Verspeeld vertrouwen
4 reacties‘Wetenschap als ook maar een mening’ is een breed gedeelde zorg onder medici en beleidsmakers. Recent werden deze zorgen bewaarheid door de sterk gedaalde vaccinatiegraad onder kinderen, met vermijdbaar overlijden als verdrietig gevolg.
Vanuit onze beroepsgroep is er een offensief ingezet via TikTok, waarbij collega’s in korte filmpjes uitleggen wat aandoeningen zoals COPD, eczeem en diabetes zijn. Maar ook hoe stress werkt en wat er tijdens het vapen met je longen gebeurt. Uiteraard een prima initiatief, maar tegelijkertijd wordt de tekortkoming van deze aanpak treffend verwoord door een van de reacties: ‘Jullie (dokters) hebben je credit verspeeld in 2020/21. Je bent nooit meer geloofwaardig 😅😅 vertrouwen komt te voet en gaat te paard.’
Zelf plaatste ik laatst een post op X waarin ik kritisch was over niet-vaccineren tegen kinkhoest. De storm van reacties, voornamelijk uit de antivaxbeweging, was overweldigend. Mijn gebruikelijke reflex om alle boze, beledigende en bedreigende reaguurders te blokkeren, onderdrukte ik, omdat ik wilde doorgronden wat deze mensen dwarszit. Ik las wantrouwen en achterdocht in de richting van politici en de overheid. Enorme woede, frustratie, haast trauma over het dwingende karakter van de covidvaccinaties. Iemand schreef me: ‘U doet weer precies hetzelfde als met corona. Weer het aanjagen van gehoorzaamheid en totalitaire dwang.’
Eind jaren zeventig begon de recent overleden Nobelprijswinnende psycholoog Daniel Kahneman met zijn onderzoek naar de irrationaliteit van de mens. Samen met zijn vaste coauteur Amos Tversky concludeerde hij dat het brein een machine is die mensen snel tot conclusies brengt, of die conclusies nou kloppen of niet. Het brein houdt zich vast aan intuïties en vuistregels die soms kloppen, maar vaak dus ook niet. Iets waar we in tijden van nepnieuws enorm mee worstelen. Maar er speelt volgens mij meer dan haperende rationaliteit.
‘U doet weer precies hetzelfde als met corona’
Ik moest denken aan de gesprekken die ik in de covidperiode had met crisishulpverlener Andrea Walraven, gespecialiseerd in psychosociale opvang in crisissituaties en actief in Duitsland. Ze vertelde dat de Duitse overheid zich tijdens, maar ook voor deze periode ook liet adviseren vanuit ethiek en filosofie. Deze adviezen werden vertaald naar draagvlakcommunicatie als het ging om de coronamaatregelen. Dat betekent dat je mensen uitlegt wat je doet, wat dat voor hen betekent en wat je van hen verwacht. Waarbij de onderbouwing ook nog heel transparant online was terug te vinden. Belangrijke parameters om de kans op wantrouwen en afhaken te verkleinen.
Een groot contrast met de toenmalige Nederlandse aanpak, waarbij Mark Rutte, Hugo de Jonge en Jaap van Dissel ons vanuit een ivoren toren streng toespraken. Van bovenaf werden uiterst ingrijpende maatregelen opgelegd die voor veel burgers niet logisch, niet consistent waren en dus als onredelijk en onbegrijpelijk werden ervaren.
Ik twijfel of een medische TikTok-campagne gaat helpen om geschonden vertrouwen te herstellen. Daarvoor is namelijk vergeving nodig. En dat vraagt weer moed, eerlijkheid en openheid van de mensen die toen aan het roer stonden: ‘Het spijt ons dat we jullie vertrouwen hebben verspeeld, we hebben gedaan wat we dachten dat juist was, maar hebben nagelaten om ons te verplaatsen in jullie perspectief.’
Ik gok dat afgehaakte burgers dan misschien weer kunnen ervaren dat vaccineren juist veilig en zorgzaam is.
Meer van Esther van Fenema:
C.Q. van Rijn
verzekeringsarts, Lent
U geeft aan dat de maatregelen als onlogisch werden ERVAREN. Wellicht heeft het er mee te maken dat ze onlogisch WAREN. Zweden en Florida deden het prima zonder lockdown, er was daar net zo veel corona maar minder oversterfte. Er is ook nooit enig b...ewijs geweest dat coronavaccinaties de overdracht of de verspreiding van het coronavirus konden remmen. Het nut van uitsluiting van ongevaccineerden was dus dubbel onlogisch. Mogelijk is uw eigen brein net zo gevoelig voor de hypothese van Kahneman als ieder ander.
Daarbij komt dat er geen goede lange-termijn-studies zijn van de bijwerkingen van vaccins, en voor zover ik weet ook niet van het kinkhoestvaccin. Wat is the number needed te treat and the number needed to harm ? Kosten-baten analyses zijn lastig te maken.
Dat mensen dus fel reageren op de zoveelste ongenuanceerde pro-vaccinatie tweet is daarom voor mij een wel invoelbare reactie.
psychiater, Heerenveen
Ik had het niet beter kunnen verwoorden.
De excuses zullen inderdaad niet moeten gaan over het verkeerd overbrengen van het beleid maar over het feit dat het beleid verkeerd wàs! Overigens is zelfs van een begin van excuses nog niets te merken, er wo...rdt vooral heel druk gezwegen en slechts af en toe wat gemompeld over de eigen goede bedoelingen.
En ja, dat beleid heeft veel kwaad bloed gezet en terecht wantrouwen veroorzaakt. Dat vertrouwen is te paard verdwenen en zal te voet moeten worden herwonnen.
Wie nu hamert op het verplichten van vaccinaties heeft daar niets van begrepen.
H. v.d. Pol
[Reactie gewijzigd door op 13-04-2024 16:33]
G. Roorda
arts, Embangweni
Juist.
'Sorry dat je het niet begrepen hebt' is geen excuses maar een zelfrechtvaardigende trap na.
Een duidelijke uiting van gebrek aan reflectief vermogen.
Dat wordt opnieuw duidelijk waar onze pabo-student, na eerst artsen met 3x zijn IQ en s...taat van dienst afgedaan te hebben als wappies, nu professoren en professionals uit de vastgoedeconomie paternaliserend toespreekt met 'ik begrijp jullie zorgen best hoor, maar ze zijn onterecht!'...
W. van den Berg
Huisarts, Rijswijk
Wellicht speelt ook een rol dat die wetenschap grotendeels niet openbaar is te raadplegen , de artikelen staan meestal in dure tijdschriften , artikelen van de universiteitsbibliotheek kosten al gouw een paar tientjes per stuk. Dan is er nog het issu...e van sponsoring vanuit farma en andere medische industrie , met mollen als vaak gewilde sprekers , dan is een -wellicht wat ongerichte - tegenreactie vanuit de maatschappij niet verbazingwekkend, verdrietig natuurlijk als dat tot gezondheidsschade leidt