Heeft Co-Med gelijk? Mogen álle huisartsenpraktijken tijdelijk dicht?
Soms komt de bezetting van de huisartsenpraktijk niet rond…
12 reacties
Mogen praktijkhoudend huisartsen hun praktijk gewoon een dag – of langer – sluiten als zij de bezetting niet rondkrijgen? Een recente uitspraak van de voorzieningenrechter lijkt dat te suggereren. Maar klopt dat wel?
Een huisartsenpraktijk sluiten vanwege onvoldoende bezetting – bijvoorbeeld in een vakantieperiode – terwijl daar wél moeite voor is gedaan. Mag dat? Op 2 augustus jl. deed de voorzieningenrechter een uitspraak met die strekking in een zaak die de huisartsenorganisatie Co-Med aanspande tegen de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ).
De rechter deelde de inspectie daarbij een gevoelige tik op de vingers uit en gaf Co-Med op een flink aantal punten gelijk. De uitspraak leidde tot flink wat ophef onder (praktijkhoudend) huisartsen. Want betekent deze uitspraak nu dat je als praktijkhoudend huisarts de praktijk gewoon kunt sluiten als je je best maar hebt gedaan om de bezetting rond te krijgen, maar dit niet is gelukt? Of als je toevallig tegelijkertijd met je collega’s in de praktijk op vakantie gaat – zoals begin augustus het geval was met een Co-Med-praktijk in Enschede?
Patiënten die hulp nodig hebben worden in de kou gezet
Patiënten in de kou
Huisarts Niels Rossen, met een praktijk in Venray en Ysselsteyn, verbaasde zich over de uitspraak van de voorzieningenrechter, vertelt hij. ‘Zoals ik het lees, zijn huisartsenpraktijken niet gehouden aan de normen over bereikbaarheid en beschikbaarheid die de beroepsgroep zichzélf heeft opgelegd. Mijn belangrijkste vraag is: wat gebeurt er als ík dat zou doen? Maar los van de eisen die voortkomen uit de richtlijnen, druist het vooral sterk in tegen mijn verantwoordelijkheidsgevoel als huisarts. Ik ben huisarts geworden, omdat ik voor mijn patiënten wil zorgen. Ik zorg er altijd voor dat ik bereikbaar ben voor ze – ook buiten mijn reguliere werktijden als het bijvoorbeeld gaat om palliatieve zorg – en dat er vervanging is als ik zelf écht verhinderd ben. Sterker nog: ik heb in de planning genoteerd wie ik volgende week dinsdag als eerste kan bellen als ik wakker word met 40 graden koorts en wie ik als tweede kan bellen. Dat regelen we samen in de groepspraktijk en daarna als achtervang in de Hagro. Wat zo’n pijn doet is dat wij als huisartsen gewend zijn dit zo te regelen, niet zelden ten koste van onszelf. Maar als je alle berichtgeving over Co-Med volgt, ontstaat het beeld dat Co-Med dat niet doet, dat de ondergrens van verantwoorde zorg wordt opgezocht. Ik vraag me af of de grenzen niet te veel worden opgezocht. Het belangrijkste gevolg is dat patiënten die hulp nodig hebben in de kou worden gezet. Dat gaat me aan het hart.’
Stinkende best
‘Er is geen enkele huisarts die deze ruimte wil opzoeken. Dat is niet des huisarts’, zegt LHV-bestuurslid Hilly ter Veer ferm. Ze wijst erop dat de uitspraak van de voorzieningenrechter een voorlopige uitspraak is – er loopt nog een bezwaarprocedure. Daarom moeten er geen voorbarige conclusies verbonden worden aan de uitspraak. Ter Veer: ‘Het is natuurlijk mogelijk dat je als praktijkhoudend huisarts of als huisartsenorganisatie innovatieve manieren wil zoeken om de zorg te organiseren. Maar daarbij zul je je toch moeten houden aan de normen voor goede zorg die door de beroepsgroep zijn opgesteld. Ik kan niet oordelen over de situatie bij Co-Med. Misschien hebben ze wél hun stinkende best gedaan om de bezetting rond te krijgen. Want dat is wat huisartsen doen: ze doen hun stinkende best de bezetting rond te krijgen. In de zomermaanden kan dat best lastig zijn – het komt vaak voor dat de praktijkhouder daardoor niet op vakantie kan. Het kan in overmachtssituaties – waarvan hier geen sprake lijkt te zijn, omdat het ging om een planning voor de komende maanden – gebeuren dat de praktijk wordt gesloten, maar daarover worden dan goede afspraken gemaakt met omliggende praktijken. Je sluit niet zomaar je praktijk.’
