Latest design
3 reactiesMaakten we ons eergisteren nog druk over de raadselen rond de ziekte van Alzheimer van onze ouderen en gisteren over het overgewicht van de kinderen, vandaag zijn we bezorgd over het zika-virus dat onze Olympische Spelen wel eens zou kunnen bederven.
We rennen erachteraan, hier en daar een brandje blussend, maar wat is het grote bindende paradigma binnen de geneeskunde waarin we onze kracht vinden en waarop we kunnen terugvallen? Moeten we telkens onze theorieën herzien of vallen we bij voorkeur terug op bacteriologie, onze kennis over neurotransmitters, het snel in kaart brengen van het menselijk genoom, of de lessen die we uit de preventieve publieke gezondheidszorg hebben getrokken?
Zelf ben ik ervan overtuigd dat de belangrijkste inzichten in de menselijke gezondheid voortkomen uit ons begrip van de evolutie, een verwaarloosd onderdeel van de medische opleiding dat op zijn best onder het vrijwel uit de geneeskunde weggeschrapte vak geschiedenis van de geneeskunst valt, als een soort interessante rariteit. Meestal is het begrip blijven steken bij het idee van de strijd om te overleven; en dan weet je onmiddellijk dat men het niet snapt, want de evolutie draait juist om de kunst van het samenleven. Evolutieleer zou het hart van de geneeskunde moeten zijn en geïntegreerd moeten worden in elk vak.
Het besef ontbreekt dat vanaf het allereerste begin van het leven – 3,5 miljard geleden – dat leven zich voortdurend heeft aangepast in een variëteit van vormen, waaronder die van de mens, aan alle denkbare bedreigingen. Aan droogte, aan hitte, aan kou, aan infectieziekten, aan het leven op hoogte, aan de beschikbare voeding – noem maar op en maak maar een eindeloze lijst. We zijn ontworpen op basis van alles wat ons bedreigt en hebben geleerd zo effectief mogelijk samen te leven met andere organismen. Dat is verankerd in genetische rijkdom, die tot leven komt indien nodig, met langzame aanpassingsmechanismen, maar ook met een snellere epigenetische respons. Het heeft zijn verankering gekregen in een netwerk van signalen, neurotransmitters, hormonen, stemmingen waarmee we ons voortbewegen in een wereld die sneller verandert dan ooit eerder in de geschiedenis. Daar is een superwezen uit gekomen, maar heel soms gaat er toch nog iets mis.
Wat kan er misgaan? Dat we niet begrijpen hoe de veranderingen in de omgeving invloed hebben op dit 3,5 miljard jaar oude design en dat sommige veranderingen zo ingrijpend zijn dat zelfs dat fantastische ontwerp het niet altijd aankan. Als een stel tovenaarsleerlingen hebben we gespeeld met te grote wapens zonder de bijsluiter grondig te lezen.
Antibiotica, ze waren een echte doorbraak in de geneeskunde, en nu maken we ons serieuze zorgen over de eindigheid van het antibiotische tijdperk en hoe we nieuwe infectieziekten moeten aanpakken. We dachten onvoldoende na over de invloed die het heeft op het verstoren van de ecologische en evolutionaire evenwichten in ons lichaam. Vijftig jaar lang vele miljarden kostende advertenties, gesponsord onderzoek en nascholing in hoe handig breedspectrum antibiotica zijn, hebben hun sporen nagelaten. Pandora’s medicijndoosje is open.
En hoe gaan we met de obesitaspandemie om? We hebben nog niets gevonden dat werkt en met een beetje evolutionair inzicht kunnen we weten dat de verandering van voeding de laatste vijftig jaar te ingrijpend is voor het laatste design. Iemand moet bijvoorbeeld de suikerkraan sluiten, maar voedingsindustrie en politiek liggen dwars, terwijl de geneeskunde zich irrelevant heeft gemaakt door het grotere plaatje uit het oog te verliezen. En John Snow is al jaren dood.
Ivan Wolffers
-
Ivan Wolffers
Ivan Wolffers is arts, wetenschapper en schrijver. Zijn ziekte, prostaatkanker, heeft zijn werk- en levenslust niet getemperd, wel zijn inzicht vergroot in de relatie tussen arts en patiënt: een wereld van verschil. Van 2010 tot 2016 schreef hij hierover columns voor Medisch Contact. Deze zijn gebundeld in het boek Kanker en Smiley's.
Roel Smeijsters
huisarts,
De column van Ivan Wolffers slaat volgens mij de spijker op z'n kop.
Onze kennis van de evolutie is enorm, echter wij dokters doen er veel te weinig mee.
