Conflict + vermijding = ziekte - De bedrijfsarts
3 reactiesVoor omstandigheden waar je ziek van wordt, moet je naar het buitenland. In Nederland is de werkomgeving, dankzij regels en techniek, onder controle. Behalve in gecriminaliseerde sectoren als de seksindustrie, waar ze niet op een bedrijfsarts zitten te wachten. In ons land (het legale gedeelte) is nog maar één probleem over. Dat is dan ook een enorm groot probleem: dat het zo moeilijk is om samen te werken.
Samenwerking betekent conflicten. En daar houdt de Nederlander niet van. Wél als het een win-winconflict betreft. Dat heet uitdaging en van wrijving komt glans. Maar als het om winnen of verliezen gaat (jij of ik), schieten we in de vermijding, uit angst voor afwijzing of baanverlies. En wie niet bereid is om de rug te rechten en het conflict aan te gaan, zakt in en wordt ziek. En dat komt weer goed uit. Want als je ziek bent van je werk, ga je naar de bedrijfsarts.
Toch nog werk aan de winkel voor onze beroepsgroep. Ik dacht het niet. Door een hulpaanbod te creëren, houd je de vermijding in stand. ‘Wil je erover praten?’ Allemaal wegen om het conflict te ontvluchten. Geïnstitutionaliseerde vermijding. Of, nog ernstiger, overheveling van het conflict naar een zelfbenoemde deskundige. ‘Problemen op het werk? De bedrijfsarts kan u helpen.’ Maar de bedrijfsarts kan helemaal niet helpen. Hij kan hooguit in een vaag rapport opschrijven dat er spanning is op de werkvloer. Alsof dat nieuws is.
De bedrijfsarts in de huidige vorm zal over tien jaar verdwenen zijn. Dat is helemaal geen ramp. De maatschappelijke werkelijkheid verandert nu eenmaal sneller dan het keel-, neus- en oorgebied.
Eveline Knibbeler, bedrijfsarts
A.L. Cense
psychiater, STOUTENBURG
Dit betoog zelf kan gelezen worden als een vorm van vermijding; vermijding van het kiezen van een positie in situaties die niet deugen. Want dat met onze Arbo-regels meteen ook goed werkgeverschap en leidinggevende kwaliteiten zijn gerealiseerd, en d...e ideale combinaties van individu en werktype, lijkt me een wel heel naief sprookje.
Bovendien worden mensen niet alleen ziek van vermijding, - sterker nog: als ze maar goed genoeg vermijden, worden ze misschien wel niet ziek -, maar is ook langdurig zonder resultaat in de "vechtstand" staan buitengewoon slecht voor de gezondheid: Als indicatie even grof samenvattend, kan het je een levensbekorting van zo' n 6 a 8 jaar opleveren door de lichamelijke bijeffecten, en dus exclusief suïcides e.d.. Waar het om gaat is immers niet zozeer het specifieke type reactie, alswel het geactiveerd blijven van het stresssysteem; zo ongeveer de spil van al onze fysiologie.
Steven J.A. Verbeek
Bedrijfsarts, Coullons, Frankrijk
Collega Knibbeler heeft willen provoceren om de "crisis" in de BGZ aan te geven. In de meer dan dertig jaar dat ik dit vak in verschillende hoedanigheden en in verschillende landen beoefen is het altijd "crisis" geweest. Voor 1994 (Besluit Arbodienst...en) deed ieder maar wat hem of haar goeddunkte. Na 1994 heeft de beroepsgroep zich in de hoek van de verzuimcontrole laten zetten door de Overheid. En is daar nauwelijks uitgekomen in 19 jaar!
Nederland geeft zo ongeveer het laagst uit van heel Europa aan BGZ per hoofd van de bevolking (80€: Symposium SER in 2012), een bedrag waarvoor ik nog niet eens een kleine beurt van mijn auto kan laten doen. Minister Schippers heeft recent laten weten weinig toegevoegde waarde aan bedrijfsartsen te zien. Dit terwijl de Nederlandse bedrijfsartsen tot de best opgeleide en zeker meest communicatieve artsen in Europa gerekend worden.
Waar zijn bedrijfsartsen exclusief goed in?
Ten eerste het duiden van beroepsgebonden aandoeningen. Het halfbakken beroepsziekten-meldsysteem in Nederland waar niemand beter van wordt behalve het Centrum voor Beroepsziekten helpt de bedrijfsarts en zeker de werknemer niet. Laat werkgevers het in hun portemonnee voelen, dàn werkt het wel.
Ten tweede het opschalen van individuele observaties naar groepsobservaties: laat zien waar en bij wie de pijn zit, meld het en adviseer hoe beter. Of het nu over RSI, burn-out of infecties gaat. Dan praat je over preventie. Maar daar heeft de bedrijfsarts met zwaar uitonderhandelde "minipakketten" geen tijd voor, die moet achter de verzuimers aan.
Ik heb nog nooit van cardiologen, dermatologen, KNO-artsen etc. gehoord dat zij in een "crisis" zitten. Zij voldoen aan een behoefte. Die voor bedrijfsartsen blijkbaar niet gevoeld wordt.
G. Koster
bedrijfsarts, GRONINGEN
Met collega Knibbeler ben ik het volstrekt eens dat er in een conflict in medische zin geen plek is voor de bedrijfsarts, we moeten conflicten niet medicaliseren. Maar de karikatuur van de bedrijfsarts die alleen in een vaag rapport over spanning op ...de werkvloer zou kunnen schrijven stuit mij tegen de borst. Wellicht zegt dit iets over de omgeving waarin collega Knibbeler haar werk moet doen of de positie die zij als bedrijfsarts bij haar klanten heeft, maar de bedrijfsarts kan als adviseur wel degelijk veel meer doen dan een vaag rapport schrijven. Een bedrijfsarts die voldoende geworteld is bij zijn klanten herkent dit soort situaties, maakt het kenbaar aan de betrokken partijen, zorgt voor deskundige bijstand daar waar zinvol (en die deskundige bijstand is niet hijzelf) en bewaakt de gezondheidsimplicaties van een conflict. Ontkennen dat die er niet zijn, doet de werkelijkheid geweld aan.
Wat mij bovendien toch wat stoort is haar ongenuanceerde en niet onderbouwde stelling dat de bedrijfsarts in de huidige vorm over 10 jaar verdwenen is.
Het is helder dat ons vak, evenals alle andere medische vakken, aan verandering onderhevig is. Maar waar de toch wat cynische constatering vandaan komt begrijp ik niet. Ik kan het alleen maar plaatsen in de toch al defaitistische houding die veel bedrijfsartsen aannemen in de onjuiste veronderstelling dat er nu eenmaal toch niets aan te veranderen valt, en dat het ons nu eenmaal allemaal overkomt.
Met een dergelijke houding is een uitspraak als die van collega Knibbeler een self fulfilling prophecy. Ik weet niet hoe het mijn collega's vergaat, maar ik ben daar absoluut nog niet aan toe.
Wij als bedrijfsartsen leveren een wezenlijke bijdrage aan gezondheid en vitaliteit in bedrijven, en het wordt tijd dat we dat eens duidelijk maken en staan voor ons vak.
Dit soort colunms geeft een absoluut verkeerd signaal naar mijn oordeel, en bevestigt ten onrechte het grijze muis imago dat de bedrijfsarts al heeft. Wij kunnen zonder!.