beter kan. Wees belangstellend naar de persoon in de witte jas. En geef eens, als het gepast is natuurlijk, een pluim, een glimlach, een schouderklopje, een knipoog.

Ik had die nacht goed geslapen. Dat vond hij fijn voor mij, in alle oprechtheid.