Deze psychiater verdient geen berisping, maar een standbeeld
7 reactiesEen psychiater heeft van het regionale tuchtcollege een berisping gekregen. Als het een waarschuwing geweest was, had ik het erbij gelaten, maar een berisping vind ik een veel te strenge veroordeling. Deze psychiater is een pionier in het verlenen van euthanasie aan ondraaglijk lijdende mensen met een psychische aandoening waarvoor geen redelijke andere opties meer bestaan.
Het ggz-veld heeft veel moeite om te dealen met het feit dat ook psychische aandoeningen ongeneeslijk en ondraaglijk kunnen zijn en om mee te gaan in een euthanasiewens. Langzaamaan wordt dat beter. Deze psychiater is een voorloper. Zij verleende al euthanasie terwijl niemand dat nog aandurfde. Ze heeft zo heel veel mensen uit hun lijden verlost. Ze verdient een standbeeld.
Dat betekent niet dat zij zich onzorgvuldigheid kon veroorloven. Wel vind ik dat ze de grenzen van de wet mag opzoeken. Bij mensen met een psychische aandoening vereist de wet geen extra second opinion. Wel is er het Chabot-arrest, maar dat vereist alleen grote behoedzaamheid. De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie heeft daarvan gemaakt dat een psychiater altijd een second opinion moet doen, ook als de uitvoerend arts zelf psychiater is. In de euthanasiecode is dat overgenomen. Maar die verplichting maakt het nodeloos ingewikkeld. Voor patiënten is het een belasting; ze beleven het als een examen. De verplichting draagt ook bij aan de onmenselijk lange wachttijden, want psychiaters die een second opinion willen doen, zijn schaars. Ik ken maar één casus waarbij de second opinion nog iets opleverde, maar wellicht zou de psychiater die second opinion ook vrijwillig hebben laten doen. Ik wil de verplichting afschaffen, maar niet de optie.
De uitvoerend arts is niet verplicht de second opinion te volgen, maar moet dat dan wel beargumenteren. De toetsingscommissie vond dat ze dat onvoldoende heeft gedaan. Dat vind ik nogal subjectief. In het tweede geval had ze geen second opinion aangevraagd om de patiënt niet te belasten.
Ik vind dat zij heel behoedzaam met de belangen van de patiënt is omgegaan, maar daarbij heeft ze de letter van de richtlijn en de code niet strikt gevolgd. En dat wordt gemeld aan de officier van justitie; die heeft beide zaken geseponeerd. Dus er zijn geen strafbare zaken gevonden. Ik dacht dat je niet tweemaal voor hetzelfde vervolgd kon worden, maar dat kan dus wel. De inspectie diende een klacht in bij het tuchtcollege en die gaven haar een berisping.
Draagt dit bij aan de kwaliteit van de zorg? Ik vrees het tegendeel. Nog meer terughoudendheid. Terughoudendheid is niet hetzelfde als behoedzaamheid. Behoedzaam is ook mensen niet langer nodeloos ondraaglijk te laten lijden. Het Expertisecentrum Euthanasie volgt nu weer de richtlijn die strenger is dan de code. Dat betekent dat als de uitvoerend arts geen psychiater is er niet alleen een second opinion moet komen van een psychiater, maar dat ook de SCEN-arts nog psychiater moet zijn. Die zijn er bijna niet dus nog langere wachttijden. En ingaan tegen een second opinion durft nu natuurlijk niemand meer. Terwijl daarin soms behandelingen worden genoemd, die theoretisch zouden kunnen maar die geen redelijke opties zijn: nog langer lijden.
In de rechtszaal zat een nabestaande van een van de patiënten. De psychiater moet dat maar zien als het standbeeld dat ik haar gun.
Lees Menno Oosterhoff zijn vervolg op deze blog.