Nieuwe richtlijn
In de nieuwe LHV-richtlijn voor bereikbaarheid en beschikbaarheid, die op 30 mei is goedgekeurd in de ledenvergadering, is vastgelegd dat een huisartsenpraktijk overdag van 8.00 tot 17.00 uur minimaal vier uur lang telefonisch bereikbaar is, liefst tussen 8.00 uur en 10.00 uur en tussen 15.00 en 17.00 uur. En dat daarnaast toegankelijkheid laagdrempelig wordt verbreed met digitale mogelijkheden. In de eerdere richtlijn was dat minimaal zes uur tussen 8.00 en 18.00 uur. De redenen voor deze aanpassing zijn onder meer de personeelskrapte, taakherschikking en uitbreiding van digitale mogelijkheden.
Onjuistheden
Ook hoogleraar gezondheidsrecht Martin Buijsen stelt dat er niet te veel waarde gehecht moet worden aan de uitspraak van de voorzieningenrechter. Dit type rechtspraak levert volgens hem nauwelijks jurisprudentie op. Buijsen: ‘In mijn ogen staan er daarnaast een heleboel onjuistheden in het vonnis – dit zie je vaker bij uitspraken van de voorzieningenrechter, omdat die vooral oog heeft voor het spoedeisende belang van de verzoekende partij en daarom snel vonnist. Ik kan me niet voorstellen dat de bestuursrechter dit vonnis overneemt –– mocht het tot een gang naar de bestuursrechter leiden.’
‘Ik denk dat Co-Med vooral een heleboel tijd heeft gewonnen met deze uitspraak. Volgens de aanwijzing, die op 23 juni gegeven werd, moesten ze binnen één week aan de richtlijnen van de LHV voldoen – dat is al uitgesteld door de rechtszaak aan te spannen. Volgens mij snapt iedereen wel dat die termijn van één week onrealistisch was. Ondertussen is Co-Med in bezwaar gegaan tegen het besluit, daar hadden ze zes weken voor. De inspectie heeft vervolgens een flinke termijn om een beslissing te nemen op het bezwaar. En de uitvoering van de aanwijzing is opgeschort tot zes weken ná die termijn.’
Een woordvoerder van het ministerie van VWS laat desgevraagd weten dat die termijn normaal gesproken zes weken is, maar in dit geval twaalf weken, omdat VWS de bezwaarschriftencommissie heeft ingeschakeld. Deze termijn kan als dat nodig is nog met zes weken worden verlengd. Tegen die beslissing zou Co-Med nog in beroep kunnen gaan bij de bestuursrechter.
Organisatorische richtlijnen
Buijsen verwacht dat de aanwijzing van de inspectie na deze procedure in grote lijnen hetzelfde zal blijven. ‘De voorzieningenrechter legt in de uitspraak nogal veel nadruk op de eisen in de Wkkgz. Maar daarin staan nauwelijks materiële normen, er staat alleen in dat de kwaliteit van de zorg goed moet zijn. Het lijkt door de uitspraak alsof de wettelijke eisen zwaarder wegen dan de LHV-richtlijnen voor bereikbaarheid en beschikbaarheid, maar dat is onjuist. Artsen mogen beargumenteerd afwijken van behandelrichtlijnen – als ze bijvoorbeeld een ander medicijn voor willen schrijven als dat medisch geboden is. Dat valt onder hun individuele autonomie. Maar voor het afwijken van organisatorische richtlijnen is geen ruimte. Die zal de rechter alleen toekennen als de beroepsgroep daarvoor zélf ruimte creëert in de richtlijn. Daarom heeft de voorzieningenrechter wel geluisterd naar het argument dat de LHV zelf de eisen voor de bereikbaarheid heeft teruggeschroefd (zie kader). Maar minder uren bereikbaar is iets heel anders dan fysieke afwezigheid van een huisarts. In de uitspraak legt de voorzieningenrechter het woordje ‘redelijkerwijs’ naar mijn mening verkeerd uit. Het is echt niet zo dat de wettelijke term ‘redelijkerwijs’ hier betekent dat je waar het de organisatie van de praktijk betreft alleen maar je best hoeft te doen.’
