Meer grip op je geld

‘Studenten lenen steeds vaker geld voor vakanties’

Een studentenkamer kost gemiddeld 341 euro, en daar komen natuurlijk nog allerlei maandelijkse uitgaven bij. Hoe zorg je dat je elke maand financieel goed uitkomt, en zelfs nog wat kunt sparen voor vakantie? Budgetteren kun je leren! Anton van Tuyl

Maud Consten (19) is uitgeloot voor geneeskunde en is nu eerstejaarsstudent gezondheid en leven, aan de VU in Amsterdam. Haar studentenkamer kost 425 euro per maand.
‘Best veel, maar in Amsterdam zijn kamers nu eenmaal duur’, vertelt ze, een maand na de start van haar studie.
Op advies van haar ouders heeft Maud twee aparte rekeningen: een gewone betaalrekening én een aparte rekening waarvan ze de kamerhuur betaalt. Lachend: ‘Dat is handig, want zo kan het geld voor de kamerhuur niet per ongeluk op gaan.’ De eerste maanden komen er veel nieuwe regeldingen op je af, vertelt Maud. Haar ouders springen bij, door bijvoorbeeld haar zorgverzekering en andere verzekeringen te betalen. Ze leent maximaal, op dit moment. En ze heeft voor tien uur per week een bijbaantje. ‘Als de studiefinanciering net binnen is, voel ik me even rijk. Maar als ik daarna ontdek wat ik nu allemaal zelf moet betalen, is dat gevoel snel weer weg!’

Geld terug
Budgetteren is een vak apart, maar het goede nieuws is: je kunt het leren. ‘Studenten laten nog te vaak geld liggen’, zegt Annemarie Koop van het Nibud (Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting). Bijvoorbeeld huurtoeslag, maar ook belastingteruggave. Huurtoeslag kun je alleen krijgen als je een eigen voordeur hebt. Denk aan een eigen huurwoning, of aan de situatie waarin je een koopwoning van je ouders huurt. Koop: ‘Daarmee kun je maandelijks al snel een paar tientjes terugkrijgen. En als je inkomen erg laag is, kan dat zelfs oplopen tot maximaal 141 euro per maand.’ Meer informatie over het aanvragen van huurtoeslag is te vinden op www.toeslagen.nl.
Belastingaangifte kan ook interessant zijn, maar een kwart van de studenten op hbo en universiteit doen dat nu nog niet. Studenten met een bijbaantje of vakantiebaantje betalen vaak te veel loonbelasting. Als dat zo is, kun je dit in het volgende kalenderjaar terugkrijgen, door aangifte te doen.
Ook de zorgtoeslag kan een inkomstenbron zijn. Maar niet lang meer, want die wordt door het nieuwe kabinet afgeschaft. Vanaf je 18de verjaardag ben je verplicht zélf een zorgverzekering te hebben. De hoogte van de premie wordt nu afhankelijk van je inkomen en de zorgtoeslag vervalt. Hoe dat voor de gemiddelde student gaat uitpakken, valt nog niet te zeggen.

Meer lenen
Studenten die op kamers wonen, geven maandelijks zo’n 1100 euro uit (zie kader ‘Wat kost dat?’). Uitwonende studenten krijgen een basisbeurs van 266 euro. Ouders dragen gemiddeld 245 euro per maand bij. Als je ouders onvoldoende geld hebben om een bijdrage te leveren, kun je als student ook een aanvullende beurs van maximaal 245 euro krijgen. De basisbeurs en aanvullende beurs hoef je niet terug te betalen, mits je binnen tien jaar een studie met succes afrondt.
Dat betekent dat de meeste studenten maandelijks nog een ‘gat’ van circa 600 euro hebben. Gewoon iets minder uitgeven scheelt natuurlijk al … Maar meestal wordt het tekort grotendeels aangevuld met een bijbaantje, een collegegeldkrediet en/of een extra lening. Dat lenen neemt toe, blijkt uit cijfers van DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs, de instantie die de studiefinanciering regelt). Bijna een derde van de studenten leent bij, gemiddeld zo’n 5000 euro per jaar.
‘Als je geld leent om je studie te financieren, is daar in principe niks mis mee. Het is een investering in je toekomst’, zegt Annemarie Koop. ‘Maar we zien steeds vaker dat studenten geld lenen voor bijvoorbeeld vakanties. Daar zetten wij wel vraagtekens bij, want een lening moet je uiteindelijk wel weer terugbetalen. Mét rente.’
Studenten die nu met een studieschuld afstuderen of hun studie beëindigen, hebben een gemiddelde studieschuld van ruim 14.000 euro. Twee jaar na afronding van je studie moet je beginnen met aflossing van de lening. Daar mag je maximaal vijftien jaar over doen. Het gemiddelde termijnbedrag voor de terugbetalers is nu 93 euro per maand. Als je de hele studieschuld meteen aflost, ben je iets goedkoper uit, omdat je dan minder rente betaalt. Op www.duo.nl vind je meer informatie over lenen en aflossen. En met de Studieleenwijzer op www.nibud.nl kun je zien welke financiële consequenties een lening heeft voor je toekomstige maandbudget.

Intussen probeert Maud Consten, net als veel andere eerstejaars, meer grip te krijgen op haar financiën. ‘Eerlijk gezegd, heb ik het overzicht nog niet helemaal. Daarom ga ik toch maar eens een lijstje maken van steeds terugkerende inkomsten en uitgaven!’

Tien geldtips van het Nibud

1. Bespreek je financiën met je ouders, en vraag hen om advies.
2. Maak een begroting en een financieel studieplan.
3. Vraag op tijd (drie maanden voordat je opleiding begint) een basisbeurs en eventueel een aanvullende beurs aan bij DUO.
4. Vul de Studieleenwijzer in op www.nibud.nl, als je leent of wilt gaan lenen.
5. Vraag aan waar je recht op hebt: huurtoeslag en eventueel ook kindertoeslagen.
6. Check op www.rijksoverheid.nl of je kamerhuur klopt en realistisch is.
7. Houd je bijverdiensten in de gaten, zodat je recht op studiefinanciering en je OV-chipkaart niet vervalt.
Je mag per jaar maximaal 13.362,53 euro verdienen. Zie ook www.duo.nl.
8. Doe belastingaangifte.
9. Maak maximaal gebruik van je studentenkorting.
10. Koop tweedehandsboeken.

Kijk voor meer informatie op www.nibud.nl. Daar kun je ook voor 6,95 euro de Geldwijzer Studenten bestellen.