Meer van Menno Oosterhoff-
Menno Oosterhoff
Menno Oosterhoff is (kinder- en jeugd)psychiater eninitiatiefnemer van www.ocdnet.nl en www.ocdcafe.nl. Hij maakt de podcast ‘God zegene de greep’ over de dwangstoornis. Daarover gaat ook zijn boek ‘Vals alarm´ waarin ook zijn eigen dwangstoornis aan de orde komt. Zijn boek ‘Ik zie anders niks aan je’ gaat over psychische aandoeningen in het algemeen. Tenslotte vindt u een bloemlezing van zijn blogs terug in het boek 'De psychiater en ik', een uitgave van Medisch Contact.
J.M.C. van Dam
psychiater, Amsterdam
beste Menno,
Je reactie past in de categorie Bram Bakker.
"Waarom zou ik me moeten houden aan richtlijnen en regels als ik het beter weet."
Niet passend in deze ingewikkelde materie.
Het is ook niet helpend om meer psychiaters zo ver te krijg...en mee te doen aan euthanasie. Ik denk dat men niet huiverig is om euthanasie te verrichten ivm juridische consequenties, maar omdat het zo ongelooflijk moeilijk is. Iedereen weet namelijk dat als je je aan de richtlijnen houdt of gemotiveerd afwijkt, je van tuchtrechter weinig te vrezen hebt.
Nee, het lastige is de beoordeling van de uitzichtloosheid en ondraaglijkheid van het lijden bij psychiatrische problematiek.
De publicaties van Sisco van Veen helpen mij meer om erover na te denken, dan dit soort ongenuanceerde reacties.
Integendeel: ik maak me zorgen, kennelijk is er een club psychiaters (plus hun organisatie EE), die vinden dat je gewoon van richtlijnen kunt afwijken en met elkaar tientallen patiënten euthanasie kunt geven.
Je helpt de 1750 psychiaters (50%) die nu "nee" zeggen, dus niet, integendeel.
Anne-Marie van Dam
M.J. Fortuijn
Psychiater , Haarlem
"Integendeel: ik maak me zorgen, kennelijk is er een club psychiaters (plus hun organisatie EE), die vinden dat je gewoon van richtlijnen kunt afwijken en met elkaar tientallen patiënten euthanasie kunt geven."
Zeer treffend verwoord.
M.D. Oosterhoff
psychiaters, Thesinge
@ M.J.Fortuijn. Er is beslist geen groep psychiaters is, die vinden dat je gewoon van de richtlijnen kunt afwijken en dat die daarin gesteund worden door "hun" club de EE. Waar het om gaat is in hoeverre er ruimte is om gemotiveerd van de richtlijn ...af te wijken, in hoeverre de richtlijn misschien onbedoeld niet altijd overeenstemt met klinische zorgvuldigheid , in hoeverre juridische en klinische zorgvuldigheid van elkaar kunnen verschillen en of het tuchtrecht met deze strenge uitspraak bijdraagt aan de kwaliteit van de zorg.
Ik denk, dat bij alle psychiaters ( en andere artsen) de verantwoordelijkheid die het is om een eind te maken aan het leven ( en lijden) van iemand die lichamelijk gezien nog jaren kan leven zwaar weegt. Waarom ik deze psychiater wilde steunen is omdat bij haar óók de andere kant, de verantwoordelijkheid voor mensen, die tgv psychische problematiek snakken naar een humaan levenseinde zwaar weegt.
Dat de wachtlijst inmiddels jaren bedraagt vind ik iets waar we ons ook zorgen over moeten maken. Natuurlijk moet dat niet gaan ten koste van de zorgvuldigheid, maar een te grote terughoudendheid kan ook gaan ten koste van de zorgvuldigheid.
Het is altijd zoeken naar het juiste midden. Dat is wat anders dan de richtlijn niet serieus nemen
M.D. Oosterhoff
psychiater, thesinge
Ik zal nog uitgebreid reageren met een tweede blog.
Ik heb niet willen zeggen dat je boven de wet staat. Maar dat is in het blog niet duidelijk genoeg. Ik zeg wel, dat de strafmaat me in de pen heeft doen kruipen, maar werk dat onvoldoende uit.
