Real-world evidence bevestigt: vaccins tegen covid-19 veilig en effectief
2 reactiesZogeheten ‘real-world evidence’ onderbouwt stevig de effectiviteit en veiligheid van mRNA-vaccinatie tegen covid-19. Het gaat om drie studies door Niklas Andersson e.a. waarin werd gebruikgemaakt van data uit de Scandinavische landen en die alle zijn gepubliceerd in The BMJ.
In de eerste studie (n = 3,6 miljoen mensen van 18 jaar en ouder) bleken alle mRNA-boosterschema’s effectief tegen ernstige covid-19 in vergelijking met alleen primaire vaccinatie. Maar heterologe boosters (dus vaccins van verschillende merken) waren net iets effectiever dan homologe boosters bij het voorkomen van covid-19-gerelateerde ziekenhuisopnames. In de tweede studie keken de onderzoekers bij volwassenen van 50 jaar en ouder naar vooraf gespecificeerde bijwerkingen en de mate waarin die optraden gedurende de eerste 28 dagen na immunisatie. Het ging daarbij om 1,7 miljoen bivalente mRNA-boosters. Ze vonden geen verhoogd risico op neurologische, cardiovasculaire, auto-immuun- en andere ernstige aandoeningen. In een post-hocanalyse kwam wel een hogere incidentie van myocarditis bij vrouwen aan het licht: het absolute risico daarop was ongeveer twee tot drie extra gevallen per miljoen boosterdoses. Dit risico is veel lager dan het risico op het ontwikkelen van ernstige covid-19 bij afwezigheid van een booster of het risico op myocarditis als gevolg van covid-19.
In de derde studie, ten slotte, vergeleken Andersson e.a. de effectiviteit van een vierde dosis van de nieuwe bivalente mRNA-covid-19-vaccins met alleen een derde dosis (n = 2,5 miljoen mensen van 50 jaar en ouder). Dat leidde tot een relatieve risicoreductie van 65 tot 70 procent op covid-19-gerelateerde ziekenhuisopname of overlijden in de drie maanden na de booster.
Volgens commentatoren Kristine Macartney en Bette Liu is met deze drie onderzoeken overtuigend aangetoond dat mRNA-vaccins beschermend werken en een prima ‘veiligheidsprofiel’ hebben.
cardiothoracaal chirurg, Enschede
Hapsnap berichtgeving over veiligheid en effectiviteit coronavaccins schaadt informed consent
Een recent artikel in Medisch Contact concludeert dat "real world evidence" de veiligheid en effectiviteit van mRNA-vaccinatie tegen Covid-19 "stevig ond...erbouwt" (1). Wij willen hier graag een kritische noot bij plaatsen, vooral wat betreft de veronderstelde veiligheid van mRNA-vaccins.
Slechts één van de drie aan gerefereerde studies, recent gepubliceerd in het British Medical Journal (BMJ) doet onderzoek naar de veiligheid van mRNA-vaccins, in een zeer beperkte, retrospectieve setting (2): gemelde bijwerkingen van mRNA-boosters tot 28 dagen na de vierde boostervaccinatie in een populatie ouder dan 50 jaar. Daarnaast is real world evidence geen sterk type bewijs; het is juist meestal bezaaid met bekende en onbekende confounding factors en biases.
Een veel betere manier om de veiligheid van mRNA-vaccins vast te stellen is een dubbelblinde, gerandomiseerde, placebogecontroleerde studie met lange follow-up door onafhankelijke onderzoekers. Het dichtst bij dit ideaalbeeld komt een studie uit september 2022 van een groep wetenschappers van wereldniveau, waaronder BMJ-editor Peter Doshi (3), die ernstige bijwerkingen van de mRNA-vaccins rapporteert bij 1/800 gevaccineerden. Dit is meer dan zorgwekkend.
Het is daarom belangrijk de effectiviteit van de mRNA-boosters te zien in de context van de risk/benefit ratio, waarbij volgens de Britse overheid 7.500 (70-plussers) tot honderdduizenden (70-minners) geboosterd moeten worden om één ernstige ziekenhuisopname te voorkomen (4). De vraag is dus gerechtvaardigd waarom deze vaccins überhaupt nog overwogen worden voor boostercampagnes.
MC zou met voorrang aandacht moeten besteden aan de methodologisch sterkste veiligheidsstudies. Door dit niet te doen worden artsen onjuist geïnformeerd en kunnen hun informed consent-taak niet goed uitvoeren. Patiënten moeten in de komende tijd kunnen vertrouwen op juiste informatie van artsen en gezondheidsmedewerkers ten aanzien van de voor het najaar aangekondigde boostercampagnes. Dit is ook van belang voor de rechtspositie van de informerende artsen.
Jan Grandjean, cardiothoracaal chirurg
Maarten Fornerod, bioloog
Huib Rutten, huisarts
Hannah Visser, internist-infectioloog
1. Henk Maassen. Real world evidence bevestigt: vaccins tegen Covid-19 veilig en effectief. Medisch Contact, 4 augustus 2023.
2. Andersson NW, Thiesson EM, Hansen JV, Hviid A. Safety of BA.4-5 or BA.1 bivalent mRNA booster vaccines: nationwide cohort study. BMJ. 2023 Jul 25;382:e075015. doi: 10.1136/bmj-2023-075015. PMID: 37491031; PMCID: PMC10364193.
3. Fraiman J, Erviti J, Jones M, Greenland S, Whelan P, Kaplan RM, Doshi P. Serious adverse events of special interest following mRNA COVID-19 vaccination in randomized trials in adults. Vaccine. 2022 Sep 22;40(40):5798-5805. doi: 10.1016/j.vaccine.2022.08.036. Epub 2022 Aug 31. PMID: 36055877; PMCID: PMC9428332.
4. Gov.uk. Independent report. Appendix 1: estimation of number needed to vaccinate to prevent a COVID-19 hospitalisation for primary vaccination, booster vaccination (3rd dose), autumn 2022 and spring 2023 booster for those newly in a risk group. Updated 27 January 2023. Table 4b.
Geert Douma, neuroloog
Koppensnellen?
Hoe verhoudt de uitkomst van deze studies zich met de kop boven het artikel. In de “kop” wordt zonder enige nuance gesteld dat “real world data” bevestigen dat “Covid-19 vaccins veilig en effectief zijn”.
De eerste studie betreft... tenminste 2 maal gevaccineerde personen ouder dan 18jaar. Gekeken wordt naar Covid-19 gerelateerde ziekenhuis opnames en het overlijden aan Covid-19 tussen de groep die de 2 basis vaccinaties kreeg en de groep die daarna een booster injectie kreeg. Dit tijdens de Omikron periode. De follow up periode was 75 dagen ingaande 14 dagen na de ( booster) vaccinatie. De booster injectie groep toonde een lager aantal Covid-19 gerelateerde opnames en overlijdens. Er geen uitsplitsing in leeftijd cohorten, de spreiding in leeftijd ontbreekt en eventuele negatieve vaccin effecten werden niet onderzocht.
Aan studie 2 doen personen >50 jaar mee die de 2 basisvaccinaties hebben gehad en ook een 3de vaccinatie (booster) hebben gehad. Dit was de controle groep. De gemiddelde leeftijd is 67,8 jaar (sd. 10,7 jaar ). Deze groep werd vergeleken met de groep die, minstens 90 dagen daarna, nog een 4de vaccinatie kreeg met een follow up periode van 29 dagen na de 3de end 4de vaccinatie. Onderzocht wordt dan de aanwezigheid van een of meerdere mogelijke bijwerkingen uit een eerder vastgesteld lijst van 27 mogelijkheden.
Behalve een toename van de incidentie bij vrouwen van myocarditis na de 4de vaccinatie van 2.2 naar 6.7/miljoen en van de pericarditis van 2 naar 12.2/miljoen waren er geen significante bijwerkingen.
De deelnemers aan studie 3 zijn allen ouder dan 50 jaar en hebben 3 vaccinaties hebben gehad. Onderzocht werd het effect van een 4de vaccinatie op Covid-19 gerelateerde ziekenhuis opname en overlijden. Dat bleek een iets lager incidentie te zijn waarbij de auteurs aantekenen dat het risico op ernstig Covid in deze groep en de controle groep al erg zeldzaam was.
In studie 1 en in studie 3 wordt geen onderzoek gedaan naar bijwerkingen. In studie 2 en in studie 3 zijn de personen allemaal >50 jaar. In studie 2 bij, een ouderen groep van gemiddeld 67,8 jaar(sd.10.7 jaar), wordt een afname van Covid gerelateerde ziekenhuis opname en overlijden aan Covid gezien en wordt een toename van myocarditis en pericarditis gezien na de 4de vaccinatie in vergelijking met de groep met 3 vaccinaties.
De studie 3 vindt, binnen een groep waarin ernstig Covid in absolute zin al een zeldzaamheid was, zoals de auteurs zelf stellen, nog een verdere afname van Covid-19 gerelateerde opnames en overlijden plaats na de 4de vaccinatie.
Hoe verhoudt de inhoud van het artikel zich nu met de inhoud van de “kop” boven het artikel.
De enige conclusie die ik uit deze artikelen kan trekken is dat ouderen mogelijk gebaat zijn bij een 3de, 4de en mogelijk maar nog niet onderzocht een 5de , 6de …. vaccinatie.
Zorgen over bijwerkingen betreffen echter vooral de groep jongere mensen. Die ontbreken in deze studies. In Nederland werd drang uitgeoefend op vaccinatie van de jongeren. Dat moest de ouderen beschermen tegen de poel van virussen bij de jongeren. Bekend is dat het vaccin niet beschermt tegen her-infectie of overdracht van het virus op anderen. Vaccinatie van jongeren beschermt dan ook niet de oudere mens. De jongere loopt wel het risico van de bijwerkingen. De zorg over bijwerkingen bij de jongeren is dan ook groter dan de zorg over bijwerkingen bij de oudere mens. Hoewel ook bij de "oudere groep" onderzoek naar bijwerkingen relevant blijft.
De kop van het artikel suggereert veiligheid en effectiviteit van de Covid-19 mRna vaccins voor iedereen. De nuance dat dit, gebaseerd op de besproken artikelen, alleen voor de oudere gem. 67,8 jaar (sd 10.7 jaar) geldt staat niet in het artikel. Is dat ondoordacht of moedwillig. Het oordeel is aan de lezer
Laten wij in Nederland eerst maar eens fatsoenlijk onderzoek doen naar de verklaring voor de “onbegrepen” oversterfte in de corona periode in plaats van te blijven roepen dat het Covid-19 mRna zo veilig en effectief is.
Studie 1 https://www.bmj.com/content/382/bmj-2022-074325
Studie 2 https://www.bmj.com/content/382/bmj-2023-075015
Studie 3 https://www.bmj.com/content/382/bmj-2022-075286