AI bij coloscopie vindt meer adenomen

Kan artificiële intelligentie (AI) ook effectief ingezet worden bij coloscopieën in het kader van surveillance en screening op darmkanker? Een gerandomiseerde klinische studie, deels uitgevoerd in Nederland, wijst hier wel op. De resultaten zijn door Michiel Maas (Radboudumc) e.a. gepubliceerd in The Lancet Digital Health.

In deze studie werden 783 patiënten gerandomiseerd naar coloscopie mét AI-ondersteuning of conventionele coloscopie. Daarnaast ondergingen 133 personen tandemcoloscopie: dat wil zeggen, eerst AI-geassisteerde coloscopie en daarna een conventionele coloscopie, of andersom. De inclusiecriteria? Mensen die in het kader van screening voor het eerst een coloscopie kregen, óf in het kader van surveillance, omdat ze in het verleden poliepen hadden gehad. De studie includeerde dus geen deelnemers die, zoals in Nederland gebeurt, vanuit het bevolkingsonderzoek verwezen werden, door een positieve fecal immunochemical test. De primaire uitkomstmaat was het aantal – door histologie bevestigde – adenomen per coloscopie. In de groep met AI-geassisteerde coloscopie werden 314 adenomen per 449 coloscopieën gevonden, in vergelijking met 238 adenomen per 467 coloscopieën. Dat was een relatieve toename van 37 procent. De andere uitkomstmaat was het aantal adenomen per poliepverwijderingen. Van de 536 poliepverwijderingen bij AI-coloscopie bleken 314 daarvan adenomen te zijn; bij de 360 verwijderde door conventionele coloscopie waren dit er 238. Dit betekent dat de poliepen die werden verwijderd bij AI-coloscopie ongeveer net zo vaak premaligne waren als bij conventionele coloscopie, en er dus geen poliepen onnodig werden verwijderd.

Gemiste adenomen

Uit eerdere studies is gebleken dat bij coloscopieën zo’n 26 procent van de adenomen gemist wordt. De hypothese is dat mogelijk minstens 50 procent van de colorectale kankers die zijn ontwikkeld na de coloscopie, voortkomt uit gemiste adenomen. Het gebruik van machinelearning is al eerder onderzocht, maar er zijn nog maar weinig studies naar het gebruik van AI in screeeningspopulaties gedaan. ‘Een arts kan poliepen missen, omdat die net te kort in beeld zijn, of de aandacht op een andere plek gefocust is’, zegt arts-onderzoeker Michiel Maas. Of AI-geassisteerde coloscopie ook kosteneffectief is, hebben de onderzoekers niet uitgezocht, schrijven ze. De gebruikte AI-methode is realtime en geeft de coloscopist daardoor direct aan welke beelden kunnen duiden op darmepitheelafwijkingen.