Wa...t ik wel wilde zeggen is dat er wrijving is tussen de richtlijn en de praktijk en dat het strikt volgen van de richtlijn ook kan leiden tot onzorgvuldigheid, doordat het nodeloos ingewikkeld is geworden.
Deze uitspraak draagt volgens mij niet bij aan de bereidheid. Mijn blog misschien ook niet en dat spijt me.
Openbaar Ministerie , Den Haag
Waar komt toch dat gekke idee vandaan dat wanneer mensen de met elkaar afgesproken regels niet naleven zij een standbeeld verdienen? Uitzonderingen daargelaten, zoals in oorlogstijd, geldt als uitgangspunt dat regels er juist zijn om nageleefd te wo...rden. In de euthanasiejurisprudentie is altijd al het uitgangspunt geweest dat artsen de medische standaard volgen. Regels die aanvankelijk nog weinig vast omlijnd waren maar waarover inmiddels wel consensus bestaat. Dat zijn dus de regels die artsen zelf met elkaar afspreken en vastleggen in richtlijnen. Als je je daarin niet kunt vinden heb je drie keuzes: je voert geen euthanasie uit, je probeert de regels te wijzigen of je wijkt goed gemotiveerd af. Tegen de regels in handelen, omdat je er zelf anders over denkt, is geen optie. Zeker niet bij een kwetsbare groep als patiënten met psychisch lijden. Daar dacht de wetgever in 2002 net zo over.
Het komt zelden voor dat de RTE het handelen van een arts als onzorgvuldig aanmerkt. In 2022 was dat in slechts 13 van de 8720 meldingen (0,15 %) het geval. In twee van deze zaken betrof dit het handelen van deze psychiater. Dat nu ook een tuchtcollege in eerste aanleg bevestigt dat dit handelen niet conform de professionele standaard was, is een serieus signaal. Het is een misverstand dat de arts in deze zaak twee keer zou zijn vervolgd. Strafrecht en tuchtrecht bestaan naast elkaar. Tuchtrecht is dus geen vervolging en kan ook volgen na een sepot door het OM zoals hier. Een sepot betekent ook niet dat het OM een standpunt inneemt over een tuchtrechtelijke norm. Het toezicht op de zorg ligt bij de IGJ waarbij het aan de tuchtrechter kan zijn om een eindoordeel te geven. Zoals hier nu in eerste aanleg is gebeurd.
Gun ik deze arts dan een berisping? Zeker niet. Ze wordt terecht gewaardeerd voor de vele keren dat ze euthanasie zorgvuldig uitvoerde. En zoals altijd: de zaken die goed gaan, vallen niet op. Tot zover ga ik mee met Menno. Maar een algemene oproep voor een eerbetoon voor professionals die hun eigen standaard niet volgen, lijkt me niet de juiste weg.
Saskia Bolte (Openbaar Ministerie)
[Reactie gewijzigd door op 27-07-2023 23:03]
Kinder-jeugdpsychiater , Almen
Ik lees in de column van Menno niet dat hij de betreffende psychiater een standbeeld zou gunnen vanwege haar afwijken van de richtlijn en wetgeving, maar eerder vanwege haar grote verdienste als pionier en uitvoerster. Dat kan volgens mij bestaan na...ast het feit dat haar handelen getoetst wordt door de aangewezen instanties. Dat een berisping tot terughoudendheid leidt, alleen al door de bestraffende connotatie, in een praktijk waar de wachttijden al onmenselijk lang zijn, is volgens mij de portee van Menno's betoog. In dat kader zou een waarschuwing, dat afwijken van richtlijnen goed schriftelijk onderbouwd dient te worden meer in de geest van de doelstelling van het tuchtrecht geweest zijn, namelijk lering trekken uit de toetsing. Bovendien minder afschrikking tot gevolg hebben bij psychiaters met de door Menno zo duidelijk en waarschijnlijk terecht beschreven consequenties.
Rik Groenhuijzen
[Reactie gewijzigd door op 28-07-2023 09:21]
S.J.F. Gerbrandy
oogsarts, Amsterdam
goed zo Menno!