AI in de zorg

Angst voor artificial intelligence als dief van veel (artsen)banen is overbodig. Sowieso kent de onderliggende techniek dusdanig veel structurele tekort­komingen, dat het zo’n vaart niet loopt met AI, zegt anesthesioloog Joris Broeren.

In de medische wereld wordt artificiële intelligentie (AI) als veelbelovend gezien omdat het tot meer efficiëntie kan leiden. Maar het is maar de vraag of AI op lange termijn die belofte kan vervullen. Hierover schreef een aantal Nederlandse ethici een commentaar in NPJ Digital Medicine, onderdeel van Nature.

Kan artificiële intelligentie (AI) ook effectief ingezet worden bij coloscopieën in het kader van surveillance en screening op darmkanker? Een gerandomiseerde klinische studie, deels uitgevoerd in Nederland, wijst hier wel op. De resultaten zijn door Michiel Maas (Radboudumc) e.a. gepubliceerd in The Lancet Digital Health.

Kun je bij patiënten met ernstige depressie binnen een week voorspellen of een antidepressivum zal werken? Met de inzet van kunstmatige intelligentie, hersenscans en klinische gegevens van de individuele patiënt zou dat op den duur mogelijk moeten zijn. Dat laten Maarten Poirot e.a. (Amsterdam UMC, Radboudumc) zien in een studie, verschenen in American Journal of Psychiatry. Maar niet iedereen is overtuigd.

Kunstmatige intelligentie (AI) doet in rap tempo haar intrede in de medische wereld en biedt nieuwe mogelijkheden. Welke rol gaat AI spelen in het toekomstige zorglandschap, hoe kun je AI al inzetten en welke kansen en bedreigingen dienen zich aan? Robin Twickler en Daan Vermeulen delen hun ervaringen.

In december organiseerde Verenso een werkconferentie over datagedreven werken in de langdurige zorg. De bijeenkomst werd bezocht door zorgprofessionals en beleidsadviseurs uit de gehele langdurige zorg.

Het idee van precisiegeneeskunde is dat je van tevoren nauwkeurig weet welke patiënt op welk type behandeling goed zal reageren. En dat machinelearning zeer goede diensten kan bewijzen bij het bepalen daarvan. Meestal houdt dit in dat zo’n voorspellend AI-model langs de weg van machinelearning is getraind op een dataset waarvan de uitkomst – zoals de respons op een bepaalde behandeling – al bekend is. Probleem is alleen dat deze modellen doorgaans niet worden getest op nieuwe patiënten in een andere context.

Onlangs vierde ChatGPT, de bekende chatbot van OpenAI en Microsoft, zijn eerste verjaardag. Het taalmodel – oftewel Large Language Model (LLM) – achter ChatGPT kan de administratie­last in de zorg flink verminderen. Wat kan er nu al? Wat binnen­kort, en over een paar jaar?

Kan met behulp van AI de ontwikkeling van extreem premature baby's al vroeg in hun leven worden voorspeld? Afgaande op de resultaten van een retrospectieve studie door Xiaowan Wang e.a. (UMC Utrecht), gepubliceerd in The Lancet Digital Health, zou dat inderdaad mogelijk moeten zijn.

Een op artificiële intelligentie (AI) gebaseerd model kan endoscopisten ondersteunen bij het herkennen van een vroege vorm van neoplasie bij een barrettoesofagus. Dit blijkt uit onderzoek van Fockens e.a. in The Lancet Digital Health.

Het programma van webinarreeks Dilemma’s voor de digitale dokter, deel I: De veranderende rol van de arts door AI is bekend! In dit webinar gaan we in op wat je als arts nou moet weten van AI.

AI kan tijdens een operatie tijdig en betrouwbaar bepalen met welk type hersentumor de neurochirurg te maken heeft. Een belangrijke stap voorwaarts, omdat neurochirurgen voorafgaand aan een ingreep meestal over beperkte kennis van het precieze tumortype beschikken.

Het verlenen van optimale zorg is niet mogelijk zonder innovatie, zo stelt Nancy Rademaker. Rademaker is een van de bekendste sprekers op het gebied van innovatie, digitalisering en grensverleggende technologie. Ook was ze keynote spreker tijdens het startcongres van het jubileumjaar van de Landelijke vereniging van Artsen in Dienstverband (LAD) . ‘We moeten elkaar ruimte geven om dingen uit te proberen.’

Het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (ETZ) is deze maand gestart met een proef waarbij AI-taalmodel GPT-4, bekend van ChatGPT, zorgverleners ondersteunt in de beantwoording van vragen van patiënten via het elektronisch patiëntendossier (epd). Vooralsnog beperkt het gebruik zich tot een gesloten testomgeving.

Toepassing van AI in bevolkingsonderzoek naar borstkanker kan mammografische screening nauwkeuriger en efficiënter maken. Dat blijkt uit Zweeds onderzoek gepubliceerd in The Lancet Oncology door Kristina Lång e.a. onder 80.033 vrouwen (leeftijd van 40-80 jaar).

Het zat er al jaren aan te komen. Al rond 1980 spraken we als medisch studenten enthousiast over de mogelijkheden die de computer kon bieden bij beslisondersteuning in de zorg. Hoe de computer ons denken zou versnellen en ons zou behoeden voor fouten. Sindsdien heeft elke generatie studenten de potentie gezien, maar ook de teleurstelling gekend dat het gewoon nog niet zo ver was. En nu is het er ‘ineens’. Artificial Intelligence (AI) in de dagelijkse praktijk van de dokter.

Er is steeds meer aandacht voor toepassingen van kunstmatige intelligentie in de medisch-specialistische zorg. Wat betekent AI voor de medisch specialist en voor de patiënt? Hoe behouden we tijdens de razendsnelle ontwikkeling van AI het overzicht en de regie? Hoe zorgen we ervoor dat AI ons helpt íedereen goede zorg te leveren, in plaats van alleen aan degenen die passen binnen de algoritmes? De Federatie Medisch Specialisten laat meerdere experts het antwoord geven op deze vragen in een podcast, het magazine Medisch Specialist en een netwerkbijeenkomst.

Wat betekent de almaar verdergaande technologisering voor belangrijke waarden in de zorg, zoals autonomie, beroepsgeheim en privacy, aansprakelijkheid of de rol van persoonlijk contact? Over die kwesties gaat Corrette Ploem, bijzonder hoogleraar recht, zorgtechnologie en geneeskunde, zich de komende jaren buigen.

ChatGPT, een getrainde zoekmachine, is een geweldig hulpmiddel voor artsen. Testen werden glansrijk doorstaan. Toch blijft het een hulpmiddel, want vooralsnog is de klinische blik van de arts als vertrouwenspersoon nog niet te evenaren.