In onze spreekkamers zien we de ene mismatch disease na de andere. (denk aan lage rugklachten,... obesitas, OSAS, cariës , hartziekten, COPD, Diabetes, osteoporose, voetklachten, slapeloosheid, maagklachten) Het menselijk lichaam kan onze huidige life style maar moeilijk aan. Als je er eenmaal oog voor krijgt valt het steeds meer op hoe wij momenteel bezig zijn om de grenzen van ons lijf op te rekken. Meer dan 20 jaar geleden al schreven Nesse en Williams het boek "why we get sick" een samenwerking tussen een arts en een bioloog over de evolutionaire kant van ziek worden. In 2013 verscheen het fantastische boek " the story of the human body" van Daniël Lieberman, hoogleraar biologie, waarin hij uitlegt hoe en waarom ons lichaam zich ontwikkeld heeft zoals het nu is.
Ik probeer mijn kennis over een gezonde life- style met mijn patienten te delen en heb veel gesprekken over gezonde voeding, de goede zithouding (op een bal of zitkussen op je stoel ,en vooral minder zitten) , een wandeling in de lunchpauze en minder visuele prikkels en gedoseerde mindlessnes.
Ik pleit ervoor om in navolging van Westendorp en van Bodegom deze kennis ook naar de publieke ruimte te brengen en deze te gebruiken zoals zij in hun boek "oud worden in de praktijk" voorstellen.
Bij dezen roep ik mijn collega's en anderen op die hierbij willen helpen om onze kennis en kunde te bundelen.
Ik denk dat we genoeg geëvolueerd zijn om een echte verandering in life-style bij velen te bewerkstelligen.
Want zoals Johan Cruijff reeds lang wist: "je gaat het pas zien, als je het doorhebt"
J.F. van Luin
psychiater, Haarlem Nederland
"Evolutieleer zou het hart van de geneeskunde moeten zijn en geïntegreerd moeten worden in elk vak"
Helemaal mee eens, mijn ogen en fontanellen werden ook onlangs pas geopend . Mensen en kinderen moet meer leren over de evolutie in de medische en ...psychiatrische , psychotherapeutische opleiding maar ook op scholen. Ook om iets te bevatten van de intolerantie en de discriminatie (pesten) ,eigenschappen die zo gemakkelijk wekbaar ( van binnen ) en oproepbaar (van buiten) zijn
Ik ging vorig jaar naar een congres over Evolutie en Psychiatrie. Heb daar weer geleerd over het vele miljoenen jaren oude oerbrein en dat hele jonge dunne laagje cognitieve ontwikkeling. Ik schafte me het textbook evolutionary Psychatry en Psychyosomatic medicine van Martin Brüne aan , verslond en bestudeerde het boek Sapiens van Yuval Noah Harari (echt een aandader !) en lees nu Mismatch van de schrijver Ronald Giphart en de evolutie psycholoog Mark van Vugt.Maarr.. ik zoek al een tijd naar een prentenboek over dit thema voor kinderen, en naar school-lesstof over deze materie .
en ik zou best eens een congres willen bezoeken over dit thema waar in spreken : een arts (psychiater),een evolutie psycholoog, een bioloog , een onderwijskundige, en een diplomaat.
J.F. van Luin
psychiater, Haarlem Nederland
"Evolutieleer zou het hart van de geneeskunde moeten zijn en geïntegreerd moeten worden in elk vak"
Helemaal mee eens, mijn ogen en fontanellen werden ook onlangs pas geopend . Mensen en kinderen moet meer leren over de evolutie in de medische en ...psychiatrische , psychotherapeutische opleiding maar ook op scholen. Ook om iets te bevatten van de intolerantie en de discriminatie (pesten) ,eigenschappen die zo gemakkelijk wekbaar ( van binnen ) en oproepbaar (van buiten) zijn
Ik ging vorig jaar naar een congres over Evolutie en Psychiatrie. Heb daar weer geleerd over het vele miljoenen jaren oude oerbrein en dat hele jonge dunne laagje cognitieve ontwikkeling. Ik schafte me het textbook evolutionary Psychatry en Psychyosomatic medicine van Martin Brüne aan , verslond en bestudeerde het boek Sapiens van Yuval Noah Harari (echt een aandader !) en lees nu Mismatch van de schrijver Ronald Giphart en de evolutie psycholoog Mark van Vugt.Maarr.. ik zoek al een tijd naar een prentenboek over dit thema voor kinderen, en naar school-lesstof over deze materie .
en ik zou best eens een congres willen bezoeken over dit thema waar in spreken : een arts (psychiater),een evolutie psycholoog, een bioloog , een onderwijskundige, en een diplomaat.