Dode letter in de euthanasiewet

Adriaan de Kinkelder stelt dat de euthanasiewet euthanasie toestaat bij dementerenden als zij eerder een schriftelijke wilsverklaring hebben opgesteld, maar dat de professionele norm strikter is dan de juridische (MC 31-32/2012: 1839).

De professionele norm biedt patiënten geen zeggenschap en geen mogelijkheid tot verweer. Toch denken professionals dat zij een wettekst kunnen uitsluiten.

Dat er in de wilsverklaring duidelijkheid over de omstandigheden voor het verzoek mag worden gevraagd, dat de schrijver ook verantwoordelijk is voor het bespreken van zijn schriftelijk verzoek met de arts als hij daartoe nog in staat is en dat het voor een arts niet gemakkelijk is om tot uitvoering over te gaan als die omstandigheid zoals beschreven zich voordoet, is evident. Maar dat De Kinkelder concludeert dat de wilsverklaring in de praktijk niet werkt, is te kort door de bocht.

Zijn eerste argument gaat uit van de arts-patiëntrelatie alsof er geen voorgeschiedenis bestaat. Het kan zijn dat toen de patiënt nog niet opgenomen was in het verpleeghuis, er gesprekken gevoerd zijn over het euthanasieverzoek met de huisarts. En specialisten ouderengeneeskunde moeten zich laten informeren door voorgaande behandelaars over de wensen van hun patiënten, juist als deze hun wil zelf niet meer kunnen uiten.

Het tweede argument is de actuele wil. Als artsen de consequentie trekken dat de actuele wil zodanig veranderd is, dat men niet meer lijdt onder zijn situatie, dan moet ook het tegenovergestelde in consequentie worden doorgevoerd: als iemand lijdt onder zijn situatie, maar dit niet meer kan aangeven, dan moet uitvoering van zijn vastgelegde wil mogelijk zijn.

Petra de Jong, directeur NVVE, Amsterdam