Nieuw vaccin tegen gordelroos lijkt beter dan oude

Een nieuw vaccin dat moet beschermen tegen gordelroos lijkt effectiever dan het bestaande middel. Dat concluderen A.L. Cunningham e.a. op basis van gerandomiseerd onderzoek waarover zij in The New England Journal of Medicine schrijven. De producent van het middel, GlaxoSmithKline, betaalde de studie.

Eerder dit jaar adviseerde de Gezondheidsraad tegen opname van vaccinatie tegen gordelroos in het Rijksvaccinatieprogramma. Belangrijke reden hiervoor was de beperkte effectiviteit van het beschikbare middel: Zostavax, een levend, verzwakt varicella-zostervirus. In het eerste jaar beschermt het twee derde van de gevaccineerden, na acht jaar is het nog maar 4 procent. Het middel staat niet geregistreerd voor hervaccinatie, en het is onbekend wat daarvan het effect zou zijn.

A.L. Cunningham e.a. onderzochten de effectiviteit van een nieuw vaccin, het zogenaamde herpes-zoster-subunit-vaccin, dat gericht is op een bestanddeel van het virus, en waarbij een adjuvans is toegevoegd om de afweerreactie te versterken. Het vaccin wordt tweemaal toegediend, met twee maanden tussenpoos. In de studie die nu wordt beschreven, kregen bijna veertienduizend 70-plussers of het vaccin, of een placebo. Na een gemiddelde follow-up van 3,7 jaar, trad gordelroos duidelijk minder vaak op in de vaccingroep (0,9 versus 9,2 keer per 1000 persoonjaren). Ongeveer 90 procent van de gevaccineerden was beschermd. Dit nam in de loop der jaren wel iets af, maar er was geen significant verschil. Voor postherpetische neuralgie gold hetzelfde. Bijwerkingen traden wel veel vaker op in de vaccin- dan in de placebogroep, maar daarbij ging het vooral om voorbijgaande lokale of systemische klachten. Ernstige bijwerkingen traden zeer zelden op, en in beide groepen even vaak.

Kortom: het nieuwe vaccin lijkt een verbetering in vergelijking met het bestaande. Wellicht zou een direct vergelijking tussen beide vaccins zinvol zijn, zeker in een minder geselecteerde groep. Het is verder de vraag of dit middel ook voor mensen met een verlaagde afweer een optie is: zij lopen immers meer kans om gordelroos door te maken, maar mogen het huidige (levende) vaccin niet krijgen. Aan deze studie mochten immuungecompromitteerden echter nog niet deelnemen.

N Engl J Med, 2016. Doi: 10.1056/NEJMoa1603800