Lees ook:-
Simone Paauw
Simone Paauw deed de deeltijdopleiding journalistiek in Tilburg en werkt sinds 2008 als journalist bij Medisch Contact. Ze interviewt het liefst de ‘gewone arts’ met een bijzonder verhaal, bijvoorbeeld voor de rubriek Het Portret. (Gezondheids)recht en medisch tuchtrecht hebben haar bijzondere interesse. Ze heeft aandacht voor diversiteit en inclusie in de breedte, discriminatie en grensoverschrijdend gedrag (op de werkvloer) en de positie van vluchtelingen en vluchteling-artsen. Daarnaast schrijft ze over tal van andere onderwerpen.
G. Roorda
Arts, Delft
Tinselboer heeft volledig gelijk. Net zoals het gratuit is om op de A12 te gaan zitten doen alsof klimaatverandering de schuld én verantwoordelijkheid is van anderen, zo is het gratuit en kortzichtig om te zeveren over de Comeds van deze wereld terwi...jl het probleem natuurlijk ligt bij een overschot van zorgvraag en een tekort aan huisartsen (die willen werken). Het voelt goed om een ander de zwartepiet toe te spelen maar het echte probleem onder ogen zien en verantwoordelijkheid nemen is nuttiger. Een betere zorg begint, net als een beter milieu, niet bij de ander…
H.A.M. van Haasteren
huisarts, LEIDERDORP
Het probleem met Comed is natuurlijk niks nieuws. Hoeveel jaren worden er al niet praktijken gesloten omdat ze geen opvolging kunnen vinden? Het probleem is dat er al die jaren NIETS gedaan om het probleem op te lossen. Het was weloverwogen politiek ...beleid. En niet alleen in de zorg, maar bijvoorbeeld ook in het onderwijs en bij de politie. En daarmee vergeleken is het eigenlijk heel logisch dat Comed gelijk krijgt; want waarom mag de politie wel besluiten om geen aangiftes meer op te nemen bij kleine criminaliteit, maar mag Comed niet besluiten om patiënten naar huis te sturen? Waarom mag een school dan wel besluiten leerlingen naar huis te sturen? Ik ben het deels eens met collega Tinselman, maar weiger me verantwoordelijk te voelen voor "aan hun lot overgelaten patiënten" die geen huisarts kunnen vinden. Dan kan ik me ook wel verantwoordelijk gaan zitten voelen voor het politiek beleid dat er voor zorgt dat er nog steeds honger in Afrika is. Nogmaals, dit is puur een gevolg van jarenlange marktwerking en bezuinigingsbeleid. Wie er verantwoordelijk is? Nee, niet Mark Rutte en kompanen, maar iedereen die hen meerdere malen gewoon weer herkozen heeft, zelfs nog na het toeslagenschandaal! Hoe bont kun je het als kiezer maken?
H.J. Stelma
Huisarts
Wanneer Comed gelijk krijgt zullen de ziektenkostenverzekeraars hun contracten met dergelijke partijen moeten aanpassen. Bijvoorbeeld bij periodes zonder big geregistreerde huisarts een lager tarief.
Uiteraard ben ik het eens met iedereen die al sin...ds Hoogervorst vindt dat marktwerking in de zorg een heilloze weg is.
A.G.H. Tinselboer
Apotheekhoudend huisarts, gaat weer gerust slapen, Slagharen
En dan de directe betaling van de dienst door de huisartsenpost met gefixeerde tarieven in plaats van dat de praktijkhouder zelf zijn dienst verkoopt voor het bedrag wat hij of zij er voor over heeft. Dan is er geen mogenlijkheid meer voor die prakti...jkhouder, zijn overleving af te kopen door meer te betalen. Losstaand van het feit dat dit helemaal niet mag/kan AFM technisch, ontneem je diezelfde praktijkhouder de optie, zijn probleem zelf op te lossen, door meer te betalen. Dat maakt de weg vrij, bij overmacht en dat werk je zo in de hand, dat ook ook echt zo te duiden. Overmacht is wat het is: overmacht: ik kan helaas niet. Los het maar op.. Ik wens de HAP succes. Dank voor deze oplossing, het zal t.z.t. van pas komen.
A.G.H. Tinselboer
Apotheekhoudend huisarts, inmiddels weer Zen, Slagharen
En hoe zit dat dan met het quotum en worst performer?
