De kaasmanager

Kaas is een specialiteit. Ik ben opgegroeid met kaas. Mijn vader zat ooit in de Alkmaarse kaashandel. De vrijdagse kaasmarkt was een spektakel. Als we op tijd uit school waren konden we er nog iets van meepikken. Al die Duitsers en Amerikanen! Wat een belangstelling voor een oud ritueel. Terwijl de echte kaashandel elders plaatsvond.

Het Alkmaarse kaasdragersgilde gaat terug tot de zestiende eeuw. De kaasdragers dragen witte pakken met gekleurde strooien hoeden. Als kaasmanagers transporteren zij de kaas over de markt. De kaasvader ziet erop toe dat alles ordelijk en volgens het protocol verloopt.

De dragers doen niet veel meer dan de kaas ronddragen. Ze genieten van de aandacht van de toeristen die gretig foto’s maken. De toegevoegde waarde aan de kaashandel is nihil. De kwaliteit van de kaas gaat alleen maar achteruit als-ie urenlang in de zon ligt. Kaas moet je bewaren in een koel pakhuis. Daar kan hij rijpen en op smaak komen.

Zoals de meeste managers is ook de kaasmanager volstrekt overbodig. Het is overbodigheid in het kwadraat. De waarde van het kaasdragen ligt uitsluitend in het ritueel. Het kaasdragen is dan ook uitgeroepen tot cultureel erfgoed. De plaatselijke middenstand profiteert ervan.

Aan deze kaasrituelen moet ik altijd denken als ik ergens het woord casemanager lees of hoor. De overeenkomsten met de kaasdragerij zijn treffend. Alleen werken casemanagers niet met kaas, maar met zorg. Met mensen met klachten, die serieus kunnen zijn. Zorg is, net als kaas, een specialiteit. Dat geldt zeker voor de bedrijfsgezondheidszorg. Daar zie je die casemanagers steeds vaker. Ze zijn aangesteld als procesbewaker. Ze hebben geen BIG-registratie. Ze lopen openlijk rond met medische dossiers onder de arm. Soms dragen ze een wit pak. Ze bemoeien zich met van alles. Ze zetten werknemers onder druk. De werkgever betaalt voor dit circus! Die hoopt er garen bij te spinnen. Maar cultureel erfgoed zal het wel nooit worden.

Laat ik een voorbeeld geven. Een wanhopige bedrijfsarts klopt bij mij aan om zijn nood te klagen. De collega had onlangs een eerste consult met een zieke werknemer. Uit zijn warrige aantekeningen reconstrueer ik de volgende dialoog (BA = mijn collega-bedrijfsarts; WN = werknemer):

BA: Wat voor werk doet u, hoeveel uren werkt u, en wat is er met u aan de hand?

WN: Dat moet u toch weten? Ik heb dat allemaal al aan een collega van u uitgelegd.

BA: Was dat een bedrijfsarts?

WN: Dat weet ik niet! Op zijn kaartje staat casemanager. Ik denk dat-ie ook dokter is. Hij heeft me naar een coach gestuurd. Ik heb een burn-out!

BA: Wat is dat voor coach waar u nu bent, een psycholoog?

WN: Dat weet ik niet. Ik denk niet dat het een psycholoog is. Het was ook iemand van de Arbo.

BA: Bent u al bij de huisarts geweest?

WN: Nog niet, ik ben nu bij die coach.

BA: Dat van die burn-out, wie zei dat u dat heeft?

WN: De casemanager.

BA: Heeft die medische vragen gesteld aan u?
WN: Ja, ik heb ze alles verteld, dat moet u maar bij hun navragen.

BA: Hoe heet de casemanager?

WN: Jansen, geloof ik.

(BA geeft uitleg over casemanager: dat die in het voorportaal van de bedrijfsarts zou kunnen werken in taakdelegatie, en wat dat inhoudt.)

WN: Wat u nu vertelt, daar heeft-ie allemaal niks over gezegd. Als iemand medische of psychologische vragen stelt, mag je er toch van uitgaan dat het een bevoegd persoon is?

(BA geeft uitleg over het beroepsgeheim.)

WN: Waarom is me dat allemaal niet uitgelegd?

Als bedrijfsarts begin je zo met een 4-0 achterstand, dat maakt de verdere begeleiding er niet gemakkelijker op, verzucht mijn geplaagde collega.

Deze casus staat niet op zichzelf. Ik hoor het steeds vaker. Wie zit hier nu fout? De brutale casemanager die doktertje speelt, de slome bedrijfsarts die zich de case van het brood heeft laten eten, of de naïeve beroepsvereniging die een leidraad Taakdelegatie heeft opgesteld waar een casemanager geen boodschap aan heeft? Of is het hele Nederlandse verzuimbegeleidingssysteem aan het verrotten?

Tijd voor een collectief gewetensonderzoek, denk ik. Of een parlementaire enquête.