Meelopen met de professor
3 reactiesRuim een jaar geleden mocht ik voor het eerst in mijn geneeskundige carrière meelopen in het ziekenhuis. Een ervaring die ik nooit zal vergeten.
Ik kreeg te horen dat ik was ingedeeld bij een professor. ‘Leuk,’ dacht ik, ‘dan krijg ik meteen het beste voorbeeld te zien.’
Mijn ochtend op de polikliniek begon met een uurtje wachten. Een kleine prijs, dacht ik, om mee te mogen lopen met een van de besten in dit vak. Eindelijk aangekomen gaf de professor me een vluchtige handdruk en luisterde niet naar mijn naam. Hij nam mij mee naar de balie waar ik ‘maar even in het dossier moest kijken’, dan kon ik hem dadelijk vertellen wat erin stond. Mijn leergierigheid werd geprikkeld en ik deed mijn uiterste best om de kriebels te ontcijferen. Na een kwartier was ik klaar en na nog een kwartier begon ik te vrezen dat hij mij vergeten was. Maar gelukkig, daar kwam hij aan. Na 10
seconden niet naar mijn samenvatting van het dossier geluisterd te hebben, mocht ik mee naar de patiënt. Tenminste, dat nam ik aan, omdat hij wegliep zonder mij een nieuwe opdracht te geven.
Daar zat hij dan, mijn eerste patiënt op de polikliniek. Ik had gelezen dat het een jonge man was met gemetastaseerde kanker en verwachtte dus een zwaar en emotioneel gesprek, waarbij ik mooi de gesprekstechnieken kon observeren.
Ik werd niet voorgesteld en nog voordat ik een krukje had gevonden, was het gesprek al begonnen. Althans, de professor stelde gesloten vragen over de behandeling en tikte intussen driftig op zijn toetsenbord, terwijl hij naar zijn scherm staarde.
Hierna viel er een lange, ongemakkelijke stilte, waarbij alleen het getik van de professor te horen was. Ik voelde plaatsvervangende schaamte voor de professor, die zijn patiënt in deze moeilijke situatie zo aan zijn lot overliet. Toen begon de patiënt met trillende stem te vertellen over zijn angsten voor de toekomst. Zijn vriendin en hij waren verloofd en wilden over een paar maanden gaan trouwen. Uit angst voor zijn progressieve ziekte hadden ze de datum vervroegd, maar hij vroeg zich af of hij deze datum wel zou halen. Na vergeefs op antwoord te hebben gewacht en met tranen in zijn ogen herhaalde hij zijn vraag: ‘Haal ik dat wel, dokter?’ Eveneens met tranen in mijn ogen staarde ik naar de rug van de professor en probeerde hem met mijn blik te dwingen zich om te draaien en het leed van deze patiënt te zien. Het mocht niet baten. Er klonk alleen een ‘hmhm’ en ‘dat valt niet te voorspellen’ vanuit het lichaam dat op het beeldscherm gefocust was. Daarna volgde, op toetsenbordgeluiden na, een nieuwe stilte en weer legde de patiënt zijn zorgen op tafel, nu over zijn vriendin die straks alleen zou achterblijven. De professor pareerde de emotie met het stellen van een puur somatische vraag, waarna de patiënt de draad van zijn verhaal kwijt was. Ingezakt bleef hij zitten en leek nog het meest op een zielig klein vogeltje.
Zo, de professor was klaar met zijn computerwerk. ‘Verder nog vragen? Goed zo. Tot ziens.’
Deze ochtend was de leerzaamste van mijn hele opleiding tot nu toe: zo wil ik nooit worden.
Klik hier voor alle bijdragen in de rubriek Praktijkperikelen
R.E. Thieme
, AMSTELVEEN
Je geeft een mooie beschrijving van de gang van zaken.Twee dingen vallen mij in:
-ik denk dat hoogleraar worden te maken heeft met onderzoek en ambitie. Dat kan dus alleen wanneer je niet te veel last hebt van emoties, want die leiden af en kosten ti...jd.
-Ik ben bang dat de ge gezondheidszorg steeds meer beheerst gaat worden door digitale registratie, zoveel mogelijk vastleggen en meten en een strakke planning. Zonder goed vastleggen krijg je geen geld en ben je juridisch kwetsbaar. De patient met zijn ziekte staat voorop en de emoties komen pas aan bod als er tijd voor is. En dat is er meestal niet.
Ik denk dat het steeds minder leuk wordt om dokter te zijn als het zo door gaat. Wie zich niet schikt in het systeem valt af of uit.
Klinkt wel een beetje somber maar maar hoe krijgen we de menselijkheid weer terug?
A.P. Nauta
, DELFT
Dank voor deze observatie!
Helaas heb ik recent als patiënt zo'n professor als dokter meegemaakt. Weliswaar niet vanwege een levensbedreigende ziekte maar vanwege een aandoening met hinder en potentiële invaliditeit. De professor luisterde niet, ste...lde geen vragen, ging niet in op mijn vragen en onzekerheden en ook niet op mijn verzoek om enkele behandelopties naast elkaar te zetten (“Ik ga u geen college geven”). Het was een buitengewoon onplezierig gesprek. Hij was verbaasd dat ik dat vervolgens zo benoemde en deed er niets mee. Na enige weken nadenken heb ik hem schriftelijke feedback gegeven. Daar nog niets op gehoord.
Mijn verzoek aan de schrijver van de column: geef constructieve feedback aan deze professor. Patiënten geven namelijk zelden feedback en klagen naar mijn idee te weinig, omdat ze bang zijn dat het de relatie verstoort. Bovendien kan het voor hen lastiger zijn om te benoemen wat er precies niet goed gaat.
Slechte communicatie leidt ongetwijfeld tot slechtere diagnoses (want je krijgt nooit alle informatie boven tafel) en ook kan de behandeling nooit optimaal zijn omdat daarin de relatie behandelaar – patiënt ook een rol speelt. De opleidingen doen al heel veel aan professioneel gedrag, nu het veld nog.
Mijn verzoek aan klinisch werkende collega’s: maak heldere afspraken als maatschap over je kwaliteit van zorg, zorg dat je erachter komt hoe het contact met de patiënten echt verloopt (ga bij elkaar meelopen) en geef elkaar op een goede manier feedback! Je kunt daar ook een extern iemand voor vragen om dat te begeleiden. Vraag ook feedback aan patiënten op een niet bedreigende manier. Elke organisatie die klantgerichtheid serieus neemt, doet dat tegenwoordig. Leren feedback geven zit bijvoorbeeld standaard in opleidingen voor bankpersoneel. Waarom maken wij geen gebruik van methoden die in andere branches allang hun werkzaamheid hebben bewezen?
Wellicht zouden collega’s, die niet leerbaar zijn, hun kennis verder kunnen gebruiken zonder patiëntencontact?
mw dr A.P. (Noks) Nauta, bedrijfsarts en psycholoog
B.H. Kooistra
, ALMERE
Zo worden? Maak je geen zorgen. Dat gaat niet gebeuren met iemand die zo observeert en beschrijft als jij. Collega's zoals jij zijn er altijd geweest en zullen er blijven. En de aandacht voor professionele houding en attitude neemt alleen maar toe de... laatste tijd, ook in de specialistische opleidingen. Ik denk wel dat jouw stukje daar ook weer aan bijdraagt. Blijf schrijven!