Het aantal uren dienst is gekoppeld aan de praktijkgrootte. Er is geen maximum aan de dienst belasting. Haalbaarheid is geen issue.
Een grote parktijk, die al martelt in de dagpraktijk, de zorg ...op de been te houden met allerlei hulptroepen als PA's en VS-sen en ANIOS-sen, omdat die geen huisartsen kan krijgen , krijgt de moeilijke keuze: inschrijven voor onhaalbaar veel diensten of dat niet doen en "worst performer" worden en dan bovenop de druk van de dagpraktijk en nog steeds veel diensten ook nog alle shitdiensten krijgen. Dat deze praktijkhouder in het geheel juist een best performer is doet niet terzake. Een beperking in de dienstbelasting als waardering voor de inzet zou passender zijn, maar we straffen deze goedzak juist. Raar systeem. En dan wel verbaast zijn dat er geen huisartsen zijn die het probleem willen oplossen..
Co-med heeft gelijk
A.G.H. Tinselboer
Apotheekhoudend huisarts, al weer wat meer tot rust, Slagharen
En vecht die zorggroep die onze dienst op de huisartsenpost voor ons regelt wel echt voor die praktijkhouder die zich de verantwoordelijkheid voor de invulling van de dienst in de schoenen laat schuiven? De huisartsenpost stelt dat de dagpraktijk ond...ergeschikt is aan de dienst. Bij onverenigbaarheid gaat de dienst voor.. Mag je dat als praktijkhouder laten gebeuren? Is je eigen praktijk niet je primaire verzorgingsgroep?
Heeft diezelfde zorggroep niet een andere agenda? Is Vrij Roosteren niet tijd kopen? Het systeem loopt vast, ook met vrij roosteren, maar je bent weer een jaar verder voor dat die conclusie getrokken gaat worden. Zou het niet zo zijn dat zorggroepen vrezen voor hun voortbestaan en dat dat ten koste mag gaan van praktijkhouders? Dat huisartsenposten verleden tijd gaan worden in de huidige vorm op korte termijn weten zij ook wel. Het systeem moet gedragen worden door een steeds beperktere groep praktijkhouders die dat niet kunnen gaan opbrengen. Er komen spoedposten en daar gaan huisartsen misschien nog een onderdeel van zijn, maar niet meer leidend. De DBC structuur van de vergoeding van POH's gaat er ook af. Wat is dan nog het bestaansrecht van deze clubs.. precies: nul. Een groot deel van de managers wordt dan overbodig. Ze hebben er alle belang bij de huidige situatie, koste wat het kost in stand te houden..
A.G.H. Tinselboer
Apotheekhoudend huisarts en boos, Slagharen
De vraag is niet zo zeer of Co-Med gelijk heeft, maar of ze het krijgt. En ik voorspel dat ze het gaan krijgen.
De grote uitdagingen voor de zorg:
1. De demografische opgave: we worden ouder
2. De morbiditeitsopgave: we worden zieker en ook lange...r ziek
3. De bekostigingsopgave: de centjes zijn op
4. De thuiszorgopgave: de capaciteit zal ontoereikend zijn/worden
5. De ziekenhuisopgave: het ziekenhuis mag max. 0,5% groeien. We kunnen ze niet meer kwijt.
6. De arbeidsmarktopgave: de nieuwe dokter vindt werken secundair
En dan is is de vraag nog niet eens beantwoord waarom ze dat gelijk gaan krijgen..: omdat we het ze geven!
