Visite - Marcel Levi

COLUMN

Een prominent ritueel in het ziekenhuis is de dagelijkse artsenvisite bij opgenomen patiënten. En zeker geen onbelangrijk ritueel. De visite is het moment waarop de arts het klinisch beloop van de patiënt evalueert, een plan maakt voor de volgende diagnostische en therapeutische stappen, het beleid tussen de disciplines (met name medisch en verpleegkundig) afstemt, en er gelegenheid is de situatie en verdere behandeling met de patiënt te bespreken. Dat is althans het ideaal. In werkelijkheid wordt de visite maar al te vaak gezien als een verplicht rondje langs de bedden, waarbij de verpleegkundige als ware het de waterstanden allerlei getallen (zoals temperatuur, vochtbalans, glucosewaarden) moet oplepelen, vervolgens de arts met enkele pennenstreken infuusbeleid en antibiotica bijstelt en van interdisciplinaire samenwerking en communicatie niet veel terechtkomt.

Opvallend genoeg heeft de patiënt dikwijls ook maar een ondergeschikte rol bij de visite. Anders dan de naam doet vermoeden speelt de visite zich steeds vaker af achter de computer in een afgelegen kamertje, afgesloten met een haastig en bijna verplicht aanvoelend bezoekje aan het bed van de patiënt. Weinigen nemen de tijd even naast het bed te gaan zitten om op gelijke ooghoogte van de patiënt te horen wat er bij hem of haar speelt en rustig in een paar minuten de lopende behandeling door te spreken.

Dat de artsenvisite vaak gebrekkig loopt, is op zichzelf geen verrassing: nergens in de opleiding wordt enige aandacht besteed aan hoe je visite moet lopen. Dat geldt trouwens ook voor zaken als het managen van een spreekuur, of de organisatie van het werk op een drukke spoedeisende hulp. Allemaal zaken die de jonge arts zelf maar met schade en schande moet uitvinden. De dokter moet voor al deze activiteiten informatie vanuit verschillende bronnen (patiënt, verpleging of het laboratorium) kunnen synthetiseren en vertalen naar een conclusie over de actuele situatie en de te nemen maatregelen. Dat vereist vaardigheden op het gebied van communicatie, samenwerken, besluitvaardigheid en leiderschap. Zowaar allemaal CanMeds-competenties, en het is een gemiste kans dat de dagelijkse visite, bij uitstek de gelegenheid om deze competenties te trainen, als opleidingsmoment onbenut blijft.

Een recent onderzoek uit Londen, gepubliceerd in Annals of Surgery, toonde dat goed en systematisch visite lopen de kans op complicaties tijdens de opname halveert. Een interventiestudie gepubliceerd in hetzelfde tijdschrift randomiseerde jonge arts-assistenten naar een paar uur visite-onderwijs of geen interventie, waarna de getrainde assistenten op alle visite-gerelateerde vaardigheden significant beter scoorden bij gesimuleerde visites dan collega’s die de training niet hadden gekregen.

Waarom treffen jonge artsen en verpleegkundigen elkaar voor de eerste maal aan de rand van het bed van een zieke patiënt waarbij er dan automatisch van wordt uitgegaan dat de samenwerking vlekkeloos zal verlopen? Als samenwerking als kerncompetentie echt serieus moet worden genomen, moeten we daar ook veel meer invulling aan geven in de praktijk en de opleiding. Daarom is het nuttig dat Medisch Contact Live op 24 juni een symposium organiseert over dit thema waarbij samenwerking tussen collega’s en ziekenhuizen, over de grenzen van disciplines en echelons, aan de orde komt.

Marcel Levi, internist en bestuursvoorzitter van het AMC