De nasleep van Parijs
Dit weekend waren mijn gedachten, zoals bij zovelen in de wereld, in de greep van de aanslagen in Parijs. De beelden ervan riepen weerzin en walging op. De zinloze gewelddadigheid, het diepe verdriet, de angst, het grijpt ons bij de keel. En vooral: het is ineens dichtbij. Want de realiteit is ook dat er elders in de wereld dagelijks vele slachtoffers van oorlog en terreur vallen. Maar het gebeurt nu bij de ‘buren’. De meesten van ons liepen ooit door de straten van Parijs, beklommen de Eiffeltoren en zochten een moment van verstilling in de Notre Dame. De verhalen van de Nederlanders die de aanslagen van afgelopen vrijdag hebben meegemaakt, dringen daardoor nog sterker binnen. ‘Ik had daar ook kunnen lopen’ is dan een logische gedachte.
Het is een herkenbaar mechanisme. Dagelijks hebben wij te maken met mensen die, soms ernstig, ziek zijn. Het hoort bij ons vak. Empathie, medeleven met behoud van distantie, moet ons daarbij op de been houden. Al het leed van je patiënten mee naar huis nemen, is immers niet vol te houden. Maar als er dan iemand in je directe omgeving ziek wordt, als het letterlijk en figuurlijk dichtbij komt, dan moeten we die distantie juist loslaten. Omdat we op een andere manier nodig zijn.
Maar hoe reageer je als zoiets als ‘Parijs’ gebeurt? Dat ligt ver buiten onze invloedssfeer, op het speelveld van politiek, geheime diensten en politie. De angst die deze gebeurtenissen oproept, zal ongetwijfeld leiden tot meer zorgen over het vluchtelingenprobleem, tot meer weerstand tegen de islam. Dat zal weer leiden tot meer onrust en polarisatie in de maatschappij. En de angst die dat weer oproept, zal ook zeker in onze spreekkamers merkbaar zijn. Misschien niet expliciet, maar in de vorm van allerlei klachten, zowel fysiek als psychisch. Laten we daar oog en oor voor hebben. Het zal nodig zijn.
Hans van Santen, huisarts en hoofdredacteur
