Niet vergeten
Plaats een reactieVoor u ligt ons traditionele eindejaarsnummer, de glossy. Een themanummer met een ‘lichte toets’. Dit jaar is ons thema ‘geheugen’. Juist in ons vak speelt geheugen een belangrijke rol; enerzijds moeten we gewoon veel weten, anderzijds is een goed ‘ervaringsgeheugen’ goud waard.
Dat ook beelden daarbij een belangrijke rol spelen spreekt voor zich. Zo helpen foto’s ons dat te herinneren wat we zijn vergeten. Geprikkeld door dit nummer ging ik afgelopen dagen door mijn analoge én digitale fotoboeken; vele herinneringen kwamen boven alsof ze gisteren gebeurd waren.
Vreemd genoeg wordt het geheugen vooral in verband gebracht met vergeten. Maar andere invalshoeken zijn ook mogelijk. Zo is het de vraag of het feit dat we zoveel geheugen hebben uitbesteed aan apparaten invloed heeft op het gebruik van ons eigen geheugen. Sommigen denken dat ons geheugen daar minder door wordt, maar volgens anderen past het geheugen zich juist aan: studenten onthouden eerder hoe ze het antwoord op een vraag kunnen vinden, dan dat ze het antwoord zelf onthouden. ‘Transactief geheugen’ noemen ze dat: er ontstaat een soort collectief geheugen, zodat ieder individu minder hoeft te onthouden. Sterker nog, de informatierijke omgeving die internet creëert, zou ons brein juist stimuleren.
Maar niets is zo verraderlijk als het geheugen, wordt wel gezegd. Een fraai voorbeeld daarvan is het onderzoek dat tien maanden na de Bijlmerramp in 1992 werd uitgevoerd. Psychologen vroegen aan studenten en juristen of ze ‘de film’ hadden gezien die was gemaakt op het moment dat het vliegtuig neerstortte op de flat in de Bijlmer. Meer dan de helft van hen meende dat ze deze niet-bestaande film inderdaad hadden gezien. Ze beantwoordden zelfs detailvragen over de inhoud ervan (zie blz. 2704).
En hoe komt het dat het geheugen van kinderen zo goed is? De veronderstelling is dat ze het leven met veel meer aandacht beleven en daardoor meer onthouden. De tijd gaat daardoor voor hun ook minder snel. Je zult een kind niet snel horen zeggen ‘het jaar is voorbij gevlogen’.
Ik hoop dat u deze glossy met heel veel aandacht (en plezier!) leest. En gebruikt u de vrije dagen vooral ook om door uw ‘fotoboek’ van het afgelopen jaar te bladeren. Uw geheugen zal u verbazen.
U en uw dierbaren wens ik het allerbeste voor de komende feestdagen en voor 2014.
Hans van Santen
- Er zijn nog geen reacties