David versus Goliath

Het wordt spannend in huisartsenland! Eind deze maand start de rechtszaak van de actiegroep De Bevlogen Huisartsen (DBH) tegen de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). De actiegroep procedeert tegen de NZa-tarieven voor 2023 die, zo blijkt uit een door henzelf uitgevoerd kostenonderzoek, niet reëel en verre van kostendekkend zijn.

Het kostenonderzoek deed DBH met de jaarcijfers over 2022, aangeleverd door ruim veertig huisartsenpraktijken verspreid over Nederland. In het onderzoek vergeleken ze de werkelijk gemaakte kosten, zoals voor huisvesting en personeel, met de daarvoor door de NZa geïndexeerde vergoedingen. Daaruit komt wat we eigenlijk al wisten: de tarieven blijven dramatisch achter bij de fors gestegen kosten.

De NZa begrootte de kosten voor huisvesting in 2022 (huur, servicekosten en schoonmaakkosten) voor een normpraktijk op 18.500 euro per jaar, zo’n 1500 euro per maand. Uit het kostenonderzoek blijken deze kosten gemiddeld 13 procent hoger te liggen. En hoewel de kosten voor huisvesting nu al aanzienlijk hoger liggen dan waar de tarieven voor compenseren, geeft bijna 80 procent van de huisartsen in het onderzoek aan belemmerd te worden door een gebrek aan fatsoenlijke praktijkruimte. Omdat er geen budget is voor een verbouwing of een verhuizing naar een passend betaalbaar pand, komt het oplossen van ruimtegebrek neer op een strategisch potje pleisterplakken. Een portakabin op de parkeerplaats, telefonische spreekuren vanuit huis en het instellen van een patiëntenstop. Niet omdat er geen vraag is en soms zelfs niet omdat er geen personeel is, maar omdat er simpelweg geen ruimte is. Overigens ook niet voor het opleiden van nieuwe zorgverleners.

Dure zorg moest van de ziekenhuizen naar de huisarts, maar die krijgt daarvoor onvoldoende budget

De personeelskosten vallen ook hoger uit. De kosten voor doktersassistentes: 13 procent hoger, de praktijkondersteuner somatiek: 11 procent duurder dan door de NZa vergoed, terwijl deze functies 70 procent van het personeelsbestand vormen. Dure zorg moest verplaatst worden van de ziekenhuizen naar de huisarts, maar de huisarts krijgt daar vervolgens onvoldoende budget voor.

Genoemd moet worden dat de NZa ook een kostprijsonderzoek uitvoert over het jaar 2022. Maar de resultaten daarvan worden pas in 2024 bekend en de herijkte tarieven gaan nog later in, per januari 2025. De NZa krijgt ze nu dus links en rechts om de oren van zorgverleners. Vorige maand oordeelde het CBb (College van Beroep voor het bedrijfsleven) in het voordeel van de vrijgevestigde psychiaters. Nu heeft een actiegroep van huisartsen besloten om het calimero-imago van zich af te schudden en de rol van David (versus Goliath) aan te nemen. De DBH voerde het kostenonderzoek op eigen kracht uit, zonder hulp van de beroepsverenigingen LHV en VPH, die zich bij het indienen van het bezwaarschrift overigens wel achter de actiegroep hebben geschaard.

Terwijl er een duurbetaalde campagne wordt opgestart, met vier reclame- en pr-bureaus, om de instroom van onder meer huisartsen te vergroten, stagneert de doorstroom van waarnemend huisartsen naar praktijkhouders en houdt de uitstroom van huisartsen (een kwart stopt voor hun 50ste) onverminderd aan. Ik vrees dat dit zo zal blijven zolang afspraken niet worden nagekomen, praktijkhouders moeten strijden voor kostendekkende tarieven en ze het gevoel krijgen individueel verantwoordelijk te zijn voor wat in feite een maatschappelijke opgave is: het behouden van toegankelijke en goede huisartsenzorg. 

De rechtszaak van De Bevlogen Huisartsen versus de NZa komt 26 oktober ter zitting bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven. Ook de LHV en de VPH zullen daar hun bezwaar toelichten.