De aankomende huisarts wil niet werken en al helemaal geen verantwoordelijkheid. Doet die praktijkhouder het dan zoveel beter? Nee die sluit zijn, meestal kleine, praktijk en zevert over persoonlijke zorg en laat oningeschreven patiënten vervolgens in zijn verzorgingsgebied aan z’n lot over. Ik weet niet wat erger is. We hebben het laten gebeuren dat huisartsencooperaties BV’s werden waar we zelf geen aandeelhouder van werden. Met managers die praktijkhouders, die wel verantwoordelijkheid nemen voor een grote praktijk, als suggestie aan diezelfde praktijkhouder het advies geven: doe lekker al je nachtdiensten in het weekend dan kun je best door de week je quotum halen. Een LHV die het heeft over praktijkverkleining en ons voorhoudt dat MVTP (meer tijd voor de patiënt) een goed plan is. Nog minder capaciteit in de eerste lijn. Nou en hoe dan? De realiteit wordt Minder Tijd Voor De Patiënt.. Had het dan in ieder geval nog Meer Tijd Voor De Praktijkhouder genoemd.. En we schrijven massaal in, want de centjes laten we niet liggen.. We laten POH’s zinloos jaar in, jaar uit hun tijd en nut verdoen met cholesterolbepalingen voor een hele horde patiënten die toch geen statiebehandelingen willen. En ook hier pakken we de centjes graag.. We doen dienst, omdat we daarvoor betaald worden. Geen hond weet hoeveel en een keus is er niet. We lossen suiker ontregelingen bij type I diabeten in de dienst op en nog erger bloeddrukontregelingen voor 85 plussers oud-particuliere patiënten die het zo fijn vinden dat die controles (in de praktijk gelijk aan nul)bij de cardioloog plaatsvinden. Deze mensen dienen maar 1 antwoord in de dienst te krijgen: oh, wat vervelend, ik zal u gelijk door verbinden met de specialist, want daar hoort u thuis.. Dit systeem loopt vast en we kunnen naar iedereen wijzen, maar we laten het zelf liggen en gebeuren. We lossen het zelf niet op.
Zolang we geen positie nemen, krijgen we hem toegewezen. Co-med is het resultaat, niet de oorzaak.
Ambulance verpleegkundige, Brabant
Toch een heel bijzonder standpunt als dat zo blijft na het beroep.
Dit levert voor ons op de Ambulancezorg nog meer werkdruk over.
Want de mensen gaan 112 bellen. Immers, er is geen huisarts.
Vervolgens worden ze ook boos op ons dat er geen huisa...rts is (waar wij al helemaal buiten staan)
En in sommige gevallen levert het ook onnodige presentaties op op de SEH. Simpelweg omdat er wel een dokter naar moet kijken.
En na van 5 omliggende huisartsen te horen dat er echt geen tijd is voor een passanten tarief patiënt breng je de patiënt maar naar de SEH. Waar deze ook niet thuis hoort.
Redelijk wat CO MED in de regio. En redelijk veel gedoe ermee tot nu toe. Ik hoop dat het kinderziektes zijn en ze zich gaan verbeteren. Het concept is best mooi. Maar de uitvoering mislukt compleet.
W.J. Duits
Bedrijfsarts, Houten
Uitgangspunt moet zijn lijkt mij: Acute zorg moet beschikbaar zijn voor elke patiënt.
Dan is het de vraag "wie moet het regelen"? Is de verplichting er voor te zorgen dat er altijd een achtervang is een verantwoordelijkheid van elke praktijkhoudend...e huisarts, of van elke eigenaar van een huisartsenpraktijk?
Of is het de verantwoordelijkheid van de zorgverzekeraar om er voor te zorgen dat er voldoende capaciteit aanwezig is? Want de zorgverzekeraar moet voldoende zorg inkopen en dat hoort ook van een bepaalde kwaliteit te zijn en beschikbaar.
J. Boddé
Huisarts
Als praktijkhouder ben je wel degelijk verantwoordelijk voor de zorg overdag, en mocht je er voor kiezen niet aangesloten te zijn bij een huisartsenpost dan ben je daar 24/7 verantwoordelijk voor.
Je krijgt daar een abonnementstarief voor per ing...eschrevn patient. Als je het rooster niet rond krijgt kan je het niet zomaar zonder overleg bij aan de buurpraktijk of post overlaten. Ik snap niet zo goed hoe je het weer terug kan geven aan de zorgverzekeraar voor een dagje met de boodschap: “goh, je hebt toch niet goed ingekocht”
Tenzij je bedoelt dat de zorgverzekeraar beter geen zorg kan inkopen bij bepaalde investeringsmaatschappijen die niet zelf de kern kunnen voorzien gewoon aanwezig te zijn overdag of bij een toebedeelde dienst.
Huisarts, Den Haag
Het abonnementstarief betreft alleen de dagzorg , niet de ANW-diensten.
C.P.J. Everaert
bedrijfsarts, Nijmegen
Is de kern van het probleem niet dat er voldoende huisartsen zijn (opgeleid), maar dat er steeds wat minder (praktijkhoudende) huisartsen zijn die de verantwoordelijkheid voor de 24uurszorg samen dragen?