Metformine oorzaak toenemend vitaminetekort

Langdurig gebruik van metformine kan bij diabetes-type-2-patiënten leiden tot een tekort aan vitamine B12.

Dat concluderen Jolien de Jager c.s. van het Maastricht UMC na analyse van de resultaten van een RCT, die ze publiceerden in BMJ van afgelopen week.

Onderzoek onder 390 patiënten bij drie Nederlandse klinieken laat zien dat het nuttig kan zijn regelmatig de vitamine-B12-spiegels te controleren of in ieder geval een mogelijk vitamine-B12-tekort door metformine te overwegen. Richtlijnen zouden in dat opzicht moeten worden aangepast.

Dat metforminegebruik tot dit vitaminetekort leidt, was reeds bekend. Maar steeds ging het daarbij om kortlopende studies. De Jager c.s. volgden patiënten gedurende 52 maanden. Ze laten daarbij bovendien zien dat het negatieve effect van metformine toeneemt in de tijd.

In een commentaar kraken Josep Vidal-Alaball en Christopher Butler van een instituut voor Eerstelijns Gezondheidszorg en Public Health in Cardiff een paar kritische noten over de Nederlandse studie. Zo betreuren ze dat De Jager c.s. niet rapporteren over de kwaliteit van leven van de diabetici en over hun neurologische status. Zoals bekend kan een tekort aan vitamine B12 immers leiden tot vermoeidheid, bloedarmoede en klachten van het zenuwstelsel.

De vraag blijft dus of de betreffende patiënten werkelijk een vitaminedeficiëntie hebben en of ze de daarbij behorende ‘betekenisvolle symptomen’ vertonen. Ook blijft, aldus de commentatoren, onopgehelderd of het vitaminetekort wellicht het gevolg is van een ‘simpele dieetverandering’ die samengaat met het slikken van metformine.

Maar De Jager c.s. stellen in hun artikel dat ze de bijwerkingen van het geneesmiddel mogelijkerwijs zelfs onderschatten: alle deelnemers aan hun trial kregen namelijk dieetcounseling, en dat zou de impact van metformine op het vitaminetekort misschien gematigd hebben. Juist in de praktijk van alledag krijgen patiënten die dieetadviezen niet altijd.

Henk Maassen
 
BMJ 2010; 340: c2181, doi: 10.1136/bmj.c2181: Long term treatment with metformin in patients with type 2 diabetes and risk of vitamin B-12 deficiency: randomised placebo controlled trial

en BMJ 2010 ; 340: c2198, doi: 10.1136/bmj.c2198: Reduced serum vitamin B-12 in patients taking metformin

Lees ook:

• Metformine is veilig bij zwangerschapsdiabetes
• Minder dik door metformine 
• Clomifeen beter dan metformine
• Meer nieuws