H. pylori adapteert en verspreidt gemakkelijk

De bacterie die gastritis, maagzweren en maagkanker kan veroorzaken, Helicobacter pylori, kan zich evolutionair gezien zeer snel en zeer gemakkelijk aanpassen aan de condities die heersen in de magen van mensen van verschillende populaties. Dat verklaart, aldus Marina Aspholm-Hurtig c.s vandaag in Science, het grote 'succes' van de microbe. H. pylori heeft inmiddels op zijn minst de helft van de wereldbevolking geïnfecteerd. Dat succes is gebaseerd op de wijze waarop het hecht aan de maagwand, met behulp van een eiwit aangeduid als BabA. Dat eiwit bindt aan een koolwaterstofstructuur die bekend staat als de Lewis-b-antigeenreceptor. Deze receptor verandert van structuur met het bloedtype van mensen. Als de bacterie 'verhuist' naar een ander bloedtype dan handhaaft ze een vorm van het bindingseiwit die flexibel genoeg is om ook onder deze andere omstandigheden te hechten. De onderzoekers vonden dat 95 procent van de H. pylori-stammen hechten in de maag van mensen met de bloedgroepen A, B en O. Bij Zuid-Amerikaanse indianen (bij wie bloedgroep O overheerst) bindt maar 60 procent van de bacteriestammen aan de antigenen. Kennelijk heeft het eiwit daar zijn flexibiliteit verloren. Mogelijk is het eiwit daarmee een 'achilleshiel' in de werking van de bacterie. Inmiddels is er ook wat meer duidelijkheid over de wijze waarop de bacterie zich verspreidt. In BMJ van vandaag beschrijven Rémi Laporte c.s. in een prospectieve cohortstudie onder 112 geïnstitutionaliseerde jongeren dat waarschijnlijk de aanwezigheid van de bacterie in acute diarree of braaksel de overdracht veroorzaakt, hetgeen al langer werd vermoed. Mogelijk is er een causaal verband tussen uitbraken van gastro-enteritis en de transmissie van H. pylori, aldus Laporte c.s.