Voorlichting

E., die nog geen vijftig is, behandelde ik onlangs voor zijn eerste exacerbatie COPD. Ik sprak toen met hem af dat hij te zijner tijd zou terugkomen voor spirometrie. Vandaag was het zo ver. En de uitslag was, zoals ik al vreesde, belabberd. De een-secondewaarde (FEV1) was maar 1,5 liter, terwijl die 3,5 liter behoort te zijn.

Om E., die ik als een zorgmijder inschatte, nu eens goed onder de neus te wrijven hoe ernstig het wel niet was, haalde ik er ter illustratie een plaatje bij dat ik ooit van een nascholing had meegenomen en waarmee ik vaak succes heb. Op dat plaatje is een diagram te zien waarop het verloop van de FEV1, zowel bij niet-rokers als bij rokers, in de tijd is afgebeeld. U begrijpt wel dat die curve ook bij niet-rokers na het dertigste levensjaar langzaam naar beneden begint te lopen en dat je daarmee na het tachtigste levensjaar in de problemen kunt komen. Bij rokers echter loopt die curve veel steiler naar beneden; deze kruist als ze achter in de vijftig zijn al de horizontale lijn van een FEV1 van 1 liter per minuut waarop je zuurstof- en rolstoelafhankelijk kunt worden, om daarna vrij snel naar 0,5 liter door te zakken, een waarde die niet meer verenigbaar is met het leven.

Ik kon E. dus duidelijk laten zien waar hij zat.

De uitwerking van die informatie op E. was even ongewenst als onbedoeld. Het leek wel of hij in een dissociatieve schemertoestand raakte. En ik moest hem daaruit wekken met stemverheffing en door met mijn handen voor zijn ogen te zwaaien. Hij mompelde nog dat hij met roken zou stoppen. Toen